Του Στέλιου Παππά
Οι επαναστάτες δεν είναι ούτε σταυροφόροι, ούτε στρατοκράτες, ούτε θρησκευόμενοι, ούτε μασόνοι. Δεν ανήκουν σε καμιά κατηγορία φανατικών δογματικών.
Οι επαναστάτες, με τη δράση και τα μηνύματα τους, οφείλουν να...
ενώνουν τον λαό και να τον καθιστούν πρωταγωνιστή και εγγυητή των εξελίξεων. Οφείλουν, σε αντίθεση με όλους αυτούς, να αναδεικνύουν τις αξίες της πανανθρώπινης ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της φιλίας ανάμεσα στους λαούς, έστω κι αν αυτό έχει πολλές φορές βαρύ τίμημα.
Η Ανανέωση του Κομμουνιστικού και Αριστερού κινήματος αποτέλεσε και αποτελεί μια διαρκή προσπάθεια να αντιστοιχηθεί η πολιτική και η στρατηγική του με τις σύγχρονες ανάγκες, αλλά και να αναβαθμιστούν, να γίνουν κτήμα των λαών, οι διαχρονικές αξίες που θεμελιώνουν έναν πολιτισμό που να εγγυάται την πανανθρώπινη απελευθέρωση.
Είναι μια προσπάθεια διαχρονική, η οποία από άλλους θεωρείται ως τομή και από άλλους ως αναθεωρητισμός.
Θα έλεγε κανείς ότι και οι δύο απόψεις έχουν βάση. Εξαρτάται από ποια οπτική προσεγγίζουμε το φαινόμενο. Προϋπόθεση είναι να προσεγγίσουμε το πραγματικό περιεχόμενο της, με βάση αυτά που έδωσε και δίνει όχι μόνο στην Αριστερά αλλά και σε όλο τον λαό.
Αν θεωρήσουμε ότι τα θεωρητικά μας εργαλεία είναι αναλλοίωτα στο διηνεκές, τότε πράγματι πρέπει να μιλάμε για αναθεώρηση. Αν όμως θεωρούμε ότι υπόκεινται στην ανάγκη εναρμόνισης με τον ιστορικό χρόνο που διανύουμε και τον γεωπολιτικό χώρο στον οποίο ζούμε, τότε συζητάμε για ανανέωση.
Ας προσεγγίσουμε όμως ένα προς ένα βασικά της χαρακτηριστικά, όπως καταγράφονται στην πρόσφατη ιστορία του αριστερού και κομμουνιστικού κινήματος.
1. Μαρξισμός-Λενινισμός
Πρώτη και ίσως η πιο απελευθερωτική θεωρητική κατάκτηση υπήρξε η αναγνώριση ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να μιλάμε για Μαρξισμό-Λενινισμό ως κλειστό σύστημα θέσεων και κανόνων. Δεν μπορούμε στο πεδίο της πολιτικής να μεταφέρουμε μηχανιστικά τις θεωρητικές αναζητήσεις. Είναι χρησιμότερο να αξιοποιήσουμε τις θεωρητικές κατακτήσεις του Μαρξ και των άλλων στοχαστών του διαχρονικού επαναστατικού κινήματος, ως γνώση και ως μέθοδο για να εμβαθύνουμε στην ανάλυση της σύγχρονής πραγματικότητας και να αναπτύξουμε δράση προκειμένου να την αλλάξουμε. Ιδιαίτερα επισημαίνεται η ανάγκη να αναδειχθούν οι σύγχρονες αντιθέσεις στο πεδίο των οποίων θα συντελούνται οι μεγάλες αναμετρήσεις.
2. Επιστημονικοτεχνική επανάσταση και εργατική τάξη
Ένα ακόμα πρώτιστης σημασίας ερώτημα είναι ο χαρακτήρας της εργατικής τάξης σε κοινωνίες που έχουν ξεπεράσει το στάδιο της πρώτης βιομηχανικής περιόδου, όπου κυριαρχούσαν οι μονάδες εντάσεως εργασίας και βρίσκονται στην φάση της επιστημονικής και τεχνολογικής επανάστασης του αυτοματισμού και της τηλεματικής. Με ποιους όρους επαναπροσδιορίζεται η παραγωγική διαδικασία, δηλαδή η διαδικασία δημιουργίας προστιθέμενης αξίας;
Στην φάση της μεγάλης επιστημονικής και τεχνολογικής επανάστασης εμφανίζεται δίπλα στο παραδοσιακό προλεταριάτο ένα εκτεταμένο επιστημονικό προλεταριάτο. Ως συνέπεια αυτού και η έννοια της προστιθέμενης αξίας και της υπεραξίας έχουν διευρυνθεί. Η πρακτική αξία αυτής της διαπίστωσης συνδέεται και με το γεγονός ότι αυτές οι νέες δυνάμεις μπαίνουν δυναμικά στο παραγωγικό και κοινωνικό γίγνεσθαι και διεκδικούν δικαιώματα. Διεκδικούν ρόλο στην διαμόρφωση του μέλλοντος τους στην δυνατότητα συμμετοχής στην διεύθυνση της παραγωγής, αλλά και στο σύνολο των λειτουργιών της πολιτείας. Η επιστημονική και τεχνολογική επανάσταση δεν επιδρά απλά στη βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας, αλλά και στον σύνολο των χαρακτηριστικών της κοινωνικής συγκρότησης στο σύνολο του πολίτικου εποικοδομήματος.
3. Η αυτονομία του πολιτικού εποικοδομήματος
Στο πεδίο αυτό νομίζω ότι είναι πιο δόκιμο να μη μιλάμε για ανανέωση αλλά για αποκατάσταση της διαλεκτικής σχέσης που υπάρχει ανάμεσα σε αυτό που αποκαλούμε βάση και σε ότι αποκαλούμε εποικοδόμημα. Αυτή η σχέση έχει ιδιαίτερα ταλαιπωρηθεί από τον δογματισμό σε βαθμό που να θεωρείται ότι όποιος δεν είναι χειρώνακτας εργάτης, κουβαλάει ένα προπατορικό αμάρτημα που δεν του επιτρέπει να συγκαταλέγεται στο επαναστατικό δυναμικό του κομματικού ιερατείου. Το σημαντικότερο κατά την γνώμη μου είναι ότι θεωρείται πως η συνείδηση του καθενός και του λαού συνολικά είναι ευθεία απεικόνιση της θέσης του στην παραγωγική διαδικασία. Αυτή η δογματική προσέγγιση δεν κατανόησε τίποτα από τις εξαιρετικές αναλύσεις που υπάρχουν διαχρονικά από μαρξιστές και όχι μόνο, για τα διάφορα ιδεολογικά και φιλοσοφικά ρεύματα και την ιστορική τους εξέλιξη, για τα πολύμορφα θρησκευτικά δόγματα και το ρόλο τους στην διαμόρφωση της συνείδησης του λαού, για τα πολύμορφα πολιτικά συστήματα εξουσίας, για την ιστορικότητα των εθνοτήτων, αλλά και για σύγχρονα πλειοψηφικά και μειοψηφικά ρεύματα. Ίσως αυτός είναι ένας από τους λόγους που δεν κατανοεί ακόμα και σήμερα τα πολύμορφα κινήματα δικαιωμάτων. Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που θεωρεί πως όσο ο λαός εξαθλιώνεται, τόσο θα επαναστατεί, όταν μάλιστα η ιστορία έχει επιβεβαιώσει ότι εξαθλίωση παράγει συντηρητισμό.
Η παραγωγική βάση λοιπόν και το εποικοδόμημα δεν βρίσκονται σε μια ευθεία συνάρτηση μεταξύ τους, βρίσκονται σε μια διαλεκτική σχέση αυτονομίας και αλληλοεπίδρασης. Η βάση προσδιορίζει τους όρους και τις συνθήκες αναπαραγωγής και το εποικοδόμημα το πεδίο των δικαιωμάτων, των ελευθεριών, των αναζητήσεων του πολιτισμού μας στο σύνολο του.
4. Σοσιαλισμός με Ελευθερία, Δημοκρατία και Αυτοδιαχείριση
Όσο κι αν οι τρεις αυτές έννοιες αποτελούν ενιαίο και αδιαίρετο σύνολο, κρίθηκε απαραίτητο ο Σοσιαλισμός να διατυπωθεί ταυτόχρονα με αυτές τις τρεις ιδιότητες του, διότι και οι τρεις αποτελούν θεμελιώδη χαρακτηριστικά του. Όμως και οι τρεις παραβιάστηκαν στα εγχειρήματα που η ανθρωπότητα γνώρισε κατά την διάρκεια του προηγούμενου αιώνα. Πολλοί μάλιστα αποδίδουν την κατάρρευση αυτών των καθεστώτων σε αυτή καθ΄ εαυτή την παραβίαση της Δημοκρατίας της Ελευθερίας και της Αυτοδιαχείρισης ως διαδικασία αυτοδιεύθυνσης των ίδιων των παραγωγών. Επίσης, πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν ότι τα καθεστώτα αυτά δεν μπορούμε να τα αποκαλούμε σοσιαλιστικά διότι δεν θεμελιώνονταν σε αυτά τα τρία θεμελιώδη χαρακτηριστικά, αλλά κυρίως διαμόρφωσαν μια μορφή μονοκομματικού κρατισμού. Η θεωρητική εκτίμηση σε σχέση με το αν ήταν ή δεν ήταν σοσιαλιστικά αυτά τα καθεστώτα, καθόλου δεν εμπόδισε να αποτιμηθεί θετικά ο ρόλος που διαδραμάτισαν στην πολυτάραχη διαδρομή του 20ου αιώνα, σε κρίσιμες καμπές με αρχή την αναντικατάστατη αξία της Οκτωβριανής Επανάστασης, το ρόλο τους στην παγκόσμια ειρήνη και την συμβολή τους τόσο στον αντιφασιστικό αγώνα, όσο και στην υπεράσπιση προοδευτικών και επαναστατικών κινημάτων. Αντίθετα για λόγους αρχής υπήρξαν σαφείς αποστάσεις αλλά και καταδίκες σε εισβολές σε τρίτες χώρες, (Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία, Αφγανιστάν) και στην παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων (Δίκες Αντιπάλων του Στάλιν, καθεστώς Πολ Ποτ, Συμμορία της Σαγκάης κλπ).
5. Δημοκρατικός Δρόμος για το Σοσιαλισμό
Η στρατηγική του δημοκρατικού δρόμου επιχειρεί να αντιστοιχηθεί με τις μεγάλες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αναδιατάξεις. Πρόκειται για στρατηγική που θέτει στην επικαιρότητα το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, με την έννοια ότι ο σημερινός καπιταλισμός έχει εξαντλήσει τα περιθώρια για προοδευτικές αναδιαρθρώσεις και μεταρρύθμισεις. Πολύ περισσότερο, για την διεύρυνση των πολιτικών και των κοινωνικών δικαιωμάτων. Οποιαδήποτε δημοκρατική κατάκτηση δεν αποτελεί μια μεταρρυθμιστική διαδικασία του συστήματος, αλλά αμφισβητεί τον πυρήνα του και το συνολικότερο χαρακτήρα της εξουσίας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο υπάρχει σθεναρή αντίδραση εκ μέρους των κυρίαρχων δυνάμεων σε κάθε διεκδίκηση δικαιωμάτων. Κάθε κατάκτηση δικαιώματος αποτελεί ευθεία αμφισβήτηση της εξουσίας, αποτελεί ρήξη με το σύστημα εξουσίας. Η στρατηγική λοιπόν του δημοκρατικού δρόμου εισάγει την λογική των αλλεπαλλήλων ρήξεων. Είναι η υπέρβαση της στρατηγικής των σταδίων. Είναι μια διαρκής πορεία ρήξεων χωρίς στάδια και ενδιάμεσους σταθμούς.
Η στρατηγική αυτή απαντά και στο ιστορικό δίλημμα μεταρρύθμιση ή επανάσταση, αφενός διότι δεν υπάρχουν περιθώρια για προοδευτικές μεταρρυθμίσεις του σημερινού συστήματος εξουσίας και αφετέρου διότι δεν υπάρχουν περιθώρια για επανάληψη του φαινομένου της κατάληψης της εξουσίας εξ εφόδου, διότι η εξουσία έπαψε να είναι συγκεντρωμένη σε χειμερινά ή θερινά ανάκτορα, αλλά είναι πολύ πιο σύνθετο φαινόμενο, ιδιαίτερα στην εποχή των οικονομικών και πολιτικών ολοκληρώσεων και της παγκοσμιοποίησης.
Η στρατηγική του Δημοκρατικού Δρόμου επηρεάζει καταλυτικά την αντίληψη για την πολιτική των συμμαχιών, την αντίληψη για τον χαρακτήρα του κόμματος, την σχέση του κόμματος με το μαζικό κίνημα, αλλά και τον χαρακτήρα του μαζικού κινήματος.
6. Συνασπισμός κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων
Η σημαντική αυτή θεωρητική κατάκτηση αναγνωρίζει ότι η υπόθεση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού δεν είναι υπόθεση ούτε ενός κόμματος, ούτε μιας κοινωνικής τάξης. Αντίθετα, η πορεία αυτή προχωράει με την πάλη ευρύτερων κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων. Αυτές οι δυνάμεις εμφανίζονται στις συνθήκες του αναπτυγμένου καπιταλισμού. Δίπλα λοιπόν στα "παραδοσιακά" κινήματα των εργαζομένων και των αγροτών, έχουν κάνει δυναμικά την εμφάνιση τους τα κινήματα της νεολαίας, των αγροτών, της οικολογίας, της ειρήνης και των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων. Τα κινήματα αυτά, μέσα από τις διεκδικήσεις τους για την αναδιανομή του πλούτου και για τον δημοκρατικό έλεγχο, συμμετέχουν αυτόνομα στην διαδικασία του κοινωνικού μετασχηματισμού μέσα από την στρατηγική των αλλεπάλληλων ρήξεων.
Αλλά και πολιτικά κόμματα και πολιτικές κινήσεις είτε αυτόνομα, είτε με πολιτικές συμφωνίες, μερικές ή συνολικότερες, είναι δυνατόν να συμμετάσχουν στην πορεία για τον Σοσιαλισμό με Δημοκρατία και Αυτοδιαχείριση. Οι αντιλήψεις αυτές επιβεβαιώνουν ότι όχι μόνο η πορεία προς Σοσιαλισμό είναι μια διαρκής πλουραλιστική διαδικασία, αλλά και Σοσιαλιστικός μετασχηματισμός θα είναι πολυπολιτισμικός, πλουραλιστικός και πολυκομματικός.
7. Εσωκομματική Δημοκρατία
Η ανάγκη για επανεκτίμηση της εσωκομματικής δημοκρατίας προέκυψε διότι στο όνομα του “δημοκρατικού συγκεντρωτισμού” υπήρξε ιστορικά ευθεία και αυθαίρετη καταστρατήγηση της εσωκομματικής δημοκρατίας εκ μέρους των ηγεσιών.
Έναντι του “δημοκρατικού συγκεντρωτισμού” κρίθηκε αναγκαίο να καθιερωθεί η εσωκομματική δημοκρατία βασισμένη στην αρχή που αναγνωρίζει την κάθε οργάνωση ως “το κόμμα στο χώρο της”. Εππλέον, η καθιέρωση ανοιχτού εσωκομματικού και δημόσιου διάλογου σε θεωρητικά και πολιτικά ζητήματα, δεν αδυνατίζει αλλά ισχυροποιεί το θεωρητικό οπλοστάσιο του κόμματος.
Το κόμμα δεν αποτελεί μια ταξική συσπείρωση εργατών ή αγροτών. Είναι ο χώρος, το πολιτικό υποκείμενο, ο θεσμός μέσα στον οποίο οι εργάτες, οι αγρότες, οι γυναίκες, οι νέοι, οι επαγγελματίες οι διανοούμενοι συμμετέχουν ως πολίτες, δηλαδή ως υποκείμενα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, ως φορείς μιας προσωπικής και συλλογικής αντίληψης για την κοινωνία. Η συμμετοχή πολιτών στο κόμμα αποτελεί μια ιδιαίτερη στάση ζωής που αναβαθμίζει την δημοκρατική του συμμετοχή στη συνολικότερη πολιτική ζωή μιας χώρας.
Η εσωκομματική δημοκρατία μεταβάλει το χαρακτήρα του κόμματος από “κόμμα- εργαλείο” σε “κόμμα-θεσμό δημοκρατίας” μέσα από το οποίο ο πολίτης αναβαθμίζει την συμμετοχή του στα κοινά, μετατρέπεται σε υποκείμενο και εγγυητή δημοκρατίας. Όσο πιο μαζική είναι η δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών στις λειτουργίες του κόμματος, τόσο αναβαθμίζεται και διευρύνεται η εσωκομματική δημοκρατία.
Η έννοια της εσωκομματικής δημοκρατίας δεν αφορά μόνο το κόμμα, αλλά όλη την κοινωνία. Όσο διευρύνεται η συμμετοχή των πολιτών τόσο διευρύνεται και εμπεδώνεται η δημοκρατία για το σύνολο της κοινωνίας.
Τέλος, ο ανοιχτός εσωκομματικός διάλογος διαμορφώνει την δυνατότητα συγκλήσεων σε ένα ή και σε περισσότερα πολιτικά ή θεωρητικά ζητήματα, γεγονός που διαμορφώνει και το φαινόμενο των τάσεων ως φυσιολογικό καταστάλαγμα. Προϋπόθεση για την ύπαρξη τάσεων είναι ο διάλογος να παραμένει ανοιχτός για κάθε μέλος του κόμματος. Κάθε προσπάθεια οι τάσεις να αποτελέσουν κλειστούς κύκλους πολιτικού ή θεωρητικού προβληματισμού, δεν μετατρέπει απλώς την τάση σε ομάδα διεκδίκησης κομματικών μικροεξουσιών (φράξιες), αλλά οδηγεί σε κάτι πολύ πιο σοβαρό, υπονομεύει την εσωκομματική δημοκρατία και την ενιαία δράση του κόμματος. Περιθωριοποιεί αξιόλογες δυνάμεις και περιορίζει ασφυκτικά την μαζικοποίηση του κόμματος. Ο αείμνηστος Μπάμπης Δρακόπουλος, ως Γραμματέας του ΚΚΕ Εσωτερικού, είχε πει σε μια προσωπική εξομολόγηση: “Οι φράξιες είναι κακό φαινόμενο μέσα στο κόμμα. Αλλά η χειρότερη φράξια είναι η φράξια της ηγεσίας”. Αυτός είναι ένας χρυσός κανόνας τον οποίο με ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να σέβονται τα ηγετικά στελέχη προκειμένου να υπάρχει ομαλή και δημοκρατική εσωκομματική λειτουργία. Η εσωκομματική δημοκρατία εμπεδώνεται όσο τα ηγετικά στελέχη σέβονται τα δικαιώματα των μελών.
8. Η αυτονομία του μαζικού κινήματος
Μεγάλη κατάκτηση είναι η αντίληψη για την αυτονομία του Συνδικαλιστικού και συνολικότερα του μαζικού κινήματος από εργοδοσία, οικονομικά συμφέροντα, κυβερνήσεις και κόμματα. Η αναγνώριση της αυτονομίας είναι η απάντηση στα φαινόμενα του κυβερνητικού και του εργοδοτικού συνδικαλισμού, αλλά και στην αντίληψη που χρησιμοποιεί το μαζικό κίνημα ως “ιμάντα” για την μεταφορά της γραμμής του κόμματος στη κοινωνία. Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντική η αναγνώριση ισότιμου ρόλου στα κινήματα που αναπτύσσονται πέρα από τα παραδοσιακά ταξικά κινήματα αγροτών και εργατών όπως είναι το γυναικείο, της νεολαίας, το οικολογικό και το φιλειρηνικό κίνημα.
Η κατάκτηση αυτή σήμερα επηρεάζει το σύνολο σχεδόν των δυνάμεων του μαζικού κινήματος, άλλα θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι πολύ συχνά, οι πολιτικές δυνάμεις αλλά και οικονομικά συμφέροντα επιχειρούν να την καταστρατηγήσουν βρίσκοντας συνενόχους μέσα στους κόλπους του μαζικού κινήματος.
9. Η Ευρώπη ως προνομιακό πεδίο
Ανεξάρτητα από την άποψη που κάθε πολιτική δύναμη έχει σε σχέση με την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχει ένα φαινόμενο που εξελίσσεται στα μάτια μας πάνω από μισόν αιώνα. Πρόκειται για το φαινόμενο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που ξεκινάει από την ΕΚΑΧ, την ΕΥΡΑΤΟΜ, την ΕΟΚ, στην δεκαετία του ΄50 και σήμερα 2012 με την Ε.Ε. Ξεκίνησε με έξι χώρες και σήμερα είναι ενταγμένες είκοσι επτά, ενώ σε καθεστώς προ-ενταξιακό βρίσκονται άλλες επτά.
Η εξέλιξη του φαινομένου προσδίδει σ΄ αυτό χαρακτηριστικά “αντικειμενικής πραγματικότητας”, την οποία, αν θέλουμε να την αλλάξουμε ως Αριστερά, πρέπει πρώτα και κύρια να την γνωρίσουμε. Πρέπει λοιπόν να αναγνωρίσουμε ότι η Ευρώπη είναι ο γεωπολιτικός χώρος τον οποίο πρέπει να θεωρήσουμε ως ελάχιστο πεδίο για την διαμόρφωση μιας συγκροτημένης εναλλακτικής στρατηγικής και ο ιστορικός χρόνος έχει αρχίσει από τότε που ξεκίνησαν οι διαδικασίες της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Ακόμη και σήμερα, σε περίοδο μεγάλης κρίσης, όσοι πιστεύουν ότι η Ε.Ε. και το ευρώ θα διαλυθούν, θα πρέπει να συνυπολογίσουν ότι είναι πολύ περισσότερες οι δυνάμεις που επιδιώκουν την διατήρηση και την διεύρυνση τους, με πρώτες την Ρωσία και τις ΗΠΑ, παρά εκείνες που επενδύουν στην διάλυση τους. Ακόμη και αν επικρατήσει η πιο ακραία εθνικιστική αντίληψη, δεν είναι εύκολο να διαλύσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, διότι η αλληλοδιεισδύσεις επιχειρηματικών δράσεων και επιχειρήσεων και η διασύνδεση του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι τόσο μεγάλες, που χάνεται η έννοια του εθνικού κεφαλαίου μέσα σε ένα κοσμοπολίτικο καπιταλισμό. Η σημερινή κρίση οδηγεί όχι σε διάλυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά σε ένταση του πανευρωπαϊκού αυταρχισμού και στη διάλυση του κοινωνικού κεκτημένου.
Όσο η Αριστερά παραμένει δέσμια εθνοκεντρικών αγκυλώσεων και δεν αντιλαμβάνεται το αντικειμενικό πεδίο στο οποίο πρέπει να συγκροτήσει το στρατηγικό της σχέδιο, όσο δηλαδή παραμένει “εκτός τόπου και χρόνου”, τόσο οι λαοί της Ευρώπης θα πληρώνουν το τίμημα από την αναλγησία των κυρίαρχων πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων και από τις καθυστερήσεις της Αριστεράς.
Βεβαίως η Αριστερά δεν ευθύνεται για τις πολιτικές που σήμερα κατεδαφίζουν τις κατακτήσεις των λαών της Ευρώπης, έχει όμως την ιστορική ευθύνη και την υποχρέωση να τις υπερασπίσει συγκροτώντας το στρατηγικό της σχέδιο για την επανίδρυση της Ευρώπης.
10. Συνασπισμός και Ανανέωση
Αν σήμερα θα έπρεπε να ορίσουμε την πολιτική δύναμη στην χώρα μας που αντιπροσωπεύει σε γενικές γραμμές το ιστορικό ρεύμα της ανανέωσης, χωρίς αμφιβολία αυτή είναι ο Συνασπισμός. Το σύνολο των συνεδριακών του ντοκουμέντων θεμελιώνονται στο “Σοσιαλισμό με δημοκρατία, ελευθερία και αυτοδιαχείριση”, στον “Δημοκρατικό Δρόμο” για το σοσιαλισμό, στην δημιουργική αξιοποίηση του Μαρξισμού, στην “Εσωκομματική Δημοκρατία”, στην “Αυτονομία του μαζικού κινήματος”, στην επιλογή της “Ευρώπης ως προνομιακό πεδίο” για την ανάπτυξη των κοινωνικών αγώνων και το στρατηγικό σχέδιο για την κοινωνική αλλαγή. Ασφαλώς δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η θεωρητική συμβολή του είναι αντίστοιχη με τις διαρκώς διευρυνόμενες ανάγκες.
Ωστόσο στη σημερινή συγκυρία, η πολιτική πρόταση του ΣΥΝ για τη συγκρότηση ενός “αντιμνημονιακού μετώπου”, ορίζει το σημείο ρήξης με τις κυρίαρχες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα δίνει την δυνατότητα να συμπαραταχθούν ευρύτατες δυνάμεις σε αυτό το στόχο, είτε με μερική ή γενική πολιτική συμφωνία, είτε και αυτόνομα. Γεγονός επίσης είναι ότι αυτές οι δυνάμεις είναι υπαρκτές και, ανεξάρτητα από τις πολιτικές δυσκαμψίες των ηγεσιών, μπορούν να συμβάλουν στην ανατροπή του σημερινού κατήφορου και στη δημιουργία μιας νέας πλουραλιστικής πλειοψηφίας που θα οδηγήσει την χώρα σε μια δημοκρατική αναγέννηση. Η δημοκρατία, τα κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα, είναι σήμερα ή οδός όχι για επιστροφή σε κάποιο πρόσφατο παρελθόν, αλλά για να ανοίξει ο δρόμος για το μέλλον. Αν θα μπορούσαμε να θέσουμε στον λαό το σημερινό πολιτικό δίλημμα με όρους πολιτισμού και αξιών, μπορούμε να του πούμε αβίαστα ότι πρέπει να επιλέξει ανάμεσα “στον σκοταδισμό των μνημονίων ή στην αναγέννηση της δημοκρατίας”.
11. ΚΕΑ και Ανανέωση
Η δημιουργία του Κόμματος Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) αποτέλεσε μια πολυσήμαντη επιλογή που εμπεριέχει πολλά από τα χαρακτηριστικά της ιστορικής διαδρομής που πραγματοποιεί η ανανεωτική προσπάθεια.
Πρώτα απ΄ όλα αναγνωρίζει ότι η διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές διεργασίες που συντελούνται στον πλανήτη μετά την λήξη του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Αυτή η διαδικασία όχι μόνο μας αφορά, αλλά καθώς αναδιατάσσει το σύστημα εξουσίας του ευρωπαϊκού καπιταλισμού, υπερβαίνοντας εθνικά πλαίσια, μας επιβάλει να διαμορφώσουμε την κοινή εναλλακτική στρατηγική μας για την οικοδόμηση της Ευρώπης των λαών.
Επιπλέον, αυτή καθ΄ εαυτή η δημιουργία του ΚΕΑ, αποτελεί τομή και στην αντίληψη περί αλληλεγγύης των λαών, η οποία πριν από κάποια χρόνια, για πολλά κόμματα και κινήματα, στο όνομα του “προλεταριακού διεθνισμού”, είχε ερμηνευτεί ως άκριτη υποστήριξη των επιλογών της εξωτερικής πολιτικής της ΕΣΣΔ και για κάποια άλλα της Κίνας. Η αναγνώριση ενός κόμματος ως παγκόσμιου καθοδηγητικού κέντρου και ως κόμματος οδηγού, οδηγούσε σε πολιτικό και θεωρητικό αφοπλισμό τις δυνάμεις της Αριστεράς.
Η ισότιμη και εθελοντική συμμετοχή των εθνικών κομμάτων στην προσπάθεια για την δημιουργία ενός ευρωπαϊκού πολιτικού υποκειμένου, του ΚΕΑ, όχι μόνο δεν καταργεί την αυτοτέλεια των κομμάτων, αλλά διαμορφώνει συμμαχίες με βάση την επιλογή του δημοκρατικού δρόμου. Θα έλεγε κανείς ότι η επιλογή του δημοκρατικού δρόμου για τον Σοσιαλισμό αποτελεί την ουσία των επιλογών του ΚΕΑ και ο διακηρυγμένος στρατηγικός του στόχος ο Σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία.
Αντί επιλόγου
Αυτό το ρεύμα ιδεών από τους υποστηρικτές του θεωρείται αναγεννητική πνοή όχι μόνο για το κίνημα, αλλά για τον λαό, για την κοινωνία ολόκληρη. Δεν πρόκειται για ένα φαινόμενο που εμφανίστηκε μόνο στην χώρα μας, ούτε αφορά μόνο τα πολιτικά κόμματα. Τα πολιτικά κόμματα διαδραματίζουν έναν κεντρικό ρόλο, τροφοδοτούν τον λαό και τροφοδοτούνται από αυτόν, ειδικότερα από τα νέα κινήματα που αναπτύχθηκαν όπως το φεμινιστικό, το οικολογικό και των δικαιωμάτων. Σίγουρα αποτέλεσε μια τομή, καθώς εμπεριέχει το στοιχείο της αλλαγής μέσα από διαρκείς και αλλεπάλληλες ρίξεις, καθώς εμπεριέχει στοιχεία μιας πολιτισμικής αναγέννησης, καθώς ενσωματώνει τα στοιχεία της δημοκρατίας και της ελευθερίας ως θεμελιακά χαρακτηριστικά και της στρατηγικής και του στρατηγικού στόχου.
Αυτά τα χαρακτηριστικά αποκτούν περιεχόμενο μέσα από την ανάγκη για διαρκή διεύρυνση των δικαιωμάτων, μέσα από τον σεβασμό και το δικαίωμα στην ιδιαιτερότητα. Αυτό το σύστημα ιδεών προσεγγίζει την πολιτική διακυβέρνηση μέσα από μια συνολικότερη αναγεννητική πλουραλιστική-πολυκομματική προσπάθεια που επιδιώκει να μεταβάλει τον συνολικότερο χαρακτήρα της εξουσίας και παίρνει σαφείς αποστάσεις από αντιλήψεις που αντιλαμβάνονται την διακυβέρνηση είτε ως διαδικασία κατάληψης της εξουσίας από “φωτισμένες μειοψηφίες”, είτε ως κοσμοπολίτικο κυβερνητισμό.
Αυτό το σύστημα ιδεών είναι μια ανεκτίμητη περιούσια για την Αριστερά και πηγή διαρκούς αναστοχασμού για μια απελευθερωτική και αναγεννητική προοπτική για τους λαούς.
Εποχή
ΠΗΓΗ: tvxs.gr
