Η Στρατηγική της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στοχεύει αφενός στην υλοποίηση δράσεων για την ενίσχυση της πρόληψης και της ανακύκλωσης και αφετέρου...
στην ολοκλήρωση των απαιτούμενων υποδομών για τη βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων, σύμφωνα με τις αρχές της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση διαχείρισης στερεών αποβλήτων και τα προβλήματα που σήμερα υπάρχουν, δίνεται προτεραιότητα στην ενσωμάτωση δράσεων και εργαλείων που συνάδουν με τη Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πρόληψη και την ανακύκλωση των αποβλήτων παράλληλα με τον άμεσο περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον.
Η στρατηγική αυτή εντάσσεται στη γενική στόχευση να καταστεί η Περιφέρεια Πελοποννήσου Περιφέρεια της Αειφορίας και θα βασίζεται στις ακόλουθες 4 αρχές:
- Αυστηρή τήρηση της Ευρωπαϊκής και Εθνικής νομοθεσίας με ελαχιστοποίηση των ρύπων
- Ελαχιστοποίηση του κόστους για τους πολίτες
- Δημιουργία μεγάλου κοινωνικού και οικονομικού οφέλους
- Ελαχιστοποίηση του υπολείμματος που θα οδηγείται σε ταφή
Δίνεται λοιπόν έμφαση στην ενίσχυση και προώθηση της πρόληψης και της ανακύκλωσης των αποβλήτων, με τον πλέον αποδοτικό συνδυασμό μέτρων και στόχων, σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση των βασικών περιβαλλοντικών υποδομών για την προαγωγή της βιώσιμης διαχείρισης αποβλήτων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της Περιφέρειας.
Στο πλαίσιο αυτό με βάση τον περιφερειακό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) έχουν τεθεί στόχοι ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή τόσο για τα υλικά συσκευασίας όσο και για το βιοαποδομήσιμα απόβλητα.
Η Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία για την οριστική επίλυση του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου σύμφωνα με όσα προβλέπονται στον αναθεωρημένο Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), αλλά και σε όλες τις σχετικές Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο της λύσης που προωθείται, έχει εκτιμηθεί ότι μέχρι το 2020 το 50% του χαρτιού, του πλαστικού και του γυαλιού, το 30% των μετάλλων και το 25% των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων θα ανακτώνται και θα ανακυκλώνονται με προγράμματα διαλογής στην πηγή.
ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ
Η σημερινή κατάσταση για την ανακύκλωση συσκευασιών στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι, δυστυχώς, απογοητευτική.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το Άρθρο 10 «Ποσοτικοί στόχοι για την αξιοποίηση – επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων των συσκευασιών» του Νόμου 2939/2001, και ειδικότερα με την ΚΥΑ 9268/469/07 (ΦΕΚ 286 Β), που αφορά “Τροποποίηση των ποσοτικών στόχων για την ανάκτηση και ανακύκλωση των αποβλήτων των συσκευασιών σύμφωνα με το άρθρο 10 (παρ. Α1, τελευταίο εδάφιο) του N. 2939/2001 (A΄ 179), καθώς και άλλων διατάξεων του νόμου αυτού, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2004/12/ΕΚ «για την τροποποίηση της οδηγίας 94/62/ΕΚ για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας», του Συμβουλίου της 11ης Φεβρουαρίου 2004”, οι ποσοτικοί στόχοι για την αξιοποίηση των αποβλήτων των συσκευασιών έχουν ως ακολούθως:
έως τις 31 Δεκεμβρίου 2011 το αργότερο, αξιοποίηση ή αποτέφρωση σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης αποβλήτων με ανάκτηση ενέργειας 60 % τουλάχιστον κατά βάρος, των αποβλήτων συσκευασίας
έως τις 31 Δεκεμβρίου 2011 το αργότερο, ανακύκλωση μεταξύ 55% τουλάχιστον και 80% το πολύ, κατά βάρος, των αποβλήτων συσκευασίας
έως τις 31 Δεκεμβρίου 2011 το αργότερο, επίτευξη των ακόλουθων ελάχιστων στόχων ανακύκλωσης για υλικά που περιέχονται σε απόβλητα συσκευασίας:
i) 60 %, κατά βάρος, για το γυαλί,
ii) 60 %, κατά βάρος, για το χαρτί και χαρτόνι,
iii) 50 %, κατά βάρος, για τα μέταλλα,
iv) 22,5 %, κατά βάρος, για τα πλαστικά, λαμβάνοντας αποκλειστικά υπόψη υλικά που ανακυκλώνονται εκ νέου σε πλαστικά,
v) 15 %, κατά βάρος, για το ξύλο.
Τα εφαρμοζόμενα προγράμματα, έως σήμερα, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι σαφές ότι αφ’ ενός δεν θα επιτύχουν τον ποσοτικό στόχο ανακύκλωσης συσκευασιών για τις 31.12.2011, ενώ αφετέρου απέχουν εξαιρετικά από το στόχο.
Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με το στόχο του 2011, η ανακύκλωση θα πρέπει να είναι κατελάχιστο 55% κατά βάρος, των παραγόμενων αποβλήτων συσκευασίας. Σύμφωνα και με το αναθεωρημένο ΠΕΣΔΑ 2010, αυτό σημαίνει ότι η περιφέρεια θα πρέπει να ανακυκλώσει 35.500 τόνους υλικών συσκευασίας από τους 64.350 τόνους που εκτιμάται ότι παράγονται συνολικά στο 2011 ώστε να πιάσει τον ελάχιστο στόχο του 2011 για τα υλικά συσκευασίας.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕΑΑ για το 2010, οι ποσότητες που ανακυκλώθηκαν ήταν 6773 τόνοι υλικών συσκευασίας. Η ποσότητα αυτή αποτελεί το 20% περίπου της απαιτούμενης ποσότητας των 35.500 τόνων του στόχου για το 2011. Δηλαδή αυτή τη στιγμή η Περιφέρεια Πελοποννήσου απέχει κατά 80% από την επίτευξη του στόχου της ανακύκλωσης και όπως είναι φανερό, θεωρείται αδύνατο να καλύπτεται αυτή η διαφορά μέσα στο 2011.
Ως αποτέλεσμα, ο υφιστάμενος σχεδιασμός ανακύκλωσης συσκευασιών στην Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει πλήρως αποτύχει και απαιτείται ένα νέο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης της ανακύκλωσης.
ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ
1ος άξονας:
Οι μέθοδοι εναλλακτικής διαχείρισης που θα εφαρμοστούν θα πρέπει να είναι σύμφωνες με την προτεραιότητα της κοινοτικής οδηγίας 2008/98/ΕΚ και ειδικότερα το Άρθρο 11 αυτής, σύμφωνα με το οποίο «Με την επιφύλαξη του άρθρου 10, παράγραφος 2, έως το 2015 χωριστή συλλογή καθιερώνεται τουλάχιστον για τα ακόλουθα: χαρτί, μέταλλο, πλαστικό και γυαλί».
Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εφαρμόζονται μέθοδοι εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών με Διαλογή στην Πηγή σε τουλάχιστον 4 χωριστά ρεύματα.
2ος άξονας:
Τα προγράμματα ανακύκλωσης συσκευασιών που θα αναπτυχθούν στην Περιφέρεια Πελοποννήσου θα πρέπει να μην απαιτούν καμία επιβάρυνση, ούτε οικονομική ούτε σε ανθρωπίνους πόρους, για τους Δήμους και τους Πολίτες.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι όλοι οι Δήμοι έχουν συνεχώς χαμηλότερα έσοδα και λιγότερο προσωπικό, η ανακύκλωση συσκευασιών θα πρέπει να ενισχύει το έργο των Δήμων (αφού σημαντικές ποσότητες θα εκτρέπονται από το ρεύμα των απορριμμάτων με τη Διαλογή στην Πηγή) και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τους επιβαρύνει.
Ως εκ τούτου, οι εργασίες συλλογής, μεταφοράς και περαιτέρω διαλογής και επεξεργασίας των υλικών συσκευασίας είναι επιθυμητό να πραγματοποιούνται χωρίς καμία επιβάρυνση και συμμετοχή των Δήμων.
3ος άξονας:
Τα προγράμματα ανακύκλωσης που θα εφαρμοστούν θα πρέπει να έχουν διακριτή, και αρκετά ανεπτυγμένη, δράση Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, με έμφαση στους νέους ανθρώπους και κυρίως στους μαθητές.
Για να αλλάξει η περιβαλλοντική συμπεριφορά των πολιτών και να γίνει πιο φιλική για το περιβάλλον, θα πρέπει να υπάρξει Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Για να επιτευχθούν τα βέλτιστα αποτελέσματα, η εκπαίδευση αυτή πρέπει να απευθύνεται κυρίως στους μαθητές. Με τον τρόπο αυτό, θα αναπτυχθεί μια νέα γενιά με ορθή περιβαλλοντική συμπεριφορά, η οποία μπορεί να ωθήσει και τους μεγαλύτερους σε μια πιο ενεργή συμμετοχή στη διαδικασία της ανακύκλωσης.
4ος άξονας:
Τα προγράμματα ανακύκλωσης που θα εφαρμοστούν θα πρέπει να αναπτυχθούν αμέσως σε όλες τις περιφερειακές ενότητες της Περιφέρειας, ενώ θα πρέπει να υπάρξει ένα πλάνο ανάπτυξης που θα εξασφαλίζει την επίτευξη των ποσοτικών στόχων που ορίζονται σε εθνικό επίπεδο.
5ος άξονας:
Η επιτυχία κάθε προγράμματος ανακύκλωσης στηρίζεται στην ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Για να επιτευχθεί αυτή, θα πρέπει να υπάρξει ένα εκτενές πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών, ώστε να γίνουν σαφή και κατανοητά τα σημαντικά οφέλη που επιτυγχάνονται από την ανακύκλωση των συσκευασιών.
Τα προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου θα πρέπει να σχεδιαστούν και αναπτυχθούν σε συνεργασία με την «ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ Α.Ε.», που γνωρίζει τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής.
6ος άξονας:
Τους οικονομικούς πόρους για την ανάπτυξη των προγραμμάτων ανακύκλωσης συσκευασιών διαθέτουν τα εγκεκριμένα, εθνικής εμβέλειας, συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών (ΣΣΕΔ), σύμφωνα με τα οριζόμενα στο Νόμο2939/2001, όπως ισχύει σήμερα.
Τα συλλογικά συστήματα έχουν έσοδα από τις χρηματικές εισφορές, που υποχρεούνται να καταβάλλουν οι επιχειρήσεις που διαθέτουν στην ελληνική αγορά προϊόντα σε συσκευασία, αφού σύμφωνα με τη σχετική οδηγία ισχύει η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει».
Ως εκ τούτου, οι μοναδικοί φορείς που μπορούν να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των προγραμμάτων ανακύκλωσης, ειδικά σε ευρεία κλίμακα, είναι τα ΣΣΕΔ συσκευασιών.
Άρα, θα επιδιωχθεί η συνεργασία με εγκεκριμένο ή εγκεκριμένα συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών.
ΣΤΟΧΟΣ
Το ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ θα πρέπει να ξεκινήσει να εφαρμόζεται από 1.1.2012. Για το σκοπό αυτό η Αιρετή Περιφέρεια θέτει, όπως κάνει για όλα τα σημαντικά θέματα, σε διαβούλευση με τους πολίτες και τους φορείς της Πελοποννήσου τι στρατηγικό σχέδιο.
