Ημέρα αργίας και σιωπής είναι η Μεγάλη Παρασκευή για τους Χριστιανούς, που ζουν την κορύφωση του Θείου Δράματος. Από τις πρωινές ώρες, σε όλους τους ναούς, βρίσκεται ο Επιτάφιος ανθοστόλιστος, έτοιμος να δεχθεί το σεπτό Σώμα του Ιησού, καθώς το στόλισμα, ξεκινά αμέσως μετά ...την Ακολουθία των Αγίων Παθών αργά το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης.
Το μεσημέρι γίνεται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου και τοποθετείται στο Ιερό Κουβούκλιο ένα ύφασμα στο οποίο έχει κεντηθεί η ζωγραφιστεί ο Χριστός νεκρός. Το ύφασμα αυτό λέγεται Επιτάφιος.
Μοναδικό θέαμα αποτελεί η περιφορά του Επιταφίου, το βράδυ, κατά τη διάρκεια της οποίας ψάλλονται σε τρεις στάσεις τα λεγόμενα Εγκώμια, μικρά τροπάρια αγνώστου ποιητή. Τα πιο γνωστά από αυτά είναι το "Η ζωή εν τάφω...", το "Το αξιον εστί μεγαλύνειν...", το "Αι γενεαί πάσαι..." και το ίσως πιο αγαπημένο όλων "Ω γλυκύ μου Εάρ...".
Η νηστεία της ημέρας είναι αυστηρότατη και απαγορεύει ακόμη και το λάδι.
Το έθιμο απαγορεύει, επίσης, κάθε εργασία την ημέρα αυτή.
Η περιφορά του Επιταφίου θα γίνει το βράδυ και κάθε περιοχή έχει τα δικά της έθιμα, καθώς ο άνθρωπος πάντα συνδύαζε τις παραδόσεις του με τη θρησκεία.
ΥΔΡΑ
Το όμορφο νησί του Αργοσαρωνικού έχει το «έθιμο της δέησης». Ο Επιτάφιος της συνοικίας Καμίνι μπαίνει στη θάλασσα και διαβάζεται η Ακολουθία, δημιουργώντας μία ατμόσφαιρα κατανυκτική. Αυτό γίνεται για να ευλογηθούν τα νερά και να γίνει δέηση υπέρ των ναυτικών που ταξιδεύουν.
ΤΗΝΟΣ
Στην Τήνο το Πάσχα είναι ξεχωριστό, καθώς γιορτάζουν μαζί Ορθόδοξοι και Καθολικοί. Τη Μεγάλη Παρασκευή, όλοι οι Επιτάφιοι (και των καθολικών) συναντώνται στην Εξέδρα της Χώρας, ενώ τελευταίος φτάνει αυτός της Παναγίας της Τήνου. Ψάλλουν για λίγο μαζί και συνεχίζουν οι καθένας την πένθιμη πορεία του προς τους δρόμους της εκάστοτε ενορίας. Ένας από τους πιο εντυπωσιακούς Επιτάφιους είναι αυτός του Aγίου Nικολάου, ο οποίος μπαίνει στη θάλασσα, ενώ σειρήνες από τα πλοία, πυρσοί και ο φλεγόμενος σταυρός δημιουργούν ένα θεατρικό σκηνικό. Το έθιμο του Επιταφίου στη θάλασσα είναι πρόσφατο στο νησί, χρονολογείται στα μέσα της δεκαετίας του '80, όταν πνίγηκε ένας νεαρός.
ΜΕΛΙΓΑΛΑΣ
Στο Μελιγαλά το βράδυ, ανάβουν «φουνταρίες». Κάθε νοικοκυρά, όταν σημαίνει η καμπάνα για τον Επιτάφιο, ρίχνει μπροστά στην πόρτα του σπιτιού της κληματόβεργες και τους βάζει φωτιά. Την ώρα που o Επιτάφιος περνά έξω από το δρόμο του σπιτιού της, η νοικοκυρά ρίχνει πάνω στη θράκα μια χούφτα μοσχολίβανο και ο ιερέας κάνει εκεί παραστάσιμο.
ΣΕΡΡΕΣ
Ένα διαφορετικό έθιμο έχουν οι γυναίκες στις Σέρρες, καθώς τοποθετούν πάνω σε τραπέζι μπροστά στην εξώπορτα την εικόνα του Χριστού στολισμένη με λουλούδια και ανάβουν δίπλα κεριά και λιβάνι. Επίσης βάζουν ένα πιάτο με χλόη φακής ή κριθαριού, την οποία έχουν φυτέψει γι' αυτό το σκοπό, κάποια ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής.
ΠΑΡΟΣ
Στη Μάρπησσα της Πάρου, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής οι επισκέπτες βιώνουν τα πάθη του Κυρίου. Κατά μήκος της περιφοράς του Επιταφίου και σε χαρακτηριστικά σημεία λαμβάνουν χώρα σκηνές από την ζωή και τα πάθη του Χριστού. Μέσα σε κλίμα κατάνυξης αναπαρίστανται η ανάσταση του Λαζάρου, η είσοδος στα Ιεροσόλυμα, η μετάνοια της Μαγδαληνής, ο Μυστικός Δείπνος, η προσευχή στο όρος των ελαιών, ο Πόντιος Πιλάτος, η ανάβαση στον Γολγοθά, η Σταύρωση, η Αποκαθήλωση και ο Επιτάφιος. Σ' αυτές τις σκηνές συμμετέχουν νέοι, νέες και παιδιά ντυμένα με ρούχα της εποχής του Χριστού.
ΜΥΤΙΛΗΝΗ
Με την ολοκλήρωση της περιφοράς του Επιταφίου στη Μυτιλήνη οι πιστοί παίρνουν τα λουλούδια, τα «Χριστολούλουδα» όπως τα ονομάζουν, και φτιάχνουν φυλαχτά. Σύμφωνα με την παράδοση, αυτά προστατεύουν τα παιδιά τους από τις αρρώστιες, αλλά γαληνεύουν και τη θάλασσα.
ΘΡΑΚΗ
Στις Μέτρες της Θράκης, η πομπή του Επιταφίου σταματά έξω από ένα παρεκκλήσι, όπου εκεί βρίσκεται έτοιμη η φωτιά για να καεί ο Ιούδας. Τη στιγμή που ο ιερέας διαβάζει το Ευαγγέλιο, ανάβουν τη φωτιά και τον καίνε. Στη συνέχεια παίρνουν μια χούφτα από εκείνη τη στάχτη και τη ρίχνουν στα μνήματα.
ΣΠΑΡΤΗ
Στη Σπάρτη, όταν γυρίσουν τον Επιτάφιο, τον ξεστολίζει ο καντηλανάφτης, ο οποίος παίρνει τα κεριά και τα φυλάει. Την άλλη μέρα, τα βάζει ο ιερέας σ' ένα δίσκο με τα σταυρολούλουδα και τα μοιράζει στις γυναίκες. Τα λουλούδια αυτά οι γυναίκες τα κρατούν ως φυλαχτό και όταν αρρωστήσει κάποιος βάζουν στα κάρβουνα λίγο νερό και μερικά σταυρολούλουδα και το λιβανίζουν.
ΖΑΚΥΝΘΟΣ
Στη Zάκυνθο δεν γίνεται η περιφορά του Επιταφίου το βράδυ, αλλά το μεσημέρι στις 15:00. Μία ώρα νωρίτερα γίνεται η περιφορά του Eσταυρωμένου. Και τα δύο ξεκινούν από τον Kαθεδρικό Nαό του Aγίου Nικολάου.
ΑΜΟΡΓΟΣ
Κατά την περιφορά του Επιταφίου στα χωριά, οι γυναίκες, από τις πόρτες και τα παράθυρα των σπιτιών, ραίνουν τον κόσμο με κολόνιες και αρώματα.
madata.gr
