Πέρασαν ήδη τριανταεπτά χρόνια από την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Πριν από
ακριβώς 37 χρόνια το Μετσόβιο γινόταν το κάστρο της ελευθερίας και της ελεύθερης
έκφρασης, το σύμβολο της μαζικής αντίστασης στη δικτατορία των συνταγματαρχών.
Πριν ακριβώς 37 χρόνια επέφερε τη χαριστική βολή στη δικτατορία, ακριβώς γιατί
κατέδειξε τη γύμνια της.
Παρʼ όλα αυτά, σε μια εποχή όπου οι ιδεολογίες καταρρέουν, το νόημα αυτής της
γιορτής δείχνει να αξιολογείται εντελώς υποκειμενικά, υποκύπτοντας πολλές φορές
στην αμφισβήτηση, αφού ορισμένοι επιμένουν να δίνουν σε εκείνη τη φοιτητική
εξέγερση κομματικό χαρακτήρα.
Το Νοέμβριο του ʼ73 όμως, στο Μετσόβιο δεν υπήρχαν κόμματα, υπήρχαν μόνο
φλογισμένα νιάτα. Νιάτα που εξεγείρονται, νιάτα που επίμονα διεκδικούν την
προστασία αρχών και αξιών όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η ισονομία, η
ελεύθερη έκφραση. Έννοιες που πλαισιώθηκαν από το τρίπτυχο «Ψωμί, Παιδεία,
Ελευθερία» και που πάντοτε, μα κυρίως τώρα, επίκαιρες όσο ποτέ, αποτελούν
πυξίδα για το εθνικό μας μέλλον.
Σήμερα διατρανώνουμε ότι το Πολυτεχνείο ζει. Ζει στη σταθερή λειτουργία της
πολιτικής δημοκρατίας, στην απρόσκοπτη έκφραση της λαϊκής βούλησης, στην
κυριαρχία του κράτους δικαίου. Ζει στο συναινετικό πλαίσιο που πραγματώσαμε
από κοινού, και το οποίο συνίσταται στο τρίπτυχο: πολιτική και οικονομική
ελευθερία, κοινωνικό κράτος, ευρωπαϊκή προοπτική. Το όραμα αυτής της
σύγχρονης, δημοκρατικής, ευρωπαϊκής Ελλάδας, στη θέση ενός αλγεινού
καθεστώτος, σηματοδότησε η εξέγερση των νέων παιδιών που τιμούμε τη
17η Νοεμβρίου. Το Πολυτεχνείο ζει ακριβώς γιατί είναι η επέτειος όλων μας.
Το πρώτο δίδαγμα του αντιδικτατορικού αγώνα και της κορύφωσής του, της
εξέγερσης του Πολυτεχνείου, υπήρξε ότι ο αγώνας για τη Δημοκρατία και την
ελευθερία έσπασε τα προδικτατορικά ιδεολογικά τείχη και δημιούργησε μια
νέα ενότητα του ελληνικού λαού και της νεολαίας ιδιαίτερα. Στις φυλακές,
στις εξορίες, στα στρατοδικεία της χούντας βρέθηκαν αριστεροί, κεντρώοι,
δεξιοί. Αυτή η νέα συνείδηση και ενότητα αποτέλεσε το θεμέλιο πάνω στο
οποίο οικοδομήθηκε από όλους μας η μεταπολιτευτική Δημοκρατία στην
Ελλάδα. Και αυτή τη Δημοκρατία οφείλουμε όλοι μας να την ενισχύσουμε
και να την εμβαθύνουμε ακόμα περισσότερο.
Σ΄ αυτό το έργο έχουμε θέση όλοι οι Έλληνες και όλες οι δημοκρατικές
πολιτικές παρατάξεις. Όχι απλώς να κάνουμε ένα ταξίδι αναμνήσεων, αλλά να
προβληματιστούμε ανοιχτά και ρηξικέλευθα για τον ποιο ρόλο διαδραματίζουν
τα ιστορικά γεγονότα στη διαμόρφωση της συλλογικής κοινωνικής συνείδησης,
στη συγκρότηση του κοινωνικού και πολιτικού κώδικα αξιών.
Το Πολυτεχνείο δεν είναι μονάχα «μήτρα ιστορίας», αλλά και εργαστήρι του
μέλλοντος, όπως είναι και πεδίο δοκιμασίας για το σήμερα. Η γενιά του
Πολυτεχνείου έδωσε το δικό της αγώνα στις δύσκολες συνθήκες της δικτατορίας.
Η δική μας γενιά καλείται να δώσει τους δικούς της αγώνες σε διαφορετικές
συνθήκες. Σε συνθήκες μεγάλων ανατροπών, μεγάλων κι ελκυστικών προοπτικών
αλλά και επίφοβων αντιφάσεων που σημαδεύουν τον 21ο αιώνα.
Ο κόσμος άλλαξε από τότε. Και η Ελλάδα άλλαξε.
Η δική μας γενιά στην αρχή μιας νέας χιλιετίας, που σηματοδοτεί την αρχή μιας
νέας ιστορικής εποχής, σε συνθήκες ιδεολογικής σύγχυσης που όλες οι βεβαιότητες
του παρελθόντος έχουν καταρρεύσει, καλείται να δώσει τους δικούς της αγώνες
για να διαμορφώσει την βιωματική της σχέση με την πολιτική και με το μέλλον,
με την κοινωνία και το πολιτισμικό περιεχόμενο της εποχής της.
Πάνω απ΄ όλα όμως ας κρατήσουμε το δίδαγμα της ενότητας, πέρα από
ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές, όταν πρόκειται για την υπεράσπιση των
μεγάλων αγαθών της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης
και της εθνικής αξιοπρέπειας.
Η δημοκρατία δικαιώνεται κι ολοκληρώνεται κάθε μέρα από την προσπάθειά
μας στο κοινωνικό, ηθικό και πολιτισμικό πεδίο. Γιατί όπως λέει και ο Σεφέρης,
«ο αιώνιος πόλεμος της Ελλάδας όλων των καιρών είναι για την ανθρώπινη
αξία».
Γι' αυτό επιτάσσεται να κρατήσουμε το πραγματικό νόημα του Πολυτεχνείου
ως προπύργιο δημοκρατίας.
