Του Ρούντι Ρινάλντι
Η Μέρκελ, ο Τσίπρας και η βαριά κρίση της Ευρώπης
Σύμφωνα με άρθρο της Σεσίλ Ντικουτριέ στην γαλλική Le Monde, «η Άγκελα Μέρκελ και ο Αλέξης Τσίπρας, είναι σήμερα στο ίδιο καράβι. Ή θα βουλιάξουν μαζί ή θα τους...
χαιρετήσουμε μια μέρα σαν ήρωες που κράτησαν ψηλά τα χρώματα και την τιμή της Ευρώπης». Είναι ειρωνικό, αλλά ο ηγεμόνας της γερμανικής Ευρώπης και ο μέχρι χθες αμφισβητίας της, σήμερα ή βουλιάζουν μαζί ή ανακηρύσσονται σωτήρες της ευρωπαϊκής ιδέας. Ο λόγος φυσικά γίνεται για τη στάση τους απέναντι στο Προσφυγικό και το κλείσιμο των συνόρων.
Ίσως και οι δύο να αναρωτιούνται, από πού πήγασε η κοινή τους τύχη. Γιατί αμφότεροι κληρονομούν προβλήματα, που δεν τα είχαν καθαρά στην ατζέντα τους, από αυτά όμως φαίνεται ότι θα κριθούν το σήμερα και το αύριο της Ευρώπης.
Χρειάζεται να υπογραμμιστεί, ότι το ευρωπαϊκό οικοδόμημα έτριζε (ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια) τόσο από οικονομική όσο και από πολιτική άποψη. Ο ευρωσκεπτικισμός ήταν ήδη εμφανής και αυξάνεται κατακόρυφα.
Είναι όμως τα τελευταία δύο χρόνια που πρόσθεσαν νέα αξεπέραστα προβλήματα: Τις δραματικές εξελίξεις στην Ουκρανία και τώρα το Προσφυγικό, αποτελέσματα και τα δύο, γεωπολιτικών εντάσεων και συγκρούσεων. Ενώ, παράλληλα, ελλοχεύει και ένα νέο κύμα της χρηματιστικής κρίσης στην καρδιά της ηπείρου.
Η Ευρώπη, επομένως, είναι ο μεγάλος ασθενής, αποτελώντας πεδίο όπου συγκλίνουν έντονες αποσταθεροποιητικές και φυγόκεντρες δυνάμεις. Οι τριγμοί της είναι φυσιολογικό αποτέλεσμα όλων αυτών των συνισταμένων. Το πιο πιθανό δεν είναι το βάθεμα της διαδικασίας «σύγκλισης», αλλά ένα νέο τοπίο μέσα από μεγάλη αναδιάταξη δυνάμεων, συμμαχιών και πολιτικών. Δεν είναι η ώρα συνολικών αποτιμήσεων και προβλέψεων. Ορισμένες σκέψεις μόνο μπορούν να κατατεθούν.
Από τις φαντασιώσεις στη δοκιμασία
Είναι εντυπωσιακή η φαντασίωση των ευρωπαϊκών δυνάμεων (Γερμανία, Γαλλία κ.λπ.), πως επειδή διαχειρίζονται οικονομικά μεγέθη, έχουν παράλληλα και αντίστοιχη γεωπολιτική ισχύ. Αυτή η αλαζονική φαντασίωση μετατράπηκε αίφνης σε τρόμο απέναντι σε μια-δυο κινήσεις της Τουρκίας, που απείλησε με το γεωπολιτικό όπλο του Προσφυγικού, να ανατινάξει τις ευρωπαϊκές δομές. Δύο φορές έτρεξε η Μέρκελ στην Άγκυρα για να βρει φόρμουλες κατευνασμού, ενώ άνοιξαν και οι πύλες για Συναντήσεις Κορυφής των 28 μαζί με την Τουρκία. Το μενού είχε ακόμα και απαγόρευση προσγείωσης σε στρατιωτικό ελικόπτερο με Γερμανούς αξιωματούχους στη Λέσβο, αλλά και τον επίσης Γερμανό διοικητή της ΝΑΤΟϊκής αρμάδας στο Αιγαίο να καλείται στην Άγκυρα, για να συζητήσουν τα επιχειρησιακά σχέδια στην περιοχή…
Τόσο η κρίση στην Ουκρανία, όσο και ο πόλεμος στην Συρία και το Προσφυγικό, οδηγούν την Ευρώπη να συρρικνώνεται ως οντότητα και να προσφεύγει διαρκώς στην ατλαντική αμερικανική ομπρέλα, αναγκαζόμενη σε συμμόρφωση με την ατζέντα της Ουάσιγκτον. Ο ευρωατλαντισμός είναι ένδειξη ισχυρής αδυναμίας της Ευρώπης, που αναγκάζεται να συμμετέχει στα πολεμικά μέτωπα που επιθυμούν οι ΗΠΑ. Η διαρκής ένταση με τη Ρωσία είναι το άμεσο αποτέλεσμα, ενώ με την βόμβα του Προσφυγικού, οι σχεδιασμοί για την ευρωζώνη και την Ε.Ε. μπαίνουν σε νέες δοκιμασίες.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς συνωμοσιολόγος, για να σκεφτεί πως αυτές οι εξελίξεις υπήρχαν ως πιθανότητες στα σενάρια που παράγονται και προωθούνται ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ. Ούτε για να υποθέσει, ότι δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η στρατηγική της Τουρκίας παράγει αποτελέσματα που οδηγούν την κρίση της Ευρώπης σε παροξυσμό.
Όταν η Μέρκελ (δηλαδή η πολιτική της Γερμανίας που καθοδηγεί την επιβολή της πανευρωπαϊκής λιτότητας και των ειδικών προγραμμάτων μνημονίων) ανακηρύσσεται ως συνεκτικός παράγοντας της «Ευρώπης», όταν σε αυτήν εναποτίθενται οι ελπίδες της «ευρωπαϊκής ιδέας», τότε κάτι δεν πάει καθόλου καλά… Μια πολιτική που έφτασε στα άκρα της, δείχνει τώρα τη γύμνια της και την ουσιαστική αδυναμία να αντιμετωπίσει μια κρίση, που ξεφεύγει από το οικονομικό πεδίο. Αυτή η αδυναμία οδηγεί σε μια ανατίναξη σχεδόν ολόκληρης της Ευρώπης. Το κλείσιμο των συνόρων είναι αποτέλεσμα της έλλειψης οποιασδήποτε πολιτικής μέριμνας και στρατηγικής, που να βλέπει πέρα από τον οικονομικό δογματισμό, ίδιον μιας ανικανότητας να σταθεί ως ενιαίος γεωπολιτικός παράγοντας.
Μια νέα αντίληψη περί Ευρώπης
Το πιο οξύμωρο είναι το σχήμα που λανσάρεται για τον ρόλο του Αλ. Τσίπρα και της ελληνικής κυβέρνησης σε αυτές τις συνθήκες. Πόσους πείθει το σενάριο, ότι μια αριστερή κυβέρνηση αναλαμβάνει αλτρουιστικά να σώσει την ευρωπαϊκή ιδέα; Μάλλον ανίκανη και στη γραμμή των εξαρτημένων ελληνικών κυβερνήσεων, αποδέχεται όλους τους σχεδιασμούς, που της υποβάλλουν είτε οι «κακοί γείτονες», είτε οι «Ευρωπαίοι σύμμαχοι». Ο διπλωματικός πόλεμος Ελλάδας-Αυστρίας μοιάζει με σκηνή από προσεχώς της «ενωμένης Ευρώπης». Η Ελλάδα επιλέγεται στο ρόλο του «μουτζούρη», ενώ ο Σλοβάκος πρόεδρος ανακοινώνει, πως κάποιος πρέπει να θυσιαστεί για να σωθεί η «Ευρώπη» τους.
Μια άλλη πολιτική για την Ευρώπη δεν μπορεί να εκπονηθεί από «όλους μαζί», ούτε κάτω από την ομπρέλα της Ευρώπης του νεοφιλελευθερισμού, της αποικιοκρατικής και ιμπεριαλιστικής πολιτικής, της ευθυγράμμισης με τον ευρωατλαντισμό, της ακροδεξιάς και εθνικιστικής πολιτικής. Αντίθετα, μπορεί να εκπονηθεί μέσα από μια δημοκρατική επανάσταση, που θα τερματίσει την γερμανική ηγεμονία, θα απελευθερώσει μια άλλη δυναμική συνασπίζοντας διαφορετικές δυνάμεις ενάντια στον ευρωατλαντικό άξονα εντός και εκτός Ευρώπης, δημιουργώντας δηλαδή μια νέα διάταξη σε περιφερειακό επίπεδο, θα απαιτήσει νέες σχέσεις με τις άλλες δυνάμεις, απομακρυνόμενη από πολεμικές εστίες και επεμβάσεις.
Η Ελλάδα μπαίνει σε καραντίνα και από την Ευρώπη. Έχει τα όπλα, για να σπάσει αυτήν την καραντίνα, αλλά ο πολιτικός της κόσμος είναι ανίκανος και απρόθυμος να το κάνει. Έχει δραπετεύσει ή στρουθοκαμηλίζει επικίνδυνα.
Μια νέα αντίληψη περί Ευρώπης και γεωπολιτικής πρέπει να μπει στη θέση του ραγιάδικου ευρωπαϊσμού, που πνέει κι αυτός τα λοίσθια.
ΠΗΓΗ¨e-dromos.gr/
