15 Νοε 2010

«... και φωνάζαν µε λαχτάρα, αχ, αγοροκοριτσάρα»


Ογδόντα χρόνια πριν οι ρεµπέτισσες, αλλά και το κοινό τους, ήταν πιο απελευθερωµένες και πιο ελεύθερες, από το σηµερινό γυναικείο κοινό.Οι στίχοι των τραγουδιών τους ήταν σχεδόν επιθετικοί και πάντως προχωρηµένοι, ειδικά σε ερωτικό επίπεδο.
Μια έρευνα, στην πιο ελεύθερη εποχή του γυναικείου τραγουδιού, καταλήγει τώρα σε µια...

µουσική παράσταση.

«Σου το είπα και στο λέγω θέλω να 'χω εγώ πολλούς», λέει το ρεµπέτικο «Στους Ποδαράδες µια Πολίτισσα» του Αντώνη ∆ιαµαντίδη, που ερµηνεύει σε µια εκτέλεση ο Γρηγόρης Ασίκης  και ανοίγει την κουβέντα για τα ήθη της δεκαετίας του '30, τον τρόπο που αυτά αποτυπώνονται στα ρεµπέτικα της εποχής, αλλά και πώς σκιαγραφείται ένας ξεχασµένος τύπος γυναίκας – των αρχών του 20ού αιώνα – ξένος προς την καριέρα, τα µπλάκµπερι, τα meetings, τα καλά εστιατόρια ή και τα ντιβάνια των ψυχαναλυτών.

Κατ’ αρχάς ξαφνιάζει, πώς τα περίπου 80 ρεµπέτικα µε αναφορά σε αυτές τις γυναίκες – που συγκέντρωσε ο ερευνητής του ρεµπέτικου Πάνος Σαββόπουλος – γράφτηκαν από άνδρες συνθέτες και µάλιστα απ’ τους πιο νοικοκύρηδες ή και ορθολογιστές τηςεποχής όπως τον Παναγιώτη Τούντα, που διετέλεσε και καλλιτεχνικός διευθυντής της Columbia, αλλά καιτης His Master’s Voice από το 1931 έωςτο 1940.
Υπάρχουν ρεµπέτικα µε θέµα τη γυναίκα της εποχής – που πάντως δεν ήταν και η πλειονότητα – που εντυπωσιάζουν. Σε κάποια απ’ αυτά η γυναίκα αποφάσιζε πώς θέλει τον άνδρα. Υπάρχουν ρεµπέτικα που απαξίωναν το χρήµα. Αλλα περιέγραφαν το γυναικείο καµάκι. Ορισµένα είναι ακόµη πιο τολµηρά και θυµίζουν µικρά σενάρια µε πρωταγωνίστρια µία οµοφυλόφιλη . Μάλιστα ορισµένα είναι ακραία τραγούδια, ακόµη και για τη σηµερινή εποχή, που διανύσαµε τόσα χιλιόµετρα διεκδίκησης δικαιωµάτων και ενθάρρυνσης της καλλιτεχνικής δηµιουργίας. Το ρεµπέτικο «Οι δύο χήρες» του Κώστα Καρίπη µιλάει για δύο χήρες (µια Κοκκινιώτισσα και µια Σµυρνιά) που αγάπησαν τον ίδιο άνδρα λόγω λειψανδρίας της εποχής (πόλεµοι, µετανάστευσή κ.ά.). Είναι αποκαλυπτικό πώς τελειώνει: «Και τον οµορφονιό τους, όπως εσυµφωνήσανε, τον είχανε κι οι δυο τους».

Ο Πάνος Σαββόπουλος προσθέτει ένα ακόµη ενδιαφέρον στοιχείο: «Οι τραγουδίστριες που τα ερµήνευσαν, ήταν µαζεµένα κορίτσια, µπορούµε να πούµε συντηρητικά, δεν ήταν χαρακτηριστικά παραδείγµατα ρεµπετισσών.Η Ρίτα Αµπατζή ή η Ρόζα Εσκενάζυ δεν ζούσαν (ακριβώς) σαν ρεµπέτισσες».
Το διαχρονικό µουσικό είδος του ρεµπέτικου, υπήρξε πολύ πρωτοποριακό για την εποχή του και παρά την αρχική αµφισβήτηση, σήµερα µοιάζει να διεµβολίζει όλα τα κοινωνικά στρώµατα και να βρίσκει απήχηση στη νεολαία. Η τολµηρή θεµατική των στίχων του, η απλότητα (και µουσικά), η ανεπιτήδευτη ειλικρίνεια, αποτελούν τα δυνατά χαρτιά του, ενώ οι σύλλογοι και τα συγκροτήµατα µε ρεµπέτικα ξεφυτρώνουν σε όλο τον κόσµο.

ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ on-line