Κομπανιέρο Πιτσιρίκο,
Ας την αφήσουμε την Ιστορία εκεί που κάθεται.
Ας γράψω και εγώ την φιλοσοφία μου γύρω από την εργασία, αν και το είχα κάνει πριν 2-3 χρόνια πάλι.
Η οποία φιλοσοφία είναι πάρα πολύ απλή: δεν βλέπω κανένα απολύτως νόημα ή κέρδος να δουλεύει κανείς για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα.
Λέω, να μην καταργήσουμε απλά την πενθήμερη εργασία· καλά, οι Έλληνες συζητάνε για το 8ωρο και το 10ωρο, θρήνος.
Λέω να καταργήσουμε κάθε μορφή εργασίας.
Στη Δύση, όπου η εργασιομανία θερίζει [αν και δεν είναι εργασιομανία, αλλά απληστία, γιατί αυτό που αγαπάμε είναι τα λεφτά και για να βγάλει κάποιος λεφτά, ο εύκολος τρόπος είναι να δουλέψει (κορόιδα)], η δουλειά αντιμετωπίζεται ως κάτι το αυτονόητο και η τεμπελιά ως κάτι το αντικοινωνικό και αντικανονικό.
Βέβαια, αυτό συμβαίνει στη Δύση.
Δεν ξέρω κατά πόσο αγαπάει να εργάζεται ο υπόλοιπος κόσμος που δουλεύει καταναγκαστικά, σε άθλιες συνθήκες και σχεδόν απλήρωτος. Πάνω από τα ¾ της ανθρωπότητας πληρώνονται με λιγότερα από 10 δολάρια τη μέρα και εμείς νομίζουμε, ότι τα 7 δολάρια και 25 σεντς την ώρα είναι κλοπή -που είναι.
Η εργασία, όμως, είναι η πεμπτουσία της κλοπής είτε κακοπληρωμένη ή καλοπληρωμένη. Δηλαδή, το ύψος της κλοπής διαπραγματευόμαστε και νομίζουμε τι ακριβώς;
Την στιγμή που θα δουλέψεις, έχεις πέσει θύμα κλοπής, ασχέτως αν αυτή η δουλειά «προσφέρει» κάτι στην κοινωνία.
Η εργασία, πρώτα απ’ όλα, μας κλέβει πολύτιμο χρόνο από την μια και μοναδική ζωή που έχουμε.
Ήδη, χάνουμε ολόκληρες ώρες κάθε μέρα για τις φυσικές μας ανάγκες και, αντί να εκμεταλλευόμαστε αυτό που απομένει, πάμε και το χαρίζουμε κοψοχρονιά σ’ αυτούς που θέλουν να προσθέσουν άλλο ένα άχρηστο μηδενικό στο κασέ τους.
Κορόιδα έψαχναν. Και τα βρήκαν. Και σιγά μην τα αφήσουν να τους φύγουν.
Επειδή θέλω να δω κάτι, τι λέτε να σταματήσουμε να δουλεύουμε; Πιστεύω, θα απαντήσει όλα μας τα ερωτήματα. Ποιος αγωνιά πραγματικά και ποιος κερδίζει με μας να δουλεύουμε, λες και υπάρχει και αύριο για όλα τ’ άλλα -δεν υπάρχει.
Μάλιστα, η ρήση λέει πως ο χρόνος είναι χρήμα, αλλά περιέργως δεν λέει ποτέ το ανάποδο.
Ακόμα και όλα τα λεφτά του κόσμου να είχαμε, τελικά αυτά δεν μας αγοράζουν ούτε μια μέρα.
Να τι δεν αγοράζουν τα λεφτά. Και, περιέργως, είναι το πολυτιμότερο αγαθό μας.
Δεν ξέρω, αν είναι δικαίωμα η τεμπελιά, πάντως η εργασία είναι μια ουρανομήκης κοτσάνα.
Το μόνο που κάνει, είναι να θέτει τους ανθρώπους στην υπηρεσία των …ευεργετών.
Προάγει την εκμετάλλευση, την ιεραρχία, τον πλουτισμό και οδηγεί σχεδόν σ’ όλα τα δεινά μας. Μπορεί και σ’ όλα.
Η εργασία είναι ο καλύτερος τρόπος για αυτόν που την «παρέχει», να διανέμει άνισα τον πλούτο, να κατηγοριοποιεί τους ανθρώπους (με βάση τα …προσόντα τους) και το κυριότερο να διατηρεί ανέπαφη την δομή της κοινωνίας, κρατώντας την στα πρόθυρα του λιμού.
Μ’ αρέσει που λέμε καμιά φορά -οι άθεοι- ότι το μεγαλύτερο παραμύθι είναι η θρησκεία, αλλά κοκόνες μου σαν την εργασία κανένα. Δεν πιάνει μια μπροστά της.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι μέσω της εκμετάλλευσης της ανθρώπινης εργασίας χτίστηκε όλο αυτό το οικοδόμημα που λέμε μονολεκτικά «εξουσία». Πώς αλλιώς θα μπορούσε να χτιστεί; Οι ίδιοι οι καταπιεσμένοι έχτισαν και χτίζουν το οικοδόμημα που τους καταπιέζει. Υπέροχο;
Δεν άλλαξε κάτι τρομερό η εργασία στη ζωή του ανθρώπου. Δημιούργησε απλά μια σχέση εξάρτησης με την εργοδοσία και την εντύπωση ότι, για να ζήσει κάποιος, πρέπει οπωσδήποτε να δουλέψει· παρκάρεις και μερικούς χιλιάδες άστεγους στους δρόμους μιας τενεκεδούπολης και αυτομάτως θα κάνουν ουρά τα βιογραφικά στην πόρτα σου.
Ουσιαστικά, δημιουργώντας μια τεχνητή κατάσταση μέσα στην οποία κυριαρχεί η απελπισία, μπορείς και επιβάλλεις την βούλησή σου απέναντι στον απελπισμένο.
Τι πιο απελπισμένο σήμερα, χθες, ακόμα και πριν 500 χρόνια, από έναν εργάτη;
Ό,τι και να λέμε, όσο δίκαια και αν είναι τα …μεροκάματα, συνεχίζουμε να προσποιούμαστε πως το πρόβλημα είναι οι συνθήκες, αν θα παίρνουμε επίδομα και όχι ότι κάποιος άλλος αποκομίζει όλα τα οφέλη της δουλείας μας· ναι, δουλεία, γιατί περί αυτού πρόκειται.
Δεν καταλαβαίνω κιόλας από πού και ως πού δεν θα έπρεπε κάθε άνθρωπος του πλανήτη Γη (ή όποιου άλλου μετοικήσουμε, αν προλάβουμε πριν καταστρέψουμε αυτόν) να απολαμβάνει χωρίς προϋποθέσεις στέγη, φαγητό, φάρμακα, νερό και ό,τι άλλο θεωρείται βασική ανάγκη. Δεν έχω λάβει κάποια πειστική εξήγηση.
Μόνο που, όσο περνούν τα χρόνια, αρχίζω να συνειδητοποιώ, ότι η έκφραση «εργατική τάξη» δεν είναι αυτοσαρκασμός, αλλά παράσημο στο πέτο μας.
Δεν είναι τυχαίο, ότι σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις των τελευταίων ετών τα θέματα ανάμεσα στους υποψήφιους αφορούσαν τις θέσεις εργασίας, τους φόρους, το ΑΕΠ, την ανάπτυξη και τους μισθούς.
Δουλειά, λεφτά και πάρτε μας την ψυχή. Η εργατική τάξη δεν θα καταργήσει την εργασία έτσι όπως το πάει, αλλά θα πεθάνει δουλεύοντας· αν και κάτι χαζογίνεται τους τελευταίους μήνες, επιμένω να μην ενθουσιάζομαι, γιατί έτσι δεν θα απογοητευτώ μόλις φάμε, εφόσον φάμε, τα μούτρα μας.
Δεν θέλω, πάλι, να γράφω όσα έγραφα πριν 2-3 καλοκαίρια, όχι γιατί δεν βλέπω το λόγο, αλλά επειδή βαριέμαι, αλλά, ακόμα και αν διαφωνεί κάποιος με όσα έγραψα, δεν ξέρω, πώς θα μπορεί να πετύχει τα επόμενα χρόνια, να βρει μια καλή δουλειά.
Το είχα γράψει, κιόλας, πως, αν θέλεις αυτομάτως να ακυρωθούν όλα, αυτό επιτυγχάνεται με μια και μόνο ερώτηση, αυτήν που επιμένουμε να κάνουμε παρ’ ότι είναι εντελώς λάθος: «και πώς θα ζήσω εγώ ρε, φίλε»;
Αλλά, αν επιμένουμε, ότι η εργασία δεν μπορεί να εκλείψει, τότε πάλι δεν καταλαβαίνω το εξής: θα μπορούσαν οι επιχειρήσεις, ειδικά τώρα που δεν βρίσκουν εύκολα προσωπικό, να παρέχουν τον ίδιο μισθό με πριν σε όποιον ήρθε σ’ αυτό τον κόσμο για να δουλεύει (και που αποφάσισε να ζήσει μια πλουσιοπάροχη δεύτερη ζωή) και ταυτόχρονα το κράτος να παρέχει σε όλους ένα Ενιαίο Βασικό Εισόδημα, οπότε κανένας μισθός δεν θα μοιάζει χαμηλός, θα είναι σαν να παίρνουν όλοι οι εργαζόμενοι μπόνους.
Θα μπορέσουμε και να υπολογίζουμε μετά, πόσα κορόιδα ζουν ανάμεσα μας.
Λυπάμαι, εντέλει, αλλά αν οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να ζήσουν τη ζωή τους, δεν τους φταίμε σε τίποτα.
Ζω σε μια χώρα που κυριολεκτικά ξεσκίστηκε στη δουλειά επί δεκαετίες (οι Αμερικάνοι δουλεύουμε περισσότερο από κάθε άλλον λαό στον πλανήτη) και το μόνο που πετύχαμε, είναι να συζητάμε, πώς θα φυτέψουμε ντομάτες να ‘χουμε κάτι να τρώμε.
Και τα δε αφεντικά δεν έχουν πια ανάγκη τους εργάτες, ειδικά αν μπορέσουν να παραχθούν φθηνά ρομπότ (εκεί παίζεται το παιχνίδι πάντα: στο κόστος παραγωγής), οπότε πολύ απλά θα πάρουν ρομπότ για τις δουλειές τους. Νομοτελειακό να μειώνεται συνεχώς το κόστος παραγωγής και να αυξάνεται η υπεραξία.
Τώρα, αν θέλουν οι άνθρωποι σαν άλλοι Λουδίτες, να τρέχουν να σπάνε τις μηχανές, που μια μέρα θα τους δώσουν πίσω τις ζωές τους, ας το κάνουν και να μην κλαίγονται μετά για τις απλήρωτες υπερωρίες, για τον μισθό που δεν φτάνει μέχρι τη δεύτερη βδομάδα και για τη σύνταξη που μέχρι να την πάρεις, πέθανες.
Ας κοιτάξουμε λίγο γύρω μας, τόσες εργατοώρες δαπανήθηκαν από την αρχή της Ιστορίας και η ανθρωπότητα έχει τα μαύρα της τα χάλια. Αυτό είναι όλο μετά από μερικές χιλιάδες χρόνια πολιτισμού; Να προσπαθούμε να σώσουμε, οτιδήποτε αν σώζεται, δουλεύοντας;
Αν αυτό που θέλουμε είναι τα λεφτά, τότε θα είμαστε και στη θέση να δούμε το τέλος ενός πολιτισμού, που είναι τόσο φτωχός που έχει μόνο λεφτά. Γιατί με αυτό έχουν όλα να κάνουν. Και για να αποκομίσουμε λεφτά, δουλεύουμε σαν τρελοί για όλο και περισσότερα λεφτά. Έχουμε μήπως κοιτάξει, τώρα τελευταία, πως τον κάναμε τον πλανήτη;
Αυτό το πράγμα που επιμένουμε να συντηρούμε (γιατί πρέπει να «επιβιώσουμε») δεν θα τραβήξει πολλά χρόνια ακόμη. Ο πλανήτης δεν το αντέχει.
Οπότε, τεμπελιάστε γιατί χανόμαστε.
Όχι, απαραίτητα, για να …σώσουμε τη Γη.
Το να μην σπαταλήσουμε τις ζωές μας, είναι από μόνο του ένα επίτευγμα και είναι υπεραρκετό.
Αν θέλουμε, πάντως, να είμαστε ειλικρινείς, οι άνθρωποι δεν ενοχλούνται ιδιαίτερα που δουλεύουν.
Αυτό που βλέπω ότι τους τρελαίνει, είναι, όταν διαπιστώνουν μετά από 20, 30, 40 χρόνια εργασίας, πως δουλεύανε για το τίποτα. Κυριολεκτικά για το τίποτα. Τρελαίνονται, όταν (εφόσον) το συνειδητοποιήσουν.
Στην τελική, ο Όσκαρ Ουάιλντ το έθεσε ευστοχότατα: «Η εργασία είναι το καταφύγιο εκείνων των ανθρώπων, που δεν ξέρουν τι να κάνουν στη ζωή τους».
Ή όπως είπε ένας …βουδιστής μοναχός: «δεν υπάρχει δρόμος για την ευτυχία, η ευτυχία είναι ο δρόμος».
Και επειδή κάποιοι μας έχουν πείσει, ότι η εργασία …απελευθερώνει, τότε μπορούμε να πούμε, ότι δεν υπάρχει δρόμος για την ελευθερία, η ελευθερία είναι ο δρόμος.
Ας βρούμε, λοιπόν, να κάνουμε κάτι άλλο. Αν θέλουμε πραγματικά να είμαστε ευτυχισμένοι, θα το βρούμε.
Αλλιώς, δουλειά μέχρι να πεθάνουμε.
Μετά το θάνατο, ότι και αν επιλέξουμε, θα κάνουμε (θέλουμε δεν θέλουμε) υποχρεωτική απεργία διαρκείας.
Άλλωστε, η εργατική τάξη πάει πάντα στον παράδεισο.
Με εκτίμηση,
Άρης
Υ.Γ 1. «Θέλω να πω, με κάθε σοβαρότητα, ότι ένα τεράστιο ποσοστό των βασάνων μας στον σύγχρονο κόσμο έχει να κάνει με την εργασιομανία και πως ο δρόμος για την ευτυχία και την ευημερία μας περνάει μέσα από την οργανωμένη διάλυση της εργασίας». Μπέρτραντ Ράσελ
Υ.Γ 2. Τρίτη φορά που το γράφω τους τελευταίους μήνες, αλλά ταιριάζει πάλι το ρημάδι - άσε που γράφοντας συνέχεια ξεμένω από ιδέες· καλά, εδώ κάθε μέρα κάνουμε επί ώρες τα ίδια πράγματα, τώρα μας έπιασε η λόξα για πρωτοτυπία; Οπότε ξανά, ένα απόσπασμα από την ταινία «Η εργατική τάξη πάει στον παράδεισο», όπου ένας εργάτης εργοστασίου πάει να επισκεφθεί τον συνάδελφό του στο ψυχιατρείο:
- Πώς το κατάλαβες ότι τρελάθηκες;
- Άλλοι το αποφασίζουν ότι είσαι τρελός. Είχα, βέβαια, τις υποψίες μου.
- Τι εννοείς;
- Μια μέρα, όπως καθόμουν σπίτι μου, στο τραπέζι, ξαφνικά άρχισα να νομίζω, πως βρισκόμουν στη φάμπρικα. Ήθελα τα μαχαιροπίρουνα, τα ποτήρια, τα πιάτα, όλα να είναι στη θέση τους. Καθαρά, ωραία, στοιχισμένα, σαν στρατιώτες σε τάγμα. Νόμιζα, ότι ήμουν στο εργοστάσιο, οπότε άρχισα να αναρωτιέμαι τι διάολο παράγουμε.
- Περίμενε, αυτό το ξέρω.
- Έπιασα τον μηχανοδηγό μια μέρα και τον ρώτησα: «πες μου τι παράγουμε». Και μου απάντησε «φτιάχνουμε κομμάτια που θα πάνε σε άλλο εργοστάσιο, για να μπουν σε άλλα κομμάτια και μετά σε τρίτο εργοστάσιο για να συναρμολογηθούν σε άλλα κομμάτια» και τρελάθηκα, κόντεψα να τον πνίξω. Βασικά, αν δεν έπαιρναν τα χέρια μου από τον λαιμό του, θα τον είχα πνίξει. Πού πάνε όλα αυτά τα σκατά που παράγουμε; Ποιος τα καταναλώνει; Αυτό δεν είναι τρέλα; Ένας άνθρωπος έχει το δικαίωμα να γνωρίζει τι παράγει και πού πάει αυτό. Να ξέρει, για ποιο λόγο σκοτώνεται κάθε μέρα, να φτιάχνει όλες αυτές τις μ@λακίες. Καλά δεν τα λέω;
- Ναι, ναι.
- (τραγουδάει το «ήταν ένα μικρό καράβι»)
- Ηρέμησε, τι κάνεις; Θα σε δουν οι γιατροί.
- Τους βλέπεις όλους αυτούς εδώ πέρα (του δείχνει τους υπόλοιπους τρόφιμους). Όλοι αυτοί ήταν εργάτες, χτίστες, αγρότες, μπάτσοι, δικηγόροι, οδηγοί, μηχανικοί Α’, Β’, Ε’, μέχρι 16ης κατηγορίας. Οι πραγματικοί τρελοί, όμως, δεν είναι εδώ, μαζί μας. Τους κρύβουν σε ιδιωτικές κλινικές. Και είναι λογικό, γιατί φαντάσου να συνειδητοποιούσαμε, ότι και οι πλούσιοι τρελαίνονται. Θα μας οδηγούσε στην κατάρρευση. Τα πάντα θα κατέρρεαν. (τραγουδάει πάλι)
- Ηρέμησε. Άσ’ τους ήσυχους όλους αυτούς, είναι τρελοί. Μην ασχολείσαι. Δεν είσαι τρελός. Άκουσέ με λίγο.
- (τον πιάνει από το γιλέκο, δείχνοντας απεγνωσμένος) Από τα φράγκα ξεκινάνε όλα, σύντροφε. Είμαστε όλοι μέλη της ίδιας ομάδας, οι ιδιοκτήτες και οι σκλάβοι. Μοιραζόμαστε την ίδια λαχτάρα. Εμείς τρελαινόμαστε γιατί έχουμε τόσο λίγα και αυτοί επειδή έχουν τόσο πολλά. Έτσι, σ’ αυτή την κόλαση, σ’ αυτόν τον πλανήτη γεμάτο ψυχιατρεία, κλινικές, νοσοκομεία, εργοστάσια, γραφεία, στρατώνες, νεκροταφεία, αποθήκες και αεροδρόμια, το ανθρώπινο μυαλό σιγά-σιγά πετάει μακριά, μέχρι που μια μέρα αναγκάζεται να κάνει απεργία.
(Φίλε Άρη, δίνε πόνο. Άρη, επειδή τα γράφουμε χρόνια, να γράψω για μια ακόμα φορά, πως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν να είναι ελεύθεροι. Θέλουν να είναι δούλοι. Θέλουν αφεντικό. Κι ας λένε πως δεν θέλουν. Άρη, ο Όσκαρ Ουάιλντ το έγραψε λίγο διαφορετικά, από τον τρόπο που το αναφέρεις στο κείμενο: “Η εργασία είναι το καταφύγιο των ανθρώπων, που δεν έχουν τίποτα καλύτερο να κάνουν”. Και τα είπε όλα. Να είσαι καλά. Την αγάπη μου.)
