Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
Είναι και οι δύο φυλακές και στις δύο κρατούνται καταδικασμένοι με βαριές ποινές, όμως, δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικές μεταξύ τους.
Η πρώτη βρίσκεται στις ΗΠΑ, είναι η ADX στο Φλόρενς του Κολοράντο, η..
επονομαζόμενη και «Αλκατράζ των Βραχωδών Ορέων».
Στην ADX οι βαρυποινίτες ζουν σε τσιμεντένια κελιά. Το μικρό παράθυρο κάθε κελιού «βλέπει» μόνο τον ουρανό. Οι φυλακισμένοι περνούν εκεί μέσα έως και 23 ώρες το 24ωρο. Η ADX έχει χαρακτηριστεί «μια εκδοχή της Κόλασης».
Η δεύτερη ονομάζεται Χάλντεν, είναι η πιο καινούργια φυλακή υψηλής ασφαλείας της Νορβηγίας και εκεί είναι πιθανό να εκτίσει μέρος της ποινής του, εφόσον καταδικαστεί, ο Αντερς Μπρέιβικ, ο οποίος δικάζεται για τον φόνο 77 ανθρώπων. Λένε, ότι τα κελιά της μοιάζουν περισσότερο με φοιτητικά δωμάτια. Καθένα έχει το δικό του μπάνιο, μίνι ψυγείο και τηλεόραση με λεπτή οθόνη. Τα παράθυρα «βλέπουν» σε προσεκτικά φροντισμένους κήπους με μπάρμπεκιου, όπου το καλοκαίρι κρατούμενοι και δεσμοφύλακες ψήνουν μαζί. Στους κήπους φυτρώνουν έλατα, που έχουν φυτευτεί για να κρύβουν από τους τροφίμους το περιμετρικό τείχος της φυλακής. Η Κάθριν Νάιξι των λονδρέζικων «Τάιμς» σημειώνει πάντως και μερικές «στερήσεις»: στους τροφίμους προσφέρεται μόνο ένα είδος τσαγιού, το Earl Grey...
Δεν είναι μόνο τα κελιά διαφορετικά. Αντίθετα απ' ό,τι στην ADX, στη Χάλντεν οι καταδικασμένοι για φόνο περνούν την ημέρα τους έξω από τα κελιά, στο κέντρο δραστηριοτήτων της φυλακής. Εκεί μπορούν είτε να διαβάσουν (πολλοί σπουδάζουν για να πάρουν ένα πτυχίο) είτε να εκπαιδευθούν σε επαγγέλματα όπως οικοδόμος, ξυλουργός ή μάγειρος. Διότι ο Μπρέιβικ, γιος διπλωμάτη, είναι η εξαίρεση. Από τους τροφίμους των νορβηγικών φυλακών 40% έχουν μόνο στοιχειώδη εκπαίδευση, 60% μεγάλωσαν με κακοποίηση ή στερήσεις και 70% ήταν άνεργοι. Μια φράση που ακούει κανείς συχνά εδώ είναι ότι «ουδείς εγκληματεί χωρίς λόγο».
Στους φυλακισμένους επιτρέπεται επίσης να χρησιμοποιούν τα γήπεδα για σπορ που διαθέτει η φυλακή, το μουσικό στούντιο και τον τοίχο αναρρίχησης (ο οποίος βρίσκεται σε ασφαλή απόσταση από το περιμετρικό τείχος). «Το σύνθημα των αρχιτεκτόνων μας ήταν "σιδηρά πυγμή σε μεταξωτό γάντι"», λέει ο Γιαν Στρέμνες, υποδιευθυντής της Χάλντεν. «Μόλις κερδίσαμε δεύτερο βραβείο σε έναν διαγωνισμό εσωτερικού ντιζάιν. Το μόνο που μας κέρδισε ήταν ένα ξενοδοχείο σπα».
Στις παραδοσιακές φυλακές η βία εναντίον των δεσμοφυλάκων είναι διαδεδομένη. Η ADX έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίζει το πρόβλημα απομονώνοντας τους φυλακισμένους από τους άλλους φυλακισμένους και από τους δεσμοφύλακες. Αντίθετα στη Χάλντεν οι δεσμοφύλακες μιλούν με τους τροφίμους, τρώνε και κάνουν σπορ μαζί τους. Η βία εναντίον των δεσμοφυλάκων είναι σχεδόν ανύπαρκτη. «Μας αντιμετωπίζουν με σεβασμό», λέει ο Μίκαελ Ογκαρντ, ο οποίος εκτίει ποινή επταετούς κάθειρξης για οικονομικό έγκλημα. Ενας άλλος παράγοντας που μειώνει τη βία, θεωρείται το γεγονός ότι οι μισοί από τους δεσμοφύλακες της Χάλντεν είναι γυναίκες.
Οι συνηθισμένες επισκέψεις στους τροφίμους γίνονται χωρίς επίβλεψη, σε δωμάτια χωρίς παράθυρο παρακολούθησης και χωρίς κάμερες. «Αν δεν υπάρχει θέμα ασφαλείας, δεν υπάρχει λόγος να μην έχουν οι τρόφιμοι ιδιωτικότητα», λέει ο υποδιευθυντής Στρέμνες. Στον χώρο της φυλακής υπάρχει επίσης ένα σπίτι όπου μπορεί ένας τρόφιμος να περάσει ένα Σαββατοκύριακο με την οικογένειά του. «Αυτό το σπίτι είναι στην πραγματικότητα για τις ανάγκες των παιδιών μάλλον, παρά για τους τροφίμους», λέει ο Στρέμνες. «Μια τιμωρία δεν είναι μόνο πρόβλημα για τον τρόφιμο, αλλά και για την οικογένειά του. Επιτρέπει στα παιδιά να έχουν μια σχετικά φυσιολογική επαφή με τον πατέρα τους».
«Κάποια στιγμή οι φυλακισμένοι αποφυλακίζονται», λέει ο Στρέμνες. «Το ερώτημα που πρέπει να θέσει κανείς στον εαυτό του είναι: Τι είδους γείτονα θέλω; Θέλω έναν γείτονα ο οποίος έχει αντιμετωπιστεί όσο σκληρότερα είναι δυνατόν ή θέλω έναν γείτονα που έχει αντιμετωπιστεί ως άνθρωπος; Μπορεί να σου αρέσει ή να μη σου αρέσει αυτό που έχουμε εδώ. Ωστόσο το ερώτημα είναι: Λειτουργεί; Πιστεύουμε πως ναι».
TA NEA
ΠΗΓΗ: radar-gr
