Λεωνίδας Βατικιώτης
Πέρα για πέρα δικαιολογημένο είναι το σοκ που προκάλεσαν σε ολόκληρο τον κόσμο τα έγγραφα του Παναμά (Panama Papers), όπως χαρακτηρίστηκαν τα 11,5 εκατομμύρια περίπου ντοκουμέντα της νομικής εταιρείας Mossack Fonseca, με έδρα τον Παναμά, που διέρρευσαν και αφορούσαν σε υπεράκτιες (offshore) εταιρείες.
Ο ανώνυμος χάκερ οδήγησε τις επιδόσεις του επαγγέλματος του σε νέα, δυσθεώρητα επίπεδα, αν λάβουμε υπόψη μας, ότι τα Έγγραφα του Παναμά καταλαμβάνουν χώρο 2,6 ΤΒ, όταν προηγούμενες διαρροές αντιπροσώπευαν μονοψήφια ποσοστά τοις χιλίοις των Panama Papers. Ενδεικτικά, τα έγγραφα της HSBC ήταν 5,3 GB (2015), τα LuxLeaks 4,4 GB (2014) και τα WikiLeaks, που άνοιξαν τον δρόμο το 2010,17 GB. Ωστόσο (κι αυτό έχει τεράστια σημασία), σε αντίθεση με τις προηγούμενες διαρροές, τα Έγγραφα του Παναμά δεν έχουν απελευθερωθεί στο σύνολό τους. Μικρό μόνο μέρος τους έχει μέχρι στιγμής δοθεί στη δημοσιότητα, αρκετό όμως για να προκαλέσει πολιτικούς κλυδωνισμούς από τη μια άκρη του κόσμου ως την άλλη.
Ενδεικτικά, στον απόηχο των αποκαλύψεων είχαμε την παραίτηση του 41χρονου Ισλανδού συντηρητικού πρωθυπουργού Σίγκμουντουρ Γκουνλάουγκσον, καθώς αποκαλύφθηκε, ότι η υπεράκτια εταιρεία της συζύγου του διαχειριζόταν ομόλογα των ισλανδικών τραπεζών που κατέρρευσαν. Είχαμε την αποκάλυψη, ότι ο πατέρας του σημερινού Βρετανού πρωθυπουργού, Ντέιβιντ Κάμερον, γλίτωνε επί τρεις δεκαετίες τη φορολόγησή του στη Βρετανία, με τη βοήθεια που του προσέφεραν υπεράκτιες εταιρείες. Είχαμε την αποκάλυψη για ένα περίπλοκο δίκτυο offshore ακόμη κι από συνεργάτες της εθνικίστριας ηγέτιδας του Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας, Μαρίν Λεπέν. Είχαμε, επίσης, την αποκάλυψη για στελέχη της Siemens, που συνεχίζει ατάραχη, να λαδώνει ό,τι κινείται και να πρωτοστατεί σε κάθε αποκάλυψη που σχετίζεται με μαύρο χρήμα και διαφθορά, και πολλά ακόμη.
Πολλά ερωτήματα
Παρ” όλα αυτά, μια πιο προσεκτική ματιά στις αποκαλύψεις των Εγγράφων του Παναμά και σε όλα όσα ακολούθησαν και γράφτηκαν φέρνει στην επιφάνεια ορισμένα όχι και τόσο βολικά ερωτήματα. Ξεχωρίζουμε δύο απ” αυτά.
Το πρώτο είναι, γιατί δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα και τα 11,5 εκατομμύρια έγγραφα της νομικής εταιρείας Mossack Fonseca; Μιλώντας ο Ισλανδός δημοσιογράφος και εκπρόσωπος Τύπου των WikiLeaks, Κριστίν Χράφνσον, στις 5 Απριλίου στην Belfast Telegraph υπενθύμισε, ότι όχι μόνο με τα WikiLeaks, αλλά και με τις αποκαλύψεις που έμειναν στην ιστορία ως Cablegate το 2010, που και πάλι αφορούσαν σε διπλωματικά έγγραφα, οι συνεργάτες του Τζουλιάν Ασάνζ έδωσαν στη δημοσιότητα όλο το υλικό! Μάλιστα, ο Αυστραλός δημοσιογράφος αντιπαρερχόταν τις οργισμένες δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων, ότι με τις αποκαλύψεις του έφερνε στο φως κρατικά μυστικά, αντιτείνοντας ότι κάθε έγγραφο είχε ελεγχθεί, ώστε να μην κινδυνεύσει η ζωή ακόμη και ενός Αμερικανού στρατιώτη, που υπηρετεί στο Ιράκ ή αλλού.
Η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων, που χρηματοδοτείται από τα ιδρύματα Φορντ και Σόρος (το τελευταίο έχει σαφέστατη πολιτική ατζέντα και αποτελεί «μακρύ χέρι» του Στέιτ Ντιπάρτμεντ), με ποια κριτήρια επέλεξε να δώσει στη δημοσιότητα τα συγκεκριμένα και όχι κάποια άλλα έγγραφα;
Από πού ξεκινούν, όχι πού καταλήγουν!
Το δεύτερο ερώτημα σχετίζεται με την προέλευση του πλούτου, που τοποθετείται στις υπεράκτιες εταιρείες και φτάνει στο 8% του συνολικού παγκόσμιου πλούτου και όχι με την τελική του κατάληξη. Κανένας πελάτης της νομικής εταιρείας Mossack Fonseca, που ειδικεύεται στο άνοιγμα εταιρειών στον Παναμά, δεν τη βρίσκει από αναζήτηση στο Google ή ανοίγοντας τον Χρυσό Οδηγό. Προσφεύγει στις υπηρεσίες της κατόπιν σύστασης κάθε λογής ενδιάμεσων: κυρίως τραπεζών αλλά και άλλων νομικών εταιρειών. Από τις δέκα χώρες προέλευσης αυτών των ενδιάμεσων, όπως φαίνεται στον πίνακα που παραθέτουμε, οι τρεις είναι ευρωπαϊκές: Βρετανία, Ελβετία και Λουξεμβούργο. Επίσης, η τέταρτη χώρα στη σειρά από την οποία προέρχονται οι ενδιάμεσοι της Fonseca είναι οι ΕΙΠΑ!
Ο ένας εκ των ιδρυτών της νομικής εταιρείας, που βρέθηκε στο επίκεντρο των πρόσφατων αποκαλύψεων, ο Ραμόν Φονσέκα, προσέφερε πολύ υλικό για περαιτέρω προβληματισμό και έρευνα, στη συνέντευξη που παραχώρησε στους Financial Times στις 5 Απρίλη. Μεταξύ άλλων τόνισε: «Εγγυώμαι ότι στη Νέα Υόρκη, το Λονδίνο και το Μαϊάμι υπάρχει περισσότερο βρόμικο χρήμα απ” ό,τι στον Παναμά». Ο Φονσέκα, που ήταν σύμβουλος του προέδρου του Παναμά μέχρι πρόσφατα, όταν, συγκεκριμένα, η εταιρεία του αναμείχθηκε στο σκάνδαλο που απειλεί την πρόεδρο της Βραζιλίας, Ντίλμα Ρούσεφ, και αναγκάστηκε να κλείσει το γραφείο της εταιρείας του στη Βραζιλία, επισήμανε επίσης στη βρετανική εφημερίδα, πως, παρότι η εταιρεία του είναι μεγάλος παίκτης στη διεθνή αγορά, δεν αντιπροσωπεύει παρά ένα μικρό μερίδιο του συνολικού κύκλου εργασιών της σχετικής βιομηχανίας, της τάξης του 5%. Επομένως, ακόμη κι αυτά τα 11,5 εκατομμύρια έγγραφα δεν είναι παρά η κορυφή ενός πολύ μεγάλου παγόβουνου. Σαν να απάντησε «αν είστε σοβαροί, ψάξτε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας»!
Επιπλέον, στις τράπεζες που προμηθεύουν με πελατεία την παναμέζικη νομική εταιρεία βεβαιωμένα συγκαταλέγονται μεγαθήρια όπως οι HSBC, Socrete Generale, Deutsche Bank, Commerzbank, Credit Suisse, UBS κ.ά. Και δεν είναι μόνο, ότι πολλές εξ αυτών χρεοκόπησαν το 2008 και σώθηκαν στη συνέχεια με δημόσιους πόρους, δηλαδή με χρήμα των φορολογουμένων, που σημαίνει ότι αυτές ειδικά δεν θα έπρεπε να πρωτοστατούν στη φυγή κεφαλαίων από τις χώρες τους. Το σημαντικότερο είναι, ότι αποτελεί κοροϊδία να ψάχνουμε τους πειρατές στην Καραϊβική, όταν τους έχουμε δίπλα μας. Αν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενδιαφέρονται, όπως ισχυρίζονται, για τον έλεγχο των ροών του μαύρου και αδήλωτου χρήματος, γιατί άραγε δεν στέλνουν ένα αίτημα στις παραπάνω τράπεζες, να τις ενημερώσουν για τις κινήσεις της εκλεκτής πελατείας τους ή για τις εργασίες διαμεσολάβησης που φέρνουν σε πέρας ή για τις οδηγίες που δίνουν οι διοικήσεις στα ακριβοπληρωμένα στελέχη τους, για να καθοδηγούν την πελατεία τους;
Εν κατακλείδι, ο Παναμάς, οι Παρθένες Νήσοι, οι Μπαχάμες και οι Σεϋχέλλες λειτουργούν ως φορολογικοί παράδεισοι στο πλαίσιο ενός διεθνούς καταμερισμού εργασίας, εντός του οποίου, αδρομερώς, ο πλούτος που παράγεται στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τις λεγάμενες αναπτυσσόμενες οικονομίες καταφεύγει εκεί για παρκάρισμα και πολλαπλασιασμό χωρίς πολλές πολλές ερωτήσεις και φόρους. Στο πλαίσιο αυτής της αυστηρότατης διανομής ρόλων, το να διασύρεται και να ενοχοποιείται ο κάθε Παναμάς, όταν ΗΠΑ και ΕΕ κάνουν τα στραβά μάτια, είναι τουλάχιστον υποκρισία. Πολλώ δε μάλλον όταν η ιδεολογική ένδυση της ελευθερίας στην κίνηση των κεφαλαίων (δυνατότητα διεθνών επενδύσεων, που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και θα φέρουν την ανάπτυξη κι άλλα τέτοια πολλά υποσχόμενα) έχει προ πολλού αποδεχτεί ψευδοεπιχείρημα…
Πηγή: «Επίκαιρα»
