Τον Σεπτέμβριο του 2008, όταν ο κόσμος αγωνιούσε επί των ερειπίων του κακότυχου οίκου των αδελφών Λίμαν, είχε διατυπωθεί η πρόταση, να εγγυηθεί συλλογικά η ευρωζώνη το τραπεζικό της σύστημα.
Αλλά η πρόταση απορρίφθηκε, από το Βερολίνο κυρίως.
Επικράτησε η άποψη πως «κάθε χώρα πρέπει να φροντίσει τα του οίκου της και κάθε κυβέρνηση να...
εγγυηθεί το εθνικό τραπεζικό της σύστημα».
Εναν μήνα αργότερα, όταν μια χώρα - μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης - η Ουγγαρία - βρέθηκε, πρώτη, σε κατάσταση αδυναμίας δανεισμού και χτύπησε την πόρτα των Βρυξελλών για βοήθεια, η απάντηση που έλαβε ήταν και πάλι αρνητική. «Απευθυνθείτε στο ΔΝΤ», είπαν οι συν-ευρωπαίοι στους δυστυχείς Ούγγρους.
Τον Ιανουάριο του 2009, τα πρώτα σημάδια κινδύνου για μια κρίση χρέους εντός της ευρωζώνης έγιναν αντιληπτά από τους πιο ευαίσθητους σεισμογράφους (όχι, πάντως, στη μακάρια, τότε, «θωρακισμένη» Αθήνα). Προτάθηκε, τότε, παρασκηνιακά, η ιδέα της έκδοσης ενός ευρωομολόγου, ώστε να αποτραπεί εν τη γενέσει της μια πιθανή κρίση δανεισμού. Αλλά ο τότε γερμανός υπουργός Οικονομικών απέρριψε την ιδέα λέγοντας «δεν θα επιδεινώσω τις συνθήκες δανεισμού της Γερμανίας».
Εναν μήνα αργότερα, τον Φεβρουάριο του 2009, ο ίδιος υπουργός, ο Σοσιαλδημοκράτης Πέτερ Στάινμπρουκ, είχε διορθώσει εν μέρει τα πράγματα, με μια κατηγορηματική δήλωση πως αν μια χώρα - μέλος του ευρώ έχει πρόβλημα χρέους, οι υπόλοιπες χώρες, κι ας μην προβλέπεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες, «θα σπεύσουν σε βοήθειά της».
Η δήλωση εκείνη αποκλιμάκωσε εν μια νυκτί τα σπρεντ της Ελλάδας και της Ιρλανδίας. Αλλά γρήγορα λησμονήθηκε.
Και όταν, από τα τέλη του 2009, οι αγορές άρχισαν την επίθεσή τους εναντίον της (ασυγχώρητα αμέριμνης και ανέτοιμης) Αθήνας, η ευρωπαϊκή απάντηση ήταν και πάλι ελάχιστα ευρωπαϊκή.
Χρειάστηκαν τρεις βασανιστικοί μήνες (από τις 2 Φεβρουαρίου του 2010, όταν πρωτοσυνεδρίασε η Κομισιόν, ώς τις 2 Μαΐου) για να ληφθεί μια απόφαση «βοήθειας στην Ελλάδα» - για την οποία τώρα πια κανείς στην Ευρώπη δεν νιώθει υπερήφανος:
Η Ελλάδα έπρεπε, κατά την κυρίαρχη, τότε, άποψη, να τιμωρηθεί, μάλλον, παρά να βοηθηθεί, ώστε να γίνει παράδειγμα «ηθικού κινδύνου» για τους «άσωτους». Η χώρα έλαβε νέα δάνεια με τιμωρητικά υψηλό επιτόκιο και υποχρεώθηκε σε αντάλλαγμα σε ένα «εμπροσθοβαρές» πρόγραμμα λιτότητας που τη βύθιζε σε καταστροφική ύφεση, την ώρα που μεγάλωνε το βάρος του χρέους της. «Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ, να γίνει η Ευρώπη μια ένωση αναδιανομής εισοδήματος ανάμεσα στις ισχυρές και τις αδύναμες οικονομίες της» - ήταν το γερμανικό μότο και η απάντηση σε κάθε πρόταση πραγματικής βοήθειας προς την Ελλάδα.
Πέρασαν 14 μήνες από την απόφαση εκείνη και το τίμημα της θρησκευτικής εμμονής στο δόγμα έγινε ολοφάνερα αβάσταχτο. Για την ίδια τη βασανιζόμενη Ελλάδα, πρώτα. Αλλά και για την ευρωζώνη που είδε τη φωτιά της κρίσης χρέους να μεταδίδεται με μεγάλη ταχύτητα στην περιφέρειά της και, κατόπιν, να απειλεί τον πυρήνα της, την Ισπανία και την Ιταλία.
Κι έτσι, έπειτα από μύριους δισταγμούς και αμφιταλαντεύσεις, η Ευρώπη κατέληξε στην προχθεσινή της απόφαση για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης χρέους.
Είναι πολύ νωρίς για να κριθεί αν, στην πράξη, η απόφαση αυτή θα θέσει τέλος στην εξάπλωση της πυρκαγιάς, αν θα κάψει τα χέρια των κερδοσκόπων, αν θα κάνει επιτέλους βιώσιμο το ελληνικό χρέος και ρεαλιστικό το ελληνικό πρόγραμμα - μειώνοντας το βάρος και το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους και βγάζοντας την ελληνική οικονομία από τη θανάσιμη παγίδα της ύφεσης.
Αλλά σε επίπεδο αρχής, η απόφαση σημαδεύει ένα ιστορικό σημείο στροφής για την Ευρώπη.
Για πρώτη φορά έχουμε μια μετακίνηση από το «ο καθείς τα του οίκου του» - δηλαδή ο αδύναμος στη μοίρα του και ο ισχυρός στα κέρδη του - προς μια «ευρωπαϊκή διακυβέρνηση», με στοιχεία αλληλεγγύης.
Ας ελπίσουμε μόνον, ότι η στροφή δεν έρχεται πολύ αργά για την Ευρώπη αλλά και για την Ελλάδα, τα μικρά αποθέματα κοινωνικής συνοχής και πολιτικού ορθολογισμού της οποίας μπορεί και να έχουν ήδη εξανεμιστεί.
ΠΗΓΗ: tanea.gr
