Κατέ Καζάντη
“Εσείς μιλάτε για κέρδη και ζημιές, εμείς μιλάμε γι’ ανθρώπινες ζωές”: πίσω από το κλισέ, ενός από τα συνθήματα που ακούγονται συχνότατα, όταν οι αδικημένοι κατακλύζουν τους δρόμους, κρύβεται μια μεγάλη αλήθεια. Η μάλλον τραγική διάζευξη καταδείχνει δυο κόσμους ασύμπτωτους, δυο λογικές ερμηνείας της ανθρώπινης κοινωνίας, δυο τρόπους ανάγνωσης της προόδου.
Μια τέτοια σχάση, δίχως ενδιάμεσες αποχρώσεις, είναι χαρακτηριστικό ιστορικών στιγμών, όπως αυτή που ζούμε. Εκεί όπου οι ιδέες απογυμνώνονται από διανοητικές φιοριτούρες και μένουν ατόφιες, καθορίζοντας ευθέως τις ανθρώπινες ζωές.Η λογική, λοιπόν, των ιδεών της δεξιάς, όπως τούτη εκφράστηκε δια στόματος Άδωνι Γεωργιάδη, μοιάζει, και είναι, ανατριχιαστικά απλή: αν πάρεις, σου λέει, τώρα τις πατέντες από τις φαρμακοβιομηχανίες, την ώρα δηλαδή που αυτές περιμένουν να βγάλουν κέρδος, σε μια επόμενη πανδημία ουδεμία θα δουλέψει για να βγάλει εμβόλια. Επίσης, σου λέει, ζούμε (ευτυχώς, κατά την άποψή του) σ’ ένα κόσμο, όπου η ιδιοκτησία είναι υπέρτατο αγαθό σε κάθε της μορφή, η δε κλοπή έγκλημα καθοσιώσεως, οπότε τι, θα κλέψει το κράτος τον ιδιώτη; Δεν γίνονται αυτά! Εξάλλου, το κέρδος είναι το μέγα κίνητρο. Αυτό κινεί τον κόσμο, όχι η λαχτάρα να σώσεις ζωές ούτε κάποια άλλου είδους ηθική που υπαγορεύει τη συμπόνια. Θα προστατέψουμε την αγορά, λοιπόν, διότι σε τέτοιο κόσμο ζούμε. Άρα, μπορούμε να υποθέσουμε, είναι η φυσική τάξη των πραγμάτων να πεθαίνουν κατά εκατομμύρια οι πολλοί των χαμηλών στρωμάτων, προκειμένου να μην έχουν χασούρα οι λίγοι στα ψηλά, είναι ανθρώπινο και λογικό να υποτάσσονται οι πολιτικές των κυβερνήσεων στα συμφέροντα των επιχειρήσεων. Το ότι βέβαια οι φαρμακοβιομηχανίες έλαβαν αδρή κρατική χρηματοδότηση, τεχνηέντως παραλείπεται να ειπωθεί, όπως, επίσης, και το ύψος των κερδών που τούτες θα λάβουν από τα εμβόλια.
Έτσι, το κράτος μπορεί να μεταβάλλεται σε υπηρέτη μεγαλοσυμφερόντων, ο κρατικός παρεμβατισμός, όμως, ή η έννοια της κρατικής πρόνοιας, μία διόλου αριστερή υπόθεση, για τη νέα σκληρή δεξιά αποτελούν άγνωστες λέξεις. Να ελέγχονται και να περιορίζονται τα κέρδη των επιχειρήσεων σε συνθήκες εκτάκτου ανάγκης, όπως οι τωρινές, ούτε που τους περνά απ’ το μυαλό. Η κοσμοθεωρία που τοποθετεί το “περιουσιακό δικαίωμα” και τα εξ αυτού εκπορευόμενα κέρδη πάνω από την ίδια τη ζωή, παραδίδει στη χλεύη οποιαδήποτε άλλη άποψη ως ανήκουσα στον επάρατο κομμουνισμό. Οι δε, σε γραμμή Αδωνι, από το βήμα της Βουλής, αλήστου μνήμης, ειρωνείες του Κυριάκου Μητσοτάκη προς τον Αλέξη Τσίπρα, όταν ο δεύτερος διατύπωσε την πρόταση για τις πατέντες, ανήκουν στην ίδια πολιτική κουλτούρα.
Η κοινωνία ως ζούγκλα, η κοινωνία ως φύση, η κοινωνία ως κόλαση για τους αδύναμους, ως χώρος άλωσης για τους δυνατούς: τούτη τη συνθήκη μοναχά χωρά το μυαλό τους. Οι αρετές της αλληλέγγυας κοινωνίας, της αρχής της ισοτιμίας και του διαμοιρασμού, αρετές, θα έλεγε κανείς, ενός πρωτόλειου ανθρωπισμού, χριστιανικές, δεν υπάρχουν στο κάδρο: θυμίζουν αριστερά, μπορεί να παρεξηγηθούν. Το αυτάρεσκο κυρίαρχο μοντέλο δεν κάνει σκόντο υπέρ των από κάτω, φροντίζει δεν σκανδαλωδώς τα συμφέροντα των εκμεταλλευτών από πάνω. Στην πολιτική φιλοσοφία της δεξιάς, δεν υπάρχουν επιτάξεις, παρά μόνο αυτές των δικαιωμάτων: αυτά μπορούν να τα περιορίζουν ασκώντας βιοπολιτική, διαιωνίζοντας την κατάσταση εξαίρεσης, ακόμα κι όταν τούτες οι πολιτικές αποτυγχάνουν παταγωδώς.
Ο κ. Άδωνις Γεωργιάδης είναι το πουλέν της νέας εποχής. Με μια εκμοντερνισμένη όσο και εκχυδαϊσμένη μορφή δαρβινισμού, δίδει άλλοθι στις εκμεταλλευτικές παραδόσεις του παρελθόντος, επαναφέροντας στο παρόν και όσες καταργήθηκαν. Αλλά το πιο τρομακτικό δεν είναι, ο χοντροκομμένος τρόπος να τοποθετούν την κερδοφορία των εκμεταλλευτριών τάξεων σε uber alles μοχλό της ιστορίας, υποβιβάζοντας τον κόσμο της εργασίας σε υποζύγια. Είναι που τούτο αναδείχτηκε, περίπου αναντίρρητα και για πολλούς λόγους, σε κυρίαρχη ιδεολογία.
Η νέα δεξιά είναι εδώ: η άρνηση της Γερμανίας στην πρόταση Μπάιντεν δείχνει, πως η εγχώρια δεξιά δεν απέχει και πολύ από την εξωχώρια, τουναντίον. Η δε μητέρα των μαχών είναι, πρωτίστως, μάχη ιδεών. Που θα ανατρέπει στο συλλογικό ασυνείδητο τα εγκαθιδρυμένα δεξιά Αδώνεια αυτονόητα.
