Εναν χρόνο μετά την έναρξη εφαρμογής της οικονομικής πολιτικής που συμφωνήθηκε με το μνημόνιο μεταξύ Ελλάδας και τρόικας, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο.
Οι εταίροι μας στην Ε.Ε. αναζητούν τα αίτια της αστοχίας της ακολουθούμενης πολιτικής και αναζητούν νέους... δρόμους προκειμένου να αναχαιτισθεί το δημόσιο χρέος της χώρας μας με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.
Πράγματι, ως προς τον στόχο του ελλείμματος του προϋπολογισμού του 2010 υπάρχει σημαντική απόκλιση, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2011 είναι ακόμη χειρότερες σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής.
Τόσο οι δημόσιες δαπάνες όσο, κυρίως, τα έσοδα υπολείπονται σημαντικά από τους στόχους και συνεπώς το έλλειμμα δεν μειώνεται με τον επιθυμητό ρυθμό.
Ταυτόχρονα, οι διαρθρωτικές αλλαγές, που αφορούν κυρίως το άνοιγμα των αγορών και των κλειστών επαγγελμάτων καθώς και τις αποκρατικοποιήσεις των ΔΕΚΟ, φαίνεται ότι καθυστερούν σε σχέση με τα συμφωνηθέντα.
Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο αυτές οι αστοχίες οφείλονται σε λανθασμένα μέτρα που επιβλήθηκαν από την τρόικα, ή σε υπεραισιόδοξες δεσμεύσεις από την πλευρά της χώρας μας, ή, ακόμη, σε ολιγωρία στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων και στην ανικανότητα της διοίκησης να εφαρμόσει αυτές τις πολιτικές αποφάσεις.
Οι ευρωπαίοι εταίροι μας δεν θέλουν ίσως να δεχθούν ότι τα μέτρα περιορισμού της ζήτησης μέσω της περικοπής των αμοιβών και της αύξησης των συντελεστών του ΦΠΑ, που επέβαλε το μνημόνιο, οδήγησαν σε μεγάλη ύφεση την ελληνική οικονομία και, ταυτόχρονα, ανέβασαν στα ύψη τον πληθωρισμό, με αποτέλεσμα να προκαλέσουν σοβαρή υστέρηση των φορολογικών εσόδων. Παράλληλα, φαίνεται ότι ορισμένες δεσμεύσεις, που ανέλαβε η χώρα μας στο πλαίσιο του μνημονίου, ήταν εκτός πραγματικότητας. Δείχνουν υπεραισιοδοξία ως προς τη δυνατότητα μείωσης της φοροδιαφυγής, ανοίγματος των κλειστών επαγγελμάτων, συγχώνευσης οργανισμών, εξορθολογισμού των δαπανών και ακόμη περισσότερο ως προς την ταχύτητα των αποκρατικοποιήσεων.
Τέλος, είναι μάλλον προφανές ότι σε ορισμένους τουλάχιστον τομείς, υπήρξε καθυστέρηση λόγω δυσκολίας πολιτικής διαχείρισης των προβλημάτων που προκύπτουν για το ίδιο το κυβερνών κόμμα, χωρίς όμως να υποτιμάται και η οκνηρία που χαρακτηρίζει την ελληνική δημόσια διοίκηση, ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, όπου τα έμπειρα στελέχη έχουν συνταξιοδοτηθεί για να προλάβουν τις αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα.
Μπροστά στην αμηχανία των ευρωπαίων εταίρων μας σχετικά με τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν για την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος, που διαιωνίζεται, εκτός από τις καθαρά αρνητικές απόψεις, που ακόμη ευτυχώς αποτελούν μειοψηφία, αναπτύσσονται πολλά σενάρια και προβληματισμοί.
Τα επικρατέστερα σενάρια είναι:
η ήπια και εθελοντική αναδιάρθρωση του συνόλου του χρέους, που σημαίνει επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής με χαμηλότερα επιτόκια,
καθώς και η παροχή νέου δανείου με ευνοϊκούς όρους, εφόσον οι αστοχίες της οικονομικής πολιτικής δεν επιτρέπουν στην Ελλάδα να δανειστεί από τις διεθνείς αγορές ούτε το 2011 ούτε το 2013.
Παράλληλα αναπτύσσεται ένας έντονος προβληματισμός περί της ανάγκης πολιτικής συναίνεσης, ενώ ταυτόχρονα ζητούνται ισχυρότερες εγγυήσεις ότι θα τηρηθούν τα συμφωνηθέντα.
Προφανώς, οι έξωθεν εκκλήσεις, είτε για συναίνεση των ελληνικών πολιτικών κομμάτων είτε για παροχή ισχυρότερων εγγυήσεων τήρησης των συμφωνιών, δεν περιποιούν τιμή στη χώρα μας, δεδομένου ότι η ίδια έπρεπε να έχει προχωρήσει σε συναινετικές λύσεις, ενώ, με την αξιόπιστη συμπεριφορά της, έπρεπε να είχε αποτρέψει κάθε συζήτηση για παροχή ισχυρότερων εγγυήσεων.
