(Aπόσπασμα συν/ξης στο Bήμα)
- Ολα αυτά τα χρόνια διατυπώνετε την άποψή σας με ευθύτητα. Εχετε καταλήξει λοιπόν στο ποιος ή ποιοι φταίνε για την κρίση;
«Μα, η ευθύνη ανήκει πάντα σε αυτόν που έχει τη δυνατότητα της πρόβλεψης. Και ενώ την είχε, δεν είπε τίποτε, είτε...
από νωθρότητα χαρακτήρος είτε από ιδιοτέλεια. Η ευθύνη ανήκει, λιγότερο ή περισσότερο, στους επαγγελματίες πολιτικούς μας, αλλά και η διανόηση δεν πήγε πολύ παραπίσω. Δείτε τα βιβλία, δείτε τους δίσκους, το σινεμά μας, τις δημοσιογραφικές στήλες, την τηλε όραση, τα πανεπιστήμια. Από τη Μεταπολίτευση και μετά καλλιεργήθηκε μια συγκρουσιακή κουλτούρα που έκανε μόδα τη “γροθιά στο στομάχι”, την “καταγγελία”, την “απομυθοποίηση” και όταν δεν έκανε αυτό επιδείκνυε ναρκισσιστικά τον αυτισμό της. Υπήρξαν εξαιρέσεις φυσικά αλλά δεν έδιναν αυτές τον τόνο. Τον τόνο τον έδινε μια μίζερη και επίμονη εξωστρέφεια που μαζί με έναν καλπάζοντα καταναλωτισμό στέγνωσε τον εσωτερικό μας κόσμο. Το μέσα μας ατρόφησε. Ψάχνοντας τον φταίχτη, ξεχάσαμε τη λύση».
- Νιώθετε ότι πλέον οι «ξένοι» κάνουν κουμάντο στην Ελλάδα;
«Οχι, αλλά είμαστε εμείς που ζητήσαμε δανεικά από τους ξένους, επειδή πέσαμε τελείως έξω. Οι ξένοι, δηλαδή ο γερμανός- μέσω της Εφορίας του-, ο γάλλος, ο ιταλός πολίτης, έγιναν δανειστές μας. Μας δανείζουν ένα ποσό που είναι πρωτοφανές στην ιστορία της ανθρωπότητος. Ποτέ καμία χώρα στην Ιστορία δεν δανείστηκε 300 δισ. Ξέρετε ποιο ήταν το προηγούμενο ρεκόρ; Η γιγάντια Βραζιλία που χρειάστηκε 60 δισ. Δεν νομίζω ότι μας φέρεται άσχημα η Ευρώπη και φυσικό είναι να βάζει κάποιους όρους. Ε, τι περιμένουμε δηλαδή για να μειώσουμε τις δημόσιες δαπάνες; Τι περιμένουμε για να καταπολεμήσουμε τη φοροδιαφυγή; Γιατί ακόμη κι αν μας χάριζαν όλο το χρέος μας, εμείς την επομένη πάλι θα δανειζόμασταν. Μπορούμε επιτέλους να κυβερνηθούμε μόνοι μας ή όχι; Εγώ είμαι βέβαιος ότι μπορούμε. Στο πλαίσιο, εννοείται, της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τόσο για το καλό μας όσο και για το καλό της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
- Τελικά η κρίση που βιώνει η Ελλάδα είναι μόνο οικονομική;
«Οχι, είναι πολιτική. Ολο το σύστημα καταρρέει και προσπαθεί να πιαστεί από τα μαλλιά του: από το τριτοκοσμικό Δημόσιο και από τη φοροδιαφυγή. Διότι, όσο και αν φαίνε ται αστείο, οι πυλώνες αυτού του συστήματος είναι το παχύδερμο που λέγεται Δημόσιο και η φοροδιαφυγή. Φοβάται να τα πειράξει, ελπίζοντας να διασωθεί. Αλλά, όπως θα έλεγε και ο Καβάφης, “είναι οι προσπάθειές μας σαν των Τρώων”. Στο μεταξύ κυνηγάει τα κλειστά επαγγέλματα, τους πρυτάνεις, τους φοιτητοπατέρες κτλ. Καλά κάνει, μόνο που το κάνει επειδή του είναι σχετικά πιο εύκολο, για να αποφύγει αυτό που είναι το κύριο και το κατεπείγον: να μειώσει τις δαπάνες του Δημοσίου και να πατάξει τη φοροδιαφυγή».
- Υπάρχει μια γενικότερη τάση για βίαιες αντιδράσεις. Ποιοι είναι οι λόγοι που γεννούν τη βία;
«Το να κατέβουν τα συνδικάτα ή να γίνει ένα συλλαλητήριο δεν είναι βίαιη αντίδραση. Τα σπασίματα και οι εμπρησμοί προέρχονται από εξωθεσμικά κέντρα που υπήρχαν και χθες και προχθές. Προβάλλουν λόγους που μερικές φορές δεν στερούνται ενδιαφέροντος, αλλά δεν ζούμε για τους δικούς του λόγους ο καθένας, ούτε απολύτως με τις δικές του αρχές, διότι πρέπει να συνυπάρξεις με τον άλλον. Ολη η κοινωνία είναι μια σύμβαση. Και το “ου φονεύσεις” είναι μια συμβατικότητα άξια κάθε σεβασμού. Διότι έτσι που είμαστε, δεν θα έμενε ρουθούνι... Περισσότερο με ανησυχεί η απότομη και αγενέστατη συμπεριφορά στην καθημερινότητα, στις ουρές, στα σουπερμάρκετ. Αγγίζει την υστερία».
- Δεν μπορώ να μη σας ρωτήσω: Νέα τραγούδια να περιμένουμε σύντομα;
«Γιατί να μας απασχολεί αυτό; Παρατραγουδήσαμε στην Ελλάδα. Τόσα χρόνια ντιριντάχτα, αφενός, και ψευδοπροβληματισμένου λυρισμού, αφετέρου, όχι μόνο δεν εμπόδισαν αλλά, αντίθετα, επιτάχυναν την έλευση του αδιεξόδου. Πρέπει επιτέλους να σταθούμε ο ένας πλάι στον άλλον και να συντονιστούμε χωρίς τη μεσολάβηση τέτοιων πραγμάτων. Δεν λέω, το τραγούδι και γενικά η τέχνη θα έχουν πάντα έναν ρόλο παρηγορητικό και εξυψωτικό. Αλλά εγώ δεν νιώθω πια την ικανότητα ή την ανάγκη να πράξω έτσι. Ισως επειδή τώρα νιώθω πολύ εντονότερη την ανάγκη που σας είπα».
To Bημα on line
