Γράφει ο Πρύτανης του Παν/μιου Πελοποννήσου
Θεόδωρος Παπαθεοδώρου
Η εφαρμογή του νόμου, ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες κρίσης, προβάλλεται από πολλούς ως ένα βασικό πολιτικό αίτημα, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει το ανάχωμα του κράτους δικαίου απέναντι σε μία κατάσταση γενικευμένης ανομίας. Έτσι, απαιτούμε..
την εφαρμογή του νόμου απέναντι στα φαινόμενα διαφθοράς στο πεδίο της κρατικής λειτουργίας, της πολιτικής και οικονομικής διαπλοκής, απέναντι στα σκάνδαλα του παρελθόντος που οδήγησαν τη χώρα στη σημερινή κατάσταση, απέναντι στην καθημερινή βία και εγκληματικότητα, απέναντι στην κατάρρευση οποιασδήποτε ευθύνης και πολιτικής πειστικότητας στις σχέσεις κράτους – πολίτη, απέναντι στην αντικανονική μετανάστευση και στην κατάλυση κάθε νομιμότητας στο κέντρο της Αθήνας ή ακόμα και για το πανεπιστημιακό άσυλο.
Να εφαρμοστεί ο νόμος λοιπόν, με την ελπίδα ότι θα αναταχθεί το απολεσθέν αίσθημα ασφάλειας του πολίτη και θα αποκατασταθεί ο κυρίαρχος ρόλος της πολιτικής εξουσίας στη βασική εγγυητική της λειτουργία που απορρέει από το πάλαι ποτέ Κοινωνικό Συμβόλαιο. Αρκεί, μαζί με την ασφάλεια και το ρόλο της πολιτικής να μην καταρρέει και η κοινή λογική!
Πρέπει να υπενθυμίσουμε μία κλασική αρχή: Ο νόμος δεν παράγει πρωτογενώς πολιτική. Αντίθετα, η πολιτική παράγει νόμους, τους οποίους μετά η Πολιτεία καλείται να εφαρμόσει, εφαρμόζοντας ταυτόχρονα συγκεκριμένες πολιτικές. Έτσι, αν στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας η απορρύθμιση του κοινωνικού ιστού έχει φτάσει στη σημερινή κατάσταση γκετοποίησης, κοινωνικού αποκλεισμού, ανομίας και κυριαρχίας κάθε μορφής οργανωμένου εγκλήματος, αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη εφαρμογής των νόμων, αλλά στη χρόνια έλλειψη πολιτικής για την πόλη.
Αν η διαφθορά εξαπλώθηκε στη λειτουργία του Κράτους από την αυθαίρετη δόμηση και τις αθρόες «κατ’ εξαίρεση» προσλήψεις στο δημόσιο μέχρι το πολιτικό χρήμα και το δημόσιο έλλειμμα, αυτό φυσικά δεν οφείλεται στην παρεπόμενη μη εφαρμογή των νόμων, αλλά στη δομή και στην ποιότητα του κράτους που έχουμε, στην πελατειακή κουλτούρα της διοίκησης και στην αποτυχία οποιουδήποτε οργανωμένου εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος. Επίσης, αν η αντικανονική μετανάστευση μεταβάλλεται σήμερα με ένταση σε μείζον διακύβευμα της διαχειριστικής ικανότητας του Κράτους, αυτό δεν οφείλεται στην έλλειψη νομοθεσίας, αλλά πρωτίστως και κύρια στο τραγικό έλλειμμα μεταναστευτικής πολιτικής.
Το ζήτημα των απεργών πείνας στην «Υπατία» κατέδειξε ότι, παρά τις επικίνδυνες πολιτικές στοχεύσεις των καθοδηγητών και την πολιτική εκμετάλλευση της κοινωνικής αλληλεγγύης, η επίκληση της εφαρμογής του νόμου από την πλευρά της υπεύθυνης Πολιτείας δεν συνιστά πολιτική, αλλά εθελοτυφλία και απλή χρονική μετάθεση της ευθύνης διαχείρισης του προβλήματος.
Η χρονικότητα, όμως, της εκάστοτε λύσης κρίνει την πολιτική, γιατί αυτή θέτει τις προτεραιότητες και από αυτή εξαρτάται η εμπέδωση στον πολίτη της ύπαρξης και της λειτουργίας του κράτους δικαίου. Ακόμα και μία «άτεγκτη» και αυστηρή στάση της Πολιτείας απέναντι στους απεργούς πείνας θα μπορούσε θεωρητικά να αποτελέσει πολιτική. Μία πολιτική μηδενικής ανοχής ίσως, αλλά ως τέτοια θα είχε κριθεί. Η παντελής έλλειψη πολιτικής δεν μπορεί να κριθεί με πολιτικούς όρους, γιατί τότε η επίκληση της εφαρμογής του νόμου λειτουργεί ως άλλοθι, ιδιαίτερα από την πλευρά μίας Πολιτείας που δεν μπορεί να τον εφαρμόσει.
Τέλος, την εφαρμογή του νόμου ζητούσαν οι πάντες -Πολιτεία, δικαιοσύνη, πολιτικοί, ειδικοί, αυτόκλητοι «δημοσιολόγοι», και επαΐοντες διαμορφωτές της κοινής γνώμης- στη διαχείριση της κρίσης της Νομικής Σχολής. Η τελευταία αποδείχθηκε επιτυχής και το Πανεπιστήμιο έδωσε τη μόνη εφικτή λύση από ακαδημαϊκής και νομικής πλευράς. Οι Πρυτανικές Αρχές του Πανεπιστημίου Αθηνών εκπλήρωσαν έγκαιρα και ακέραια το καθήκον τους, εφαρμόζοντας την κείμενη νομοθεσία και προστατεύοντας το άσυλο, αλλά και το δημόσιο συμφέρον, όταν άλλοι όμνυαν εκ του ασφαλούς στην εφαρμογή του νόμου. Παρ’ όλα αυτά, στις Πρυτανικές Αρχές του Πανεπιστημίου ασκήθηκε δίωξη για παράβαση καθήκοντος!
Δεν κρίνω εδώ τους λόγους έγερσης της ποινικής δίωξης, ή τις πράξεις της Δικαιοσύνης. Απλά, σημειώνω την παραβίαση της κοινής λογικής. Όταν εφαρμόζεται ο νόμος, αυτό δεν αρκεί, αλλά και όταν δεν εφαρμόζεται υπάρχει έλλειμμα. Η εργαλειοποίηση του νόμου λειτουργεί τελικά, ως άλλοθι, όταν η πολιτική είναι απούσα. Η επίκλησή του, χωρίς οικονομία και χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα, βλάπτει την ίδια την ασφάλεια δικαίου και την ουσία της νομιμότητας.
Στη σημερινή συγκυρία της κρίσης, η ανάκαμψη της πολιτικής παραμένει το ζητούμενο, δηλαδή μία Πολιτεία που να αναλαμβάνει την ευθύνη για το σχεδιασμό και την εφαρμογή των πολιτικών που θα επιλύουν τα προβλήματα και θα διαθέτει, για τούτο, πολιτική πειστικότητα απέναντι στον πολίτη. Αυτή την πολιτική χρειάζεται σήμερα ο πολίτης, αλλά και η χώρα.
Ο Θόδωρος Παπαθεοδώρου είναι καθηγητής Αντεγκληματικής Πολιτικής και Πρύτανης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
aixmi.gr
