Αυτό συνέβη την τελευταία δεκαετία στη Σουηδία. Τα παιδιά, ηλικίας από 7 έως 19 ετών, εμφάνισαν στην αρχή συμπτώματα αγχώδους διαταραχής και κατάθλιψης, σταμάτησαν να παίζουν με τους συνομηλίκους τους, κλείνονταν στον εαυτό τους, μιλούσαν ολοένα και λιγότερο, μέχρι που σταμάτησαν εντελώς. Τελικά, παραδόθηκαν σε μια κατάσταση ύπνου κι όταν ήταν στο βαθύτερο στάδιο, δεν μπορούσαν πλέον να ανοίξουν τα μάτια τους, πόσω μάλλον να τραφούν. Ωστόσο, δεν φαινόταν να αντιμετωπίζουν κάτι σοβαρό, αφού τα αποτελέσματα όλων των εξετάσεών τους ήταν φυσιολογικά και, σύμφωνα με τις μετρήσεις των εγκεφαλικών τους κυμάτων, τα παιδιά ήταν στην πραγματικότητα σε εγρήγορση. Ουδείς, όμως, μπορούσε να τα ξυπνήσει και ορισμένα εξ αυτών παραμένουν εδώ και αρκετά χρόνια στην ίδια κατάσταση.
Ένα μυστήριο, στο οποίο επιχειρεί να ρίξει φως η διακεκριμένη Ιρλανδή νευρολόγος Σούζαν Ο' Σάλιβαν στο βιβλίο της με τίτλο «Τhe Sleeping Beauties And Other Stories of Mystery Illness» («Οι Ωραίες Κοιμωμένες και Άλλες Ιστορίες Μυστηριώδους Ασθένειας».
Όπως εξηγεί και τα 169 αυτά παιδιά είναι γόνοι αιτούντων άσυλο στη Σουηδία, οι αιτήσεις των οποίων έχουν απορριφθεί. Ολοι αυτοί οι αιτούντες άσυλο ήταν μέλη της κουρδικής θρησκευτικής μειονότητας των Γιαζίντι από τη Συρία, όπου είχαν βιώσει τον τρόμο της καταδίωξης από τους τζιχαντιστές του ISIS. Ούτε ένα από τα παιδιά Αφρικανών μεταναστών δεν βίωσε παρόμοια κατάσταση, ούτε όμως και παιδιά των Γιαζίντι σε άλλες χώρες πλην της Σουηδίας.
Οι γιατροί βάφτισαν τη μυστηριώδη αυτή ασθένεια «σύνδρομο της παραίτησης», αλλά η αλήθεια είναι, ότι ασθένεια δεν εντόπισαν. Τότε τι συμβαίνει;
To «σύνδρομο της παραίτησης»
Όπως εξηγεί η δρ Ο’ Σάλιβαν, η οποία μελέτησε την υπόθεση κατά την επίσκεψή της στο κέντρο φιλοξενίας ασυνόδευτων παιδιών στο Χόρνταλ της Σουηδίας, η ασθένειά τους είναι ψυχοσωματική, εξίσου υπαρκτή για τον πάσχοντα όσο και οι άλλες εύκολα αναγνωρίσιμες ασθένειες. Ουδείς εξαναγκάζει τα παιδιά αυτά, να μένουν επί χρόνια καθηλωμένα στα κρεβάτια τους, ούτε «αποφάσισαν» να αρρωστήσουν, λέει.
Οι Αρχές στη Σουηδία θεώρησαν, ότι οι γονείς τους τα εξανάγκασαν (ενδεχομένως για να αποσπάσουν την έγκριση του αιτήματός τους για χορήγηση ασύλου), αλλά μια πεντάλεπτη συζήτηση με τους γονείς αρκεί, για να πείσει και τον πλέον δύσπιστο, ότι δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο.
«Πρόκειται για μια διαταραχή που επηρεάζει αποκλειστικά τα παιδιά οικογενειών αιτούντων άσυλο, που έχουν βιώσει αλλεπάλληλες ταλαιπωρίες μετανάστευσης. Τα περισσότερα εξ αυτών υποφέρουν από το σύνδρομο πολύ πριν το εκδηλώσουν, ενώ άρχισαν να αποσύρονται απ’ όλες τις δραστηριότητές τους, όταν οι οικογένειές τους μπήκαν στη διαδικασία ταλαιπωρίας της μακρόχρονης αίτησης ασύλου», λέει η επιφανής νευρολόγος.
Σύμφωνα με την άποψή της, το σύνδρομο της παραίτησης επηρεάζεται τόσο από τη βιολογία του ανθρώπινου σώματος όσο και από την ιδιοσυγκρασία διαφόρων κουλτουρών.
Στη Σουηδία, επί παραδείγματι, οι αιτούντες άσυλο έγιναν αρχικά δεκτοί με ανοικτές αγκάλες και τους χορηγήθηκε προσωρινή άδεια παραμονής, αλλά βαθμιαία η διάθεση της κοινής γνώμης άρχισε να αλλάζει, το μεταναστευτικό εξελίχθηκε σε καυτό πολιτικό ζήτημα και οι Αρχές τούς έστρεψαν την πλάτη, απορρίπτοντας τα αιτήματά τους.
Πώς θα αντιδρούσε κάποιος, όταν το αίσθημα ασφάλειας, που βίωσε ίσως για πρώτη φορά στη ζωή του, μετατρεπόταν από τη μία σε αγωνία για το μέλλον με ανοικτή την πιθανότητα επιστροφής στη χώρα προέλευσης, όπου δεν θα είναι ασφαλής, αλλά και από την άλλη σε αγωνία για την προσαρμογή σε μια νέα κοινωνία;
Τα παιδιά, χωρίς να συνειδητοποιούν τι κάνουν, παραιτήθηκαν. Να πώς περιέγραψε ένα εξ αυτών στη νευρολόγο την εμπειρία του, όσο ήταν σε «κώμα»: «Ένιωθε λες κι ήταν σ’ ένα γυάλινο κουτί με εύθραυστα τοιχώματα στον βυθό του ωκεανού. Σκεφτόταν ότι αν μιλούσε ή κουνιόταν, θα προκαλούσε δόνηση ικανή να σπάσει το γυαλί. Τα νερά θα έμπαιναν μέσα και θα τον έπνιγαν».
«Το σώμα», γράφει η Ο’ Σάλιβαν, «είναι το στόμα του μυαλού»…
