Όπως κάθε χρόνο, η αναπαράσταση του Ιερού Νιπτήρος αναβίωσε και φέτος
με μεγαλοπρέπεια και μέσα σε ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα το
μεσημέρι της Μεγάλης Τετάρτης, στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βαρσών.
Πρόκειται... για μια τελετή μοναδική, σε ανάμνηση της συμβολικής πράξης
του Θεανθρώπου να πλύνει τα πόδια των 12 μαθητών του, μετά το Μυστικό
Δείπνο, με σκοπό να δείξει ότι ήλθε στη Γη για να υπηρετήσει και όχι
να υπηρετηθεί και να διδάξει στους μαθητές την αγάπη και την
ταπεινοφροσύνη.
Η τελετή έγινε περίπου στο κέντρο της Μονής, πάνω σε ξύλινη εξέδρα,
πάνω στην οποία ήταν τοποθετημένες 12 καρέκλες για τους ιερείς
(αντικριστά, 6+6), ένας θρόνος για το Μητροπολίτη και μια ασημένια
λεκάνη με νερό. Η τέλεση του Μυστηρίου έγινε από το Σεβασμιώτατο
Μητροπολίτη Μαντινείας & Κυνουρίας κ. Αλέξανδρο ο οποίος,
αναπαριστώντας το Χριστό, τέλεσε τον Ιερό Νιπτήρα, έσκυψε και με
ταπεινότητα <<ένιψε τους πόδας>> των ιερέων που υποδύθηκαν τους 12
Αποστόλους. Ο Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής, πατέρας Μελχισεδέκ
Γαλάνης, στο ρόλο του Ευαγγελιστή, διάβασε περικοπές από τα Ιερά
Ευαγγέλια και το διάλογο που διημείφθη μεταξύ μαθητών και Διδασκάλου,
ενώ ακολούθησαν ερωταποκρίσεις ανάμεσα στο Μητροπολίτη και τους 12
ιερείς.
Στην τελετή παρόντες ήταν ο ο βουλευτής Αρκαδίας ΝΔ & πρώην
υφυπουργός Παιδείας κ. Ανδ. Λυκουρέντζος, ο περιφερειαρχης
Πελοποννησου Πετρος Τατούλης και πλήθος πιστών που, με σύμμαχο και τον
καλό καιρό, συνέρρευσαν στη Μονή για να παρακολουθήσουν την τελετή.
Ι. Μ. Βαρσών
Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Τρίπολη βρίσκεται η Ι. Μ. Βαρσών .
Πρόκειται για ένα πανέμορφο μοναστήρι καθώς επικρατεί μια εκπληκτική
διαμόρφωση πλακόστρωτων και χρωματιστών πλαισίων από διακοσμητικά
φυτά, που απολαμβάνει ο επισκέπτης καθώς περιέρχεται τους
διαμορφωμένους με τόση τάξη χώρους. Η μονή είναι ανδρική και έχει
κοινοβιακό χαρακτήρα. Πρόκειται για σταυροπηγιακή μονή.
Την αρχική μονή των Βαρσών οι ενδείξεις την τοποθετούν στον 11ο αι.
Κατά την ίδρυση του σημερινού Καθολικού οι εξωτερικές επιφάνειες
διακοσμήθηκαν με γλυπτά κατάλοιπα του αρχικού μνημείου, που
παρουσιάζουν αξιοθαύμαστη ποικιλία. Η μονή υπέστη τη βαρβαρότητα των
κατακτητών της Πελοποννήσου. Στα μέσα του 14ου αι. παρουσιάζει ακμή.
Από το 1460 είχε κλονιστεί η παρουσία της. Παραμένει εύλογη απορία αν
η μονή του Αγ. Νικολάου της Βάλτας του 1089 και η βυζαντινή μονή του
Αγ. Νικολάου Βαρσών είναι μία μονή με δύο επωνυμίες. Η λέξη Βάλτα
θυμίζει Βάλτο και βάλτος υπήρχε στην περιοχή της μονής. Ίσως όμως η
μονή Αγ. Νικολάου Βάλτας του 11ου αι. να ερημώθηκε και να
δημιουργήθηκε αργότερα νέα μονή του Αγ. Νικολάου παίρνοντας το όνομα
από το βουνό Βάρσες.
Στον αγώνα του 1821 η μονή των Βαρσών έδωσε το παρών με κάθε τρόπο
και ο ηγούμενος Συμεών ως Φιλικός προσέφερε πολλά. Κατά την πολιορκία
της Τρίπολης ο Κολοκοτρώνης είχε τοποθετήσει στις Βάρσες τους άνδρες
του Αθ. Δεληγιάννη αλλά και κατά τις επιδρομές του Ιμπραήμ το 1825
είχε στηθεί εκεί στρατόπεδο για άμυνα.
Το καθολικό της μονής ανήκει στο σύνθετο τετρακιόνιο τύπο των
εγγεγραμμένων σταυροειδών τρουλλαίων ναών. Ο αγιογράφος δεν έχει
αφήσει ακάλυπτο κανένα χώρο του καθολικού δημιουργώντας έτσι
κατανυκτική ατμόσφαιρα και ένα δέος στον επισκέπτη. Επίσης σαν
Βυζαντινή μονή είναι φυσικό να διαθέτει συλλογή χειρογράφων, δύο
περγαμηνούς κώδικες, ασημένια εγκόλπια κ.α.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στο καθολικό φιλοξενείται το σκήνωμα
του νεομάρτυρος Δημητρίου και μέρος του λειψάνου του νεομάρτυρος
Παύλου. Η βαρύτιμη λάρνακα με τα τίμια λείψανα των νεομαρτύρων
μεταφέρεται στην Τρίπολη κάθε χρόνο με ειδική τελετή και γίνεται
πάνδημο προσκύνημα του πιστού λαού κατά την πανήγυρη της μνήμης τους
22 Μαΐου και ακολουθεί επιβλητική λιτανεία.
Το πρωί τελείται o εσπερινός της Μεγάλης Τετάρτης και Προηγιασμένη
Θεία Λειτουργία. Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ευχελαίου και η
τελετή του Νιπτήρος που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που
αναφέρεται σε τέσσερα γεγονότα. Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή
των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού Χριστό, τον Μυστικό Δείπνο, την
Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών και την προδοσία του Ιούδα,
δηλαδή την αρχή των Παθών του Χριστού.
Στην Ακολουθία της Μ. Τετάρτης ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μιλά για την
συγχώρεση του Ιησού στην Πόρνη και την συμφωνία του Ιούδα για την
Παράδοση του Κυρίου. Το απόγευμα της Μ. Τετάρτης τελείται το Μυστήριο
του Μεγάλου Ευχελαίου στην διάρκεια του οποίου διαβάζονται 7
Ευαγγέλια και οι ευχές.
Στην Αρκαδία πλήθος πιστών την Μ. Τετάρτη παρακολουθεί την
αναπαράσταση της Τελετής του Νιπτήρος στην Ιερά Μονή Βαρσών
προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Μαντινείας και Κυνουρίας κ.κ Αλεξάνδρου.
Με βαθιά κατάνυξη εισέρχεται η Χριστιανοσύνη στην Εβδομάδα των Παθών
του Κυρίου προσμένοντας την Λύτρωση και την Ανάσταση. Την νίκη του
Θανάτου και την επικράτηση της Ζωής! Οι πιστοί σκύβουν με ευλάβεια
εμπρός στο Μαρτύριο του Μονογενούς... Υπομένουν τα Πάθη έχοντας πια την
βαθιά γνώση πως ακολουθεί η Ανάσταση. Με προσευχή και ένα κερί στα
μανουάλια παρακολουθούν και μετέχουν , για λίγο αφιερώνονται στην
Πίστη τους και εκεί... βρίσκουν καταφύγιο....
