Η ανακοίνωση του ελλείμματος και του χρέους το 2010 στο 10,5% και 142,8% του ΑΕΠ αντιστοίχως (έναντι 15,4% και 127,1% το 2009) δείχνει τη δύσκολη κατάσταση της χώρας μας ένα χρόνο μετά την εφαρμογή του μνημονίου, πράγμα που αντανακλάται και στο πρωτοφανές ύψος του... επιτοκίου δανεισμού (15,3%).
Η προσπάθεια που καταβλήθηκε για τη μείωση του ελλείμματος το 2010 είναι μοναδική για ευρωπαϊκή χώρα.
Ομως αυτή η θυσία των ελλήνων πολιτών (μείωση εισοδημάτων και αύξηση ανεργίας) δεν βοήθησε καθόλου στον περιορισμό του χρέους, λόγω κυρίως της ύφεσης (-4,5%) και των νέων δανείων.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, το έλλειμμα θα συνεχίσει να μειώνεται τα επόμενα χρόνια, ενώ το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι να υπάρξουν σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα και να αναστραφεί η τάση συρρίκνωσης της ελληνικής οικονομίας. Οι προβλέψεις, όμως, δεν είναι ασφαλείς για τη χρονική στιγμή που θα συμβεί αυτό, γιατί εξαρτάται από την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας.
Μέχρι την πολυπόθητη χρονική στιγμή της αναστροφής της σημερινής κατάστασης, η ελληνική οικονομία θα βρίσκεται μεταξύ Σκύλλας (ύφεσης) και Χάρυβδης (ελλείμματος και χρέους ), με άγνωστη εξέλιξη στο μέτωπο της κοινωνικής δυσαρέσκειας και των πολιτικών συνεπειών της.
Η συνεχιζόμενη προσπάθεια περικοπής δαπανών και αύξησης των εσόδων (με πολύ μεγάλη δυσκολία στο μέτωπο της φοροδιαφυγής και των διαρθρωτικών αλλαγών) τα επόμενα χρόνια στερεί πόρους από την οικονομία και, καθώς οι επενδύσεις αργούν να φανούν, η ύφεση μπορεί να συνεχιστεί, με μικρότερους ίσως ρυθμούς, αλλά αρκετούς για να αυξάνεται το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ και να διατηρούνται τα επιτόκια δανεισμού στα ύψη.
Η πορεία της χώρας μας ανάμεσα στις συμπληγάδες φαίνεται μακρά και εξαιρετικά επώδυνη.
Το μέγα ερώτημα είναι τι κάνει και τι μπορεί να κάνει η Ε.Ε. μπροστά σε αυτήν την κατάσταση, όταν μια δημοκρατική κυβέρνηση φθάνει στα όρια των δυνατοτήτων της.
Η ιδέα για αξιοποίηση της περιουσίας και για αποκρατικοποιήσεις σε ύψος 50 δισ. μέχρι το 2015, μπορεί να είναι μια λύση, με πολλούς όμως περιορισμούς. Τόσο οι διαδικασίες αξιοποίησης της περιουσίας όσο και οι ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι ούτε πολιτικά ανώδυνες, ούτε διοικητικά εύκολες, ιδίως με τη γνωστή αποτελεσματικότητα της ελληνικής διοικητικής μηχανής.
Η ιδέα της αναδιάρθρωσης του χρέους με «κούρεμα» μπορεί να είναι επιζήμια για τις ελληνικές τράπεζες και για τα ελληνικά ασφαλιστικά, εκτός από τις συνέπειες που θα έχει για την αξιοπιστία της χώρας μας και για την ευχέρεια δανεισμού της στο μέλλον.
Η ιδέα της επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής και μείωσης του επιτοκίου για το σύνολο των δανείων μοιάζει περισσότερο εφαρμόσιμη, αλλά δεν απαλλάσσει τη χώρα μας από το συνολικό βάρος του χρέους για τις επόμενες γενιές. Εξάλλου, οι ρυθμίσεις που αποφασίσθηκαν από την Ε.Ε., για υποχρεωτική μείωση του χρέους κατά 5% το χρόνο, στις χώρες της ευρωζώνης, στις οποίες ξεπερνά το 60%, δημιουργεί στη χώρα μας νέες δυσκολίες σε βάθος 20ετίας.
Δυστυχώς, εκείνο που δεν συζητείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι η έκφραση πραγματικής ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, δηλ. η αγορά του χρέους από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπως γίνεται σε πολλές περιπτώσεις χωρών, ή, τουλάχιστον, η έκδοση ευρωομολόγων, ώστε να μοιρασθεί το κόστος δανεισμού της Ελλάδας σε όλες τις χώρες της ευρωζώνης.
Του ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ ΜΑΡΑΒΕΓΙΑ Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών nmarav@pspa.uoa.gr
ΠΗΓΗ: enet.gr
