Στο ξεκίνημα της πιστωτικής κρίσης, το 2008, η τύχη του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος κρινόταν στη διατραπεζική αγορά.
Σήμερα το μέλλον της ευρωζώνης κρίνεται στην αγορά των συμβολαίων, που παρέχουν ασφάλιση έναντι κρατικής χρεοκοπίας, των περίφημων και... πολυσυζητημένων credit default swaps (CDS).
Συνδετικός κρίκος και στις δύο κρίσεις είναι ο ίδιος, το καρτέλ που έχουν δημιουργήσει οι κορυφαίες επενδυτικές τράπεζες του πλανήτη, που ελέγχουν απολύτως αυτού του είδους τις, άγνωστες στους πολλούς, αγορές. Πρίν από λίγες εβδομάδες οι ευρωπαϊκές αρχές ανταγωνισμού ξεκίνησαν ευρεία έρευνα γύρω από το ρόλο των “σπιτιών” αυτών στην αγορά των CDS. ”
"Η απουσία διαφάνειας μπορεί να οδηγήσει σε καταχρηστικές συμπεριφορές και να διευκολύνει τη παραβίαση των κανόνων ανταγωνισμού" δήλωσε τότε ο αρμόδιος επίτροπος Χ. Αλμούνια. Η Κομισιόν ισχυρίζεται πως, ενώ προσπαθεί να ενισχύσει τη διαφάνεια στο σύστημα, το τραπεζικό καρτέλ εμποδίζει την είσοδο ανταγωνιστών στη τεράστια αγορά των παραγώγων παγκοσμίως. Πρόκειται για μια αγορά ύψους 600 τρίς $, τη στιγμή που το ετήσιο παγκοσμίως παραγόμενο ΑΕΠ μετά βίας αγγίζει τα 60 τρίς. Στο θέμα της αγοράς παραγώγων με το τεράστιο τζίρο θα επανέλθω σύντομα με αυτοτελές άρθρο, διότι κατά τη γνώμη μου, η τεράστια μόχλευση με την οποία τροφοδοτείται, λειτουργεί αποσταθεροποιητικά πλέον για το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα.
Ας γυρίσουμε λοιπόν στην αγορά των CDS.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, η αγορά αυτή ανέρχεται σε 22 περίπου τρίς $, εκ των οποίων παραπάνω από 3 τρίς αποτελούν συμβόλαια που “στοιχηματίζουν” στη πιθανότητα χρεοκοπίας κρατών. Παρά το τεράστιο μέγεθος της, η αγορά αυτή είναι “κλειστή”, είναι ο αποκλειστικός προνομιακός χώρος δραστηριοποίησης του καρτέλ των 16 οίκων και της Markit, της εταιρείας που παρακολουθεί τις τιμές των CDS στη δευτερογενή αγορά. Η Κομισιόν διεπίστωσε ύποπτες ομοιότητες στις τιμές που έδιναν οι οίκοι για το libor, το διατραπεζικό επιτόκιο του δολαρίου, στην αγορά του Λονδίνου.
Η λίστα των 16 αποτελείται από την αφρόκρεμα του παγκόσμιου τραπεζικού κλάδου : Goldman Sachs, HSBC, Barclays, Royal Bank Scotland, JP Morgan, Bank of America, BNP Paribas, Citigroup, Commerzbank, Credit Suisse, Deutsche Bank, Morgan Stanley, UBS, Wells Fargo/Wachovia, Cred;it Agricole kai Societe Generale. Οι 16 αυτοί οίκοι αποτελούν τους μετόχους της Markit και δεν επιτρέπουν την είσοδο νέου μετόχου.
Η αγορά των CDS δεν είναι εφικτό να ελεγχθεί. Συναλλαγές δις $ διενεργούνται με μόνο αποδεικτικό ένα φάξ, ενώ δεν ανακοινώνονται επίσημα στοιχεία γι αυτές. Η αγορά αυτή είναι από τις πλέον αχαρτογράφητες και απορρυθμισμένες, κανείς δεν γνωρίζει επακριβώς τα ποσά που έχουν τοποθετηθεί, αφού δεν εμφανίζονται υποχρεωτικά στα δεδομένα του αμερικανικού αποθετηρίου. Το ίδιο δίκτυο σορτάρει επίσης τα κρατικά ομόλογα και το κοινό νόμισμα, ασκώντας υποτιμητική κερδοσκοπία. (πώληση αέρα για να μειωθούν οι τιμές και να γίνουν αγορές σε χαμηλότερα επίπεδα).
Επιτίθενται σε όλους τους αδύναμους κρίκους της ευρωζώνης, με επιλεκτικότερο αντίπαλο τον πλέον αδύναμο κρίκο, τη χώρα μας.
Έχει πολύ μεγάλη σημασία για τους κατόχους CDS η “πτώχευση” της Ελλάδας, γιατί με οιονδήποτε τρόπο κι αν δρομολογηθεί η αναδιάρθρωση χρέους (με χρονική επιμήκυνση, με μείωση κουπονιού, με απομείωση αξίας κλπ), εφόσον δεν θα είναι “‘φιλική”, δηλαδή εφόσον υλοποιηθεί χωρίς τη συναίνεση των πιστωτών, πιθανότατα θα θεωρηθεί “πιστωτικό γεγονός”.
Με τη πληρωμή των πρώτων CDS η δυναμική του κερδοσκοπικού παιγνιδιού θα γίνει σαρωτική, με αποτέλεσμα να “πολιορκηθούν” και, πιθανότατα, να “ηττηθούν” η Πορτογαλία και η Ισπανία, οπότε η αστάθεια στην ευρωζώνη θα γενικευτεί και το ευρώ θα αντιμετωπίσει θανάσιμο κίνδυνο.
Το ζήτημα λοιπόν με τα σενάρια αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους αποτελεί το πολιορκητικό κριό για την εκπόρθηση του ευρωπαϊκού φρουρίου, γι αυτό και αποκτά τεράστια διεθνή σημασία. Αυτό κατάφεραν διαχρονικά πι ελληνικές κυβερνήσεις, να πριονίζουν το δένδρο, πάνω σε ένα κλαδί του οποίου κάθονται. Είναι τραγική η ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν το θέμα οι πολιτικοί και οι πολίτες της χώρας.
Μας απασχολεί μόνο η συνέχιση του δανεισμού, χωρίς καμία διάθεση δημοσιονομικής προσαρμογής. Αποζητούμε την όποια αναδιάρθρωση θα μας “ανακουφίσει” από το τεράστιο βάρος της εξυπηρέτησης του κρατικού χρέους, που κατά πολλούς είναι μη βιώσιμο, αλλά ουδείς επιδεικνύει τη παραμικρή μέριμνα για τη διατηρησιμότητα και την υπόσταση του κοινού νομίσματος.
Ο όρος για να πληρωθούν CDS είναι να “τεκμηριωθεί ” ότι έχει επέλθει άρνηση ή αδυναμία εξυπηρέτησης του χρέους. Οι ενδιαφερόμενοι κάτοχοι των προϊόντων καταφεύγουν στον αρμόδιο μηχανισμό, τον International Swaps & Derivatives Assosiations (ISDA). Απο τις αποφάσεις και τις διεργασίες που θα επισυμβούν πίσω από τις κλειστές πόρτες αυτού του αμερικανικού οίκου αξιολόγησης παραγώγων, θα εξαρτηθεί η πορεία της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους.
Ο ISDA , με μόλις 26 χρόνια ζωής, θα αξιολογήσει κατά πόσον έχει επέλθει credit event (πιστωτικό γεγονός) στα ελληνικά CDS.
Από τη γνωμάτευση αυτή θα εξαρτηθεί το έάν οι εκδότες οίκοι των προϊόντων θα καταβάλλουν τα ασφάλιστρα, αλλά και πόσα θα είναι αυτά. (σε περίπτωση απομείωσης της αξίας των ομολόγων για παράδειγμα, μπορεί να καταβληθεί ολόκληρο το ποσό της ονομαστικής αξίας ή η απώλεια του κατόχου, δηλαδή η “απομείωση”).
Η πρόσφατη περίπτωση της Ιρλανδίας, το περασμένο Ιανουάριο, απέδειξε ότι ο ISDA δεν ακολουθεί “πάγια” πολιτική, αλλά αποφασίζει κατά περίπτωση και ανάλογα με τα συμφέροντα και τους συσχετισμούς της συγκυρίας.
Για να γίνει κατανοητό, ως πιστωτικό γεγονός λογίζεται η επικύρωση μιας χρεοκοπίας ή αθέτησης πληρωμής χρέους. Πρόκειται δηλαδή για ένα πειστήριο ότι έχει επέλθει ένα δυσάρεστο πιστωτικό γεγονός. Σε αυτό το ενδεχόμενο, ο κάτοχος ασφαλιστηρίου παραγώγου τύπου CDS δικαιούται αποζημίωση από τον εκδότη του ως ασφάλιστρο κινδύνου. Σε αντίθετη περίπτωση, εάν δεν επικυρωθεί το credit event από τον ISDA στην εκπνοή του προθεσμιακού συμβολαίου, ο κάτοχος ουδέν λαμβάνει.
Εντός του οίκου έχει ξεσπάσει από καιρό ένας πόλεμος χαρακωμάτων, καθώς στο διοικητικό συμβούλιο του μετέχουν τόσο οι επενδυτικές τράπεζες - εκδότες των συμβολαίων, αυτοί δηλαδή που θα κληθούν να καταβάλλουν τις αποζημιώσεις, όσο και εκπρόσωποι οίκων με μεγάλη έκθεση στα ελληνικά CDS, αυτών που θα προσποριστούν τις αποζημιώσεις.
Εκπροσωπούνται επομένως φορείς με αντικρουόμενα συμφέροντα και επιδιώξεις.
Ο ISDA έχει ευρέα περιθώρια κινήσεων στον ορισμό του πιστωτικού γεγονότος.
Κατ’ αυτόν έξι είναι οι τύποι του credit event : η χρεοκοπία, η επίσπευση αποπληρωμής των υποχρεώσεων, η αθέτηση των υποχρεώσεων, η αδυναμία πληρωμής, η επιβολή μορατόριουμ και η αναδιάρθρωση.
Για τη περίπτωση της Ελλάδας, ο τύπος που πιέζεται να “σφραγίσει” ο οίκος είναι προφανώς η αναδιάρθρωση. Ο όρος είναι πολύ ευρύς, καθώς μπορεί να περιλαμβάνει τη μείωση του αρχικού ποσού ή των τόκων που εκκρεμούν, την αναβολή δόσης ή δόσεων, την αλλαγή των όρων της έκδοσης, τη μείωση του κουπονιού εφεξής κοκ.
Θεωρητικά credit event επέρχεται όταν η αναδιάρθρωση επιβληθεί μονομερώς από το κράτος-εκδότη του χρέους.
Αντιθέτως, δεν επέρχεται όταν η αναδιάρθρωση είναι φιλική, γίνει δηλαδή με τη σύμφωνη γνώμη των ομολογιούχων.
Εύκολα όμως εικάζει κανείς ότι οι ομολογιούχοι που έχουν αντισταθμίσει τη θέση τους με CDS, δεν θα αποδεχθούν φιλικό διακανονισμό, προκειμένου να “επιτρέψουν” στον ISDA να πιστοποιήσει πιστωτικό γεγονός.
Αναλυτές ειδικευμένοι στο χρέος συμφωνούν πώς εάν “πιστοποιηθεί” πιστωτικό γεγονός για την Ελλάδα, θα πρόκειται για καταστροφή σε επίπεδο ευρωζώνης, όπως αναλύθηκε παραπάνω. Θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου για μια σειρά αναδιαρθρώσεων που θα επιβληθούν από τις αγορές.
Εκτιμάται ότι τα ποσά που θα πρέπει να καταβληθούν σε κατόχους CDS θα είναι δυσβάστακτα, ‘εως μη διαχειρήσιμα.
Αυτό σημαίνει ότι στις απώλειες από την αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους, που θα επωμιστεί το ευρωζωνικό πιστωτικό σύστημα, θα προστεθούν και εκείνες από τη καταβολή των ασφαλίστρων. (αναφέρομαι για το σύνολο του ευρωπαϊκού χρηματοοικονομικού κλάδου).
Ελπίζω τώρα να γίνεται κατανοητό γιατί οι Τρισέ, Μπαρόζο, Ρέν έχουν συμπήξει μέτωπο κατά της ελληνικής αναδιάρθρωσης χρέους, καθώς θεωρείται ότι, εάν σπάσει το ραγισμένο “ανάχωμα”, θα “πλημμυρίσει” όλο το ευρωπαϊκό σκάφος, με ανυπολόγιστες και ανεξέλεγκτες συνέπειες. Ελπίζω ακόμη να δίνω απάντηση στο πρόσφατο άρθρο του φίλτατου Γιώργου Καισάριου, ο οποίος αναρωτήθηκε “γιατί η Ευρώπη αντιδρά στη πληρωμή των CDS”.
Μια αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, χωρίς πειστική υλοποίηση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, θα αντιμετωπιστεί με πολύ σκεπτικισμό, ακόμη κι αν ο ISDA “πειστεί” και δεν τη θεωρήσει “πιστωτικό γεγονός”, αφού ουδείς θα εγγυάται ότι ύστερα από κάποιο διάστημα δεν θα καταστεί αναπόφευκτη μια δεύτερη αναδιάρθρωση.
Αυτό μπορεί να το εγγυηθεί μόνο ο μόνιμος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Στήριξης (ESM), ο οποίος όμως θα λειτουργήσει από το 2013.
Συνακόλουθα, το ευρωπαϊκό σχέδιο δεν προβλέπει αναδιάρθρωση πριν από τη χρονιά εκείνη. Θέλω να πιστεύω ότι το πολιτικό προσωπικό της χώρας θα σταματήσει να συμπεριφέρεται ανεύθυνα και θα υλοποιήσει τις λυτρωτικές μεταρρυθμίσεις, που έχει συμφωνήσει η χώρα με τους πιστωτές της, ώστε όταν έλθει η ώρα εισόδου στο μηχανισμό στήριξης, το έλλειμμα του προϋπολογισμού να έχει τουλάχιστον μηδενιστεί. Είναι πολύ μεγάλο το διακύβευμα που έχουν να διαχειριστούν, ξεφεύγει κατά πολύ από τα στενά όρια της Ελλάδας, για να συνεχίσουν να το αντιμετωπίζουν με περισσή ελαφρότητα. Ζούμε ημέρες και ώρες ΕΥΘΥΝΗΣ.
Του Γιώργου Μπιλλίνη από το http://www.market-talk.net/
ΠΗΓΗ: tvxs.gr
