Υπάρχουν γενιές θυσίας και γενιές περισυλλογής.
Το βιβλίο αυτό είναι αφιερωμένο στις επόμενες γενιές (σ. 7), αλλά ίσως χρειάζεται να το (ξανα)διαβάσουν και οι γενιές που έζησαν τα δραματικά γεγονότα, μήπως και έχουν ξεχάσει πού οδηγούν οι διχασμοί.
Αυτό το χρέος τιμής του αδελφού, το περήφανο πένθος (σ. 10) έχει καταρχήν χρονολόγιο:
Γεώργιος Σάμιος:
• 1934, Σύλλογος Φοιτητών Κορίνθου
• Εφημερίδα Νέα Κόρινθος, Κορινθιακή Ηχώ, Έκφραση της Κορινθίας (κοινωνικός σχολιαστής)
• 1936, σύλληψη από δικτατορία Μεταξά, φυλάκιση στην Κόρινθο, Ακροναυπλία
• 1940, Αλβανικό Μέτωπο
• Αντίσταση, ΕΑΜ, ψευδώνυμο Λευτέρης
• Οκτώβριος 1943, σύλληψη από κατάδοση, Χαϊδάρι
• Εκτέλεση, Αγ. Θεόδωροι, 3-5-1944
Στη συνέχεια, δράσεις πνευματικές:
1. Καταστατικό Οργανισμού Μαθητικής Βιβλιοθήκης, 1928 (σ. 48).
2. Ίδρυση Λαϊκής Βιβλιοθήκης (1935).
3. Αρθρογραφία κατά ψευτοδιανοούμενων, καταπατητών δημόσιας γης, εγκληματικής αδιαφορίας, αρχόντων Σάιλοκ κηφήνων. Υπέρ θεληματικής πειθαρχίας, οργανωμένης προσπάθειας, εκπλήρωσης κοινωνικού καθήκοντος, αστέγων, υπέρ της πόλεως του, νυκτερινής σχολής αγραμμάτων, μαθητικών συσσιτίων.
4. Ποιητής, λογοτέχνης, βιβλιοκριτικός (μέχρι και Παναΐτ Ιστράτι μελέτησε), γλωσσολογικές και φιλολογικές ενασχολήσεις / Ψυχάρης, Γεωργία Σάνδη, συγγραφέας δοκιμίων για τον αθλητισμό, τη μεταπολεμική γενιά, δημοσιογράφος (συνέντευξη από Βασίλη Ρώτα).
Κι ύστερα, δράσεις ηρωικές:
• Βομβαρδισμός Σταθμού Κορίνθου - διάσωση τραυματιών
• Φιλανθρωπική δράση στην κατοχή (συσσίτια)
• Ένταξη στο ΕΑΜ - Παράνομο φυλλάδιο Η ΦΛΟΓΑ
• ΕΛΑΣ - Καπετάνιος δύο ταγμάτων
• 1943, Κατά της πολιτικής επιστράτευσης.
Κατά της επέκτασης Βουλγαρικής κατοχής Μακεδονίας
• Οκτώβριος 1943 - σύλληψη από ασφάλεια, κρατητήριο Χατζηκώνστα
• Απρίλιος 1944 - Γερμανοί, Χαϊδάρι
Αυτή η ζωή και αυτή η δράση μας κάνει να σκεφτούμε γιατί ορισμένοι άνθρωποι θεωρούν καθήκον να θυσιάζουν τη ζωή τους για τους άλλους και για ιδανικά.
Το περιεχόμενο του καθήκοντος εξαρτάται από τις ιστορικές σχέσεις. Τα καθήκοντα των ανθρώπων πηγάζουν από τα καθήκοντα των κοινωνιών, με αποτέλεσμα το ουσιαστικό περιεχόμενο του καθήκοντος να επηρεάζεται κυρίως από την κοινωνία. Κάθε κοινωνία διέπεται από μια καθολική συνείδηση, φορέας της οποίας είναι κάθε άτομο που αποτελεί μέλος της κοινωνίας αυτής. Η φυσική και ιστορική κοινωνικότητα της ζωής δημιουργεί ένα κοινό ψυχο-βιοτικό υπόβαθρο μέσα στο οποίο κινούνται και εκδηλώνονται οι διάφορες ατομικότητες. Η καθολική αυτή συνείδηση υπερβαίνει όμως τα συγκεκριμένα άτομα και εκφράζει το υπεροπροσωπικό κοινωνικό σκέπτεσθαι, αισθάνεσθαι και βουλεσθαι, γίνεται δηλαδή ήθος.
Το ήθος επομένως είναι το αναγκαίο προϊόν κάθε κοινωνίας, αποτέλεσμα των φυσικών και ιστορικών βιοτικών σχέσεων της.
Το κοινωνικό καθήκον συνίσταται λοιπόν στη μεταλλαγή του εγωισμού σε αλτρουισμό, για τη μεγαλύτερη ευτυχία τόσο του κοινωνικού συνόλου όσο και του ίδιου του ατόμου.
Ο άνθρωπος δεν πλάστηκε για να ζει μόνος και κατά συνέπεια αναλαμβάνει ορισμένα καθήκοντα απέναντι στους όμοιούς του.
Η ανιδιοτελής θυσία που επιβάλλεται για παράδειγμα στο άτομο ως ένας ηθικός νόμος, δεν είναι ουσιαστικά τίποτα περισσότερο από το αίσθημα που κυριαρχεί στον καθένα να θέλει να είναι μέλος μιας κοινωνίας.
Ο άνθρωπος οφείλει να θυσιάζει ένα ποσοστό του ατομικού του ΕΓΩ για να επαυξήσει το κοινωνικό του ΕΓΩ.
Ο άνθρωπος ζει μέσα στην κοινωνία κι όπως δεν μπορεί να ζήσει έξω απ' αυτήν, είναι κάθε στιγμή ένας οφειλέτης της. Η υπακοή στο κοινωνικό καθήκον δεν είναι παρά η αποδοχή ενός βάρους σ' αντάλλαγμα ενός οφέλους. Η αναγνώριση του χρέους κάθε ανθρώπου απέναντι στους συνανθρώπους του νομιμοποιεί το κοινωνικό καθήκον και δίνει συγχρόνως στην ελευθερία - δηλαδή στο «ατομικό δικαίωμα» - το γνήσιο χαρακτήρα της, αφού προσδιορίζει το περιεχόμενό της.
Το συλλογικό συμφέρον, που επιβάλλει ενεργητική συμμετοχή όταν υπάρχει κοινός κίνδυνος και η κοινωνία βίου είναι χαρακτηριστικά της έννοιας «πολίτης».
Πίστη στις ανθρωπιστικές αξίες, ατομική παλικαριά, υψηλή συνείδηση καθήκοντος, έγνοια για τον πλαϊνό, όλα αυτά σημαίνουν αγώνα, αντίσταση, υπέρβαση, θυσία.
Χωρίς συμβιβασμούς, υπαναχωρήσεις, μοιρολατρία ο Γ. Σάμιος αγωνίστηκε για τη Λευτεριά και τη Δημοκρατία μαζί με χιλιάδες Έλληνες, στην καθολική εθνική αντίσταση του λαού. Γι' αυτό και το Μαρτυρολόγιο του Ελληνικού λαού έχει γράψει το όνομά του στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας στις 3 Μαΐου 1944 με ορόσημο αυτόν τον ήρωα, που δεν ήθελε ηθική ταπείνωση (σ. 326), δηλώσεις και αποκηρύξεις.
Μια ζωή γεμάτη παραινέσεις προς τους άλλους για ηθικό οπλισμό και μαχητικότητα (σ. 159), για ακέραια εκπλήρωση ευγενούς και μεγάλης αποστολής (σ. 233), για τον ίσιο δρόμο, το σωστό, το μόνο δρόμο (σ. 255), για πνευματικά αποθέματα του λαού (σ. 279) δεν μπορούσε παρά να ολοκληρωθεί μέσα στην τιμή.
Δεν πρέπει να δολοφονηθούν οι μνήμες, γράφει ο Μανόλης Γλέζος. Κι εμείς όλοι συμπληρώνουμε ότι χωρίς ανθρώπους χρέους, όπως ήταν ο Γ. Σάμιος, δε γυρνάει ο τροχός και χωρίς ανθρώπους που σέβονται το χρέος (σ. 413) όπως ο Ευάγγελος Σάμιος δεν έχει μνήμη ο λαός.
Άρθρο στο περιοδικό "Εικόνα Κορινθίας", τεύχος 83/2007
