Timothy Garton Ash
Η περασµένη Παρασκευή ήταν η ηµέρα που η Ευρώπη ενώθηκε. Αλλά και η ηµέρα που η Ευρώπη διαλύθηκε.
Προκειµένου να σωθεί το ευρώ, ως και 26 µέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) ενδέχεται να υπογράψουν τη διακρατική συµφωνία...
δηµοσιονοµικής ένωσης, κατά την οποία οι φορολογίες, τα έξοδα και οι προϋπολογισµοί θα τίθενται υπό αµοιβαία επιτήρηση.
Αυτό σηµαίνει, πως η κρίση τα οδήγησε σε µια πολιτική ένωση, που ειδάλλως δεν θα είχαν υιοθετήσει.
Εξίσου κρίσιµη είναι και η απόφαση της Βρετανίας να µείνει εκτός της συµφωνίας. Με το ενδεχόµενο πως στην πορεία ένα ή δύο ακόµη κράτη θα ήταν πρόθυµα να ακολουθήσουν το Λονδίνο στο ίδιο µονοπάτι, αυτό σηµαίνει, πως θα έχουµε τη διάσπαση της ΕΕ ανάµεσα στην πλειοψηφία, που θα αποτελεί τον ενιαίο πυρήνα, και µερικά περιφερειακά κράτη εκτός πυρήνα.
Ο,τι κι αν συµβεί στο µέλλον, η ΕΕ δεν θα είναι πλέον η ίδια.
Ακόµη κι αν δεν αποδειχθεί τόσο καθοριστικής σηµασίας, όσο πιστεύουµε σήµερα, η ηµεροµηνία της 9ης ∆εκεµβρίου 2011 θα γραφτεί από τώρα στην Ιστορία.
Το ανακοινωθέν των Βρυξελλών µιλάει για µια «ενισχυµένη αρχιτεκτονική της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ενωσης», που ακούγεται σαν κάτι ιδανικό για να το απαγγέλλουν στο µέλλον τα παιδιά µέσα στη σχολική αίθουσα.
Η αλήθεια είναι όµως, πως η ανακοίνωση περιλαµβάνει κάποια σηµεία άκρως αξιοσηµείωτα: τουλάχιστον οι 23 και πιθανώς οι 26 από τις 27 χώρες συµφωνούν να δεσµευτούν νοµικά µεταξύ τους, προκειµένου να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισµούς τους, υπό τη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού ∆ικαστηρίου, ενώ θα υιοθετηθούν προγράµµατα µείωσης των ελλειµµάτων τους, που θα συµφωνηθούν µε την Κοµισιόν. Επίσης, για 17 από τα κράτη αυτά θα υπάρξουν αυτόµατες κυρώσεις αν το έλλειµµά τους υπερβεί το 3%.
Κοινώς, καλώς ήλθατε σε µια «γερµανοποιηµένη» Ευρώπη.
Σε αντάλλαγµα, θα υπάρχουν µεγαλύτερα κονδύλια για τους µηχανισµούς διάσωσης (bailout) και µια ένδειξη πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα µελλοντικά θα επεµβαίνει πιο δραστικά στις αγορές. Κυρίως οι Γερµανοί θα πληρώσουν τον λογαριασµό.
Στα χαρτιά, όλα αυτά οδηγούν προς ένα µεγάλο βήµα µιας δηµοσιονοµικά ενωµένης ΕΕ για τα τρέχοντα µέλη της ευρωζώνης και των υπολοίπων οκτώ που έχουν δεσµευτεί να ενταχθούν στο µέλλον. Είναι µια µετάβαση από µια «συνοµοσπονδιακή» προς µια πιο «οµοσπονδιακή» ένωση.
Η άρνηση του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Καµερον να ακολουθήσει τις υπόλοιπες χώρες σηµαίνει, πως «η διεθνής συµφωνία θα υπογραφεί τον Μάρτιο ή νωρίτερα». Ειρωνικά, το βέτο που άσκησε ο Κάµερον στη συµφωνία δηµοσιονοµικής ένωσης σηµαίνει, πως η µεταρρύθµιση αυτή είναι αρκετά πιθανόν να λάβει χώρα πολύ σύντοµα. Η Ιρλανδία ενδέχεται να προχωρήσει σε ένα δηµοψήφισµα σχετικά µε αυτό και οι Ιρλανδοί να πουν τελικά «Οχι». Οι ∆ανοί και οι Τσέχοι επίσης ενδέχεται να ταραχθούν αρκετά.
Οπότε η ευρωζώνη έχει να περάσει µερικές ακόµη σοβαρές κρίσεις.
∆εν κάνω προβλέψεις εδώ, αλλά αν τελικά η ΕΕ επιζήσει και ενδυναµωθεί, τότε αυτό σηµαίνει πως στην πορεία θα ενωθούν περισσότερο οι 26 χώρες µεταξύ τους χωρίς τη Βρετανία.
Το «Οχι» του Κάµερον αποτελεί λοιπόν µια «κακιά» στιγµή, όχι µόνο για το Ηνωµένο Βασίλειο αλλά και για την ίδια την Ευρώπη.
Αυτό που λέει µε τον τρόπο του ο βρετανός πρωθυπουργός είναι: «Αγαπηµένοι φίλοι της ευρωζώνης, εµπρός, σώστε την. Εγώ θα σας παρακολουθώ και θα σας χειροκροτώ από το περιθώριο».
Είναι σαν να λέει «αφήστε µας να γίνουµε µια παράκτια Ελβετία», την ώρα που οι περισσότερες χώρες της ΕΕ επιλέγουν να γίνουν Γερµανία ως προς τους στόχους της δηµοσιονοµικής πειθαρχίας.
Ο Κάµερον ισχυρίζεται, πως έκανε ό,τι µπορούσε, ώστε να προστατεύσει τα συµφέροντα της Βρετανίας. Βραχυπρόθεσµα ίσως να το έκανε. Μακροπρόθεσµα σίγουρα όχι. Αν υλοποιηθεί το διαφαινόµενο σχέδιο δηµοσιονοµικής ένωσης, η Βρετανία θα χάσει την επιρροή της, ακόµη κι ένα πεντάχρονο παιδί µπορεί να το καταλάβει.
Οταν έχεις ένα κλειστό κλαµπ, όπου 25 ή 26 µέλη πάνε προς µια κατεύθυνση και ένα ή δύο προς την αντίθετη, ποιος θα επικρατήσει; Ειδικά όταν οι 25-26 θέτουν τους δικούς τους κανόνες εντός της κλειστής αυτής λέσχης.
Ο,τι συνέβη την Παρασκευή, ήταν κακό και για την Ευρώπη, αφού µόνο κακό θα της κάνει να µείνει εκτός της συµφωνίας το βρετανικό οικονοµικό κέντρο. Ούτε µπορεί να υπάρξει αξιόπιστη ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική χωρίς τη Βρετανία. Στα µάτια της Κίνας και των ΗΠΑ η Ευρώπη θα αποδυναµωθεί.
Σύµφωνοι, ήταν µια σηµαντική ηµέρα για την Ευρώπη. Αλλά όχι πως πρέπει να πανηγυρίζουµε κιόλας.
O κ. Τίμοθι Γκάρτον Ας είναι καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
ΠΗΓΗ: tovima.gr
