Είναι διασταυρωµένο από πολλές πλευρές: οι δεκαέξι πρώην υπουργοί και υφυπουργοί που έµειναν εκτός του κυβερνητικού σχήµατος την περασµένη Παρασκευή είναι ενοχληµένοι.
Γιατί έχασαν το «µαύρο αυτοκίνητο»; Οχι ακριβώς. Γιατί, στους περισσότερους τουλάχιστον, ουδείς από το επιτελείο του Πρωθυπουργού – φυσικά ούτε ο ίδιος – σκέφθηκε να ανακοινώσει προσωπικά ότι δεν θα µετέχουν...
στη νέα κυβέρνηση. Ισως σε µία ή σε δύο περιπτώσεις υπουργών να υπήρξε, όπως λέγεται, λίγες ηµέρες νωρίτερα µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου από το Καστρί, που τους προϊδέαζε. Την επίσηµη λυπητερή όµως όλοι, υπουργοί και υφυπουργοί, την πληροφορήθηκαν µαζί µε τους πολίτες. Εφόσον δικαίως παραπονούνται, η µέθοδος αυτή εµπλουτίζει τις προγενέστερες για το «πρωτόκολλο», βάσει του οποίου αντικαθίσταται ένα κυβερνητικό στέλεχος.
Για να γίνει κάποιος υπουργός αρκεί µία και µόνη προϋπόθεση: να διαθέτει την εµπιστοσύνη του Πρωθυπουργού. Την έχει; Πήρε χαρτοφυλάκιο. Την έχασε;Τα µαζεύει και φεύγει – χωρίς δικαίωµα λόγου.
Αλλά πώς ακριβώς φεύγει ένας υπουργός; Απάντηση: Εξαρτάται από τον Πρωθυπουργό. Αλλά και από το είδος της αποχώρησης: ανασχηµατισµός ή µεµονωµένη αποποµπή; Για ό,τι και αν πρόκειται, υπήρχαν διαφορές από τον έναν πρωθυπουργό στον άλλο όπως και η αντιµετώπιση εκ µέρους του ίδιου πρωθυπουργού, µπορεί να διέφερε ανάλογα µε την περίσταση.
Για παράδειγµα ο Ανδρέας Παπανδρέου – πρωταθλητής των ανασχηµατισµών και των αποµακρύνσεων – είχε ποικιλία χειρισµών. Μπορούσε να ανακοινώσει την απόλυση υπουργού χωρίς ο απολυόµενος να έχει ιδέα, ούτε καν για την αιτία! Στην πρώτη κυβέρνησή του κιόλας, ο τότε υφυπουργός Εξωτερικών Ασηµάκης Φωτήλας έχασε τη θέση του, ενώ βρισκόταν εν πτήσει προς την Αθήνα. Λίγο αργότερα ο Στάθης Παναγούλης παύτηκε, χωρίς απολογία, από υπουργός Εσωτερικών επειδή «συνωµοτούσε κατά της κυβέρνησης». Επίσης, σε µεταγενέστερες περιόδους αφαίρεσε χαρτοφυλάκια και οι κάτοχοί τους το έµαθαν τελευταίοι. Π.χ., το 1988 απέλυσε την ίδια ηµέρα δύο συνεργάτες του υπουργού Παιδείας… Γιώργου Παπανδρέου. Ο Χάρης Καστανίδης ως υφυπουργός και ο Στέφανος Τζουµάκας, αναπληρωτής υπουργός, έχασαν από ραδιοφώνου τη θέση τους για κάποιες δηλώσεις που είχαν κάνει την ίδια ηµέρα.
Ωστόσο ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν συναισθηµατικός. «Λυπάµαι Στέφανε», είπε στον Τζουµάκα λίγες ηµέρες αργότερα. Οταν αντικατάστησε τον Αντώνη Τρίτση, του έστειλε ένα γράµµα µε την περίφηµη φράση: «Εγραψες ιστορία». Και του τηλεφώνησε δύο φορές. Το ίδιο έκανε µε πολλούς ακόµη. Π.χ., ο Αναστάσης Πεπονής έφυγε τρεις φορές από την κυβέρνηση Παπανδρέου – τη µία µε δική του επιλογή. Και τις τρεις φορές, ο Πρωθυπουργός του τηλεφώνησε και την εποµένη του έστειλε επιστολή µε επαίνους για τη θητεία του.
Αντίθετα, στη µία και µόνη αποµάκρυνσή του από την πρώτη κυβέρνηση Σηµίτη ο Πεπονής απλώς δέχθηκε τηλεφώνηµα από τη… γραµµατέα του τότε γραµµατέα του Υπουργικού Συµβουλίου, Τάσου Μαντέλη! Πάντως, από το 1997 ο Κώστας Σηµίτης τηλεφωνούσε σε κάποιους από όσους επρόκειτο να αφήσει εκτός κυβέρνησης. Αλλοι έπαιρναν απλώς µια σύντοµη και συνήθως πανοµοιότυπη επιστολή µε ευχαριστίες για τη συνεργασία. Καµιά φορά, καλούσε τον αποπεµπόµενο ο ίδιος στο γραφείο του. Π.χ., στην υπόθεση Οτζαλάν ο Φίλιππος Πετσάλνικος, ο Αλέκος Παπαδόπουλος και ο Θόδωρος Πάγκαλος – επιτυχηµένοι υπουργοί έως τότε – πήγαν για συνεδρίαση της Κυβερνητικής Επιτροπής και εκλήθησαν στο γραφείο, όπου άκουσαν τυπικά: «Λυπάµαι, αλλά πρέπει να ζητήσω την παραίτησή σου...».
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, αντίθετα, µπορούσε να εξηγεί σχεδόν απολογούµενος γιατί αντικαθιστούσε κάποιον µε φράσεις όπως «µας βοήθησες πολύ» ή «θα αξιοποιηθείς αργότερα». Οταν κάποτε δεν έβαλε στην κυβέρνηση τον Γιάννη Χαραλαµπόπουλο, του είπε ότι «θα αξιοποιηθείς σε αξίωµα που συνάδει µε το κύρος σου» και έκανε και σχετική ανακοίνωση. Οταν όµως ήθελε να απολύσει κάποιον επειδή οργίστηκε, το έκανε συχνά ο ίδιος µε την περίφηµη φράση:«Πάρε τα µολύβια σου και φύγε τώρα».
Ο Κώστας Καραµανλής προσωπικά ανακοίνωνε στους υπουργούς του ότι δεν θα χρειαστεί άλλο τις υπηρεσίες τους. Π.χ., όταν άφησε εκτός κυβέρνησης τον Γιώργο Αλογοσκούφη, του τηλεφώνησε αργά το βράδυ. «Γιώργο, δεν θα είσαι στη νέα κυβέρνηση». Και προτού δεχθεί οποιαδήποτε ερώτηση συµπλήρωσε: «Στη θέση σου θα πάει ο Γιάννης Παπαθανασίου». Με την ίδια ευθύτητα ανέθετε και τα χαρτοφυλάκια ο Καραµανλής. Οποιος επρόκειτο να µπει στην κυβέρνηση δεχόταν τηλεφώνηµα µε το εξής περιεχόµενο: «Θα πας στο τάδε υπουργείο, αλλά να θυµάσαι ότι δεν είναι για χόρταση».
Προετοίµαζε, έτσι, τον συνοµιλητή του ότι µπορούσε να αποπεµφθεί αν πήγαινε κάτι στραβά. «Με απογοήτευσες», είπε στον Σάββα Τσιτουρίδη όταν τον έδιωξε από το υπουργείο Γεωργίας. Στη συνέχεια τον «αξιοποίησε» – κατά το πρότυπο του Ανδρέα Παπανδρέου – εκ νέου στην κυβέρνηση, αναγκαζόµενος όµως να τον απολύσει και από το υπουργείο Απασχόλησης.
Με τους κοµµένους δεν µιλούσε ποτέ ο Κωνσταντίνος Καραµανλής, όπως λένε οι παλαιότεροι. Ηταν δουλειά του διευθυντή του γραφείου του Πέτρου Μολυβιάτη και του αντιπρόεδρου Κωνσταντίνου Παπακωνσταντίνου. Το προτιµούσαν όµως και οι αποπεµπόµενοι γιατί ήδη είχαν ακούσει τον... εξάψαλµο και όταν τους έβαζε στην κυβέρνηση, µε τη φράση: «Ακου να σου πω...».
τα Νέα on line
