Του Μάικ Σέντλοκ
Εξετάζοντας όλες τις πιθανές εναλλακτικές, αναρωτιόμαστε, ποιός θα μπορούσε να είναι ο πιο βέλτιστος δρόμος που θα μπορούσε η Ελλάδα να ακολουθήσει...
Κατά κάποιον τρόπο είναι σα να ρωτάμε κάποιον : «Τί θα προτιμούσατε να χάσετε; Ένα χέρι και ένα μάτι ή το αριστερό σας πόδι;»
Η Ελλάδα και κάποιες άλλες οικονομίες της ευρωζώνης θα αντιμετωπίζουν χρόνια δημοσιονομικά προβλήματα, ακόμη και αν καταφέρουν να αναδιαρθρώσουν τα χρέη τους.
Οι προοπτικές τους είναι τόσο ζοφερές, ώστε, σύμφωνα με μια σχολή σκέψης, θα ήταν καλύτερα για αυτές, να τεθούν εκτός του συστήματος του ευρώ, παρά να υποστούν το άμεσο κόστος της αναχώρησης.
Διαφωνούμε σε αυτό, όχι μόνο επειδή το άμεσο κόστος της εξόδου θα είναι τεράστιo. Ακόμη και μετά το τίμημα που θα καταβληθεί από την χώρα για αυτή την αναδιάρθρωση, η ανάκτηση εκ νέου της όλης πολιτικής και οικονομικής κατάστασης από την ίδια αλλά και η ανεξαρτητοποίησή της από τα υπόλοιπα κέντρα λήψης αποφάσεων, θα δημιουργήσει τόσα προβλήματα, όσα ενδεχομένως θα έχει λύσει η εν λόγω αποχώρηση.
Μέσα από το σύστημα του ευρώ, οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας έχουν πάρει ένα σκληρό μάθημα: Θα πρέπει να διατηρήσουν τα ονομαστικά μισθολογικά επίπεδα ανάλογα των τιμών πληθωρισμού στην περιοχή της ευρωζώνης συν την οποιαδήποτε αύξηση της παραγωγικότητας σε εθνικό επίπεδο. Σε χώρες όπως η Ελλάδα, κάτι τέτοιο απαιτεί μια νέα προσέγγιση στις μισθολογικές διαπραγματεύσεις με τους εργοδότες και τα συνδικάτα.
Συνολικά, όμως, δεν πρέπει να είναι πιο δύσκολο από τη διαχείριση ενός ασταθούς νομίσματος. Και προς αυτή την κατεύθυνση η ανταμοιβή για την επιτυχία είναι μεγαλύτερη: Χαμηλότερα ποσοστά πληθωρισμού και, με λίγη τύχη, ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη.
Τίποτα από αυτά δεν αλλάζει το γεγονός, ότι η Ελλάδα, όντας τόσο αργή για να μάθει τους νέους κανόνες του κοινού νομίσματος και να συμμορφωθεί με αυτούς, θα ήταν καλύτερα για την ίδια να μην ήταν από το πρώτο γκρουπ των χωρών εκείνων που υιοθέτησαν το ευρώ. Αλλά εντάχθηκε στο κοινό νόμισμα και η βέλτιστη λύση είναι να απεμπλακεί τώρα από αυτό.
Το Bloomberg έχει δίκιο σε ένα σημείο
Το Bloomberg σε πρόσφατη σχετική του ανάλυση, έχει δίκιο στο ότι η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να ανήκει στην ευρωζώνη. Ωστόσο, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Γερμανία δεν θα έπρεπε ούτε και αυτές επίσης να ανήκουν στο ευρώ.
Με λίγα λόγια, η ευρωζώνη είναι ένας - μοιραία - λανθασμένος μηχανισμός ο οποίος είναι καταδικασμένος σε αποτυχία. Καμία χώρα δεν θα πρέπει να είναι στην ευρωζώνη, έτσι όπως η ίδια δομήθηκε εξαρχής.
Κάποιοι μπορεί να διαφωνούν με αυτή την διαπίστωση, αλλά και εάν ακόμα είχαν δίκιο, ποια θα ήταν η πιθανότητα οι Γερμανοί ψηφοφόροι και το γερμανικό ανώτατο δικαστήριο να αποδεχτούν το γεγονός, να μετατραπεί η Ε.Ε. - προς χάριν επίλυσης της κρίσης χρέους της - σε μία «Ένωση Μεταβιβάσεων» (Transfer Union) ;
Για χάρη της συζήτησης, ας υποθέσουμε ότι το 25% του γερμανικού πληθυσμού θα συναινούσε σε μία τέτοια προοπτική.
Στο παρόν, τώρα, στάδιο της εφαρμοζόμενης ευρωπαϊκής πολιτικής (πόσο μάλλον στην ελληνική πολιτική σκηνή), ποιες είναι οι πιθανότητες η Ελλάδα να τηρήσει και να εφαρμόσει πιστά τις εντολές που θέτει η τρόικα;
Για άλλη μια φορά, για χάρη της συζήτησης, ας υποθέσουμε ότι οι πιθανότητες είναι 25%.
Εάν τώρα σκεφτούμε με λίγο μαθηματικό τρόπο και συνθέσουμε την γερμανική αποδοχή του 25% και την πιθανότητα της ελληνικής «συμμόρφωσης» του άλλου 25% και σκεφτούμε πολλαπλασιαστικά μεταξύ αυτών των δύο ποσοστών, θα οδηγηθούμε στο συμπέρασμα, ότι η πιθανότητα της Ελλάδας να παραμείνει στην ευρωζώνη είναι 6,25%.
Ανεξάρτητα όμως από το πώς κάποιος υπολογίζει τις πιθανότητες, τα ίδια επιχειρήματα που το Bloomberg στηρίχθηκε στη σχετική του ανάλυση για την Ελλάδα, χρησιμοποιήθηκαν από πολλά πολιτικά κόμματα πριν από δύο χρόνια, πριν από ένα χρόνο, πριν από έξι μήνες, ακόμα και πριν από δύο μήνες.
Η οριοθέτηση των πραγμάτων στη σωστή τους βάση
Σε κάθε περίπτωση, οι συνέπειες για την Ελλάδα να παραμείνει στη ζώνη του ευρώ μόνο επιδείνωση μπορούν να αποφέρουν. Η κεντρική ιδέα εδώ, είναι, ότι όσο πιο γρήγορα φύγει η Ελλάδα από το ευρώ τόσο λιγότερες συνέπειες θα υποστεί.
Έτσι οριοθετούνται οι εν λόγω συνθήκες και το μεγάλο ερώτημα που αυτομάτως εγείρεται, είναι «και τώρα τι γίνεται;»
Είναι σαφές ότι εάν η Ελλάδα τεθεί εκτός ευρωζώνης (γεγονός το οποίο θεωρώ κάτι παραπάνω από σίγουρο), αυτό πρέπει να γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα για το καλό της ίδιας της χώρας. Ωστόσο, ας αναλογιστούμε και την πιθανότητα του 6,25%, δηλαδή την παραμονή της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα.
Η ελληνική έξοδος σημαίνει υπερπληθωρισμό, ενώ η παραμονή σημαίνει βαθιά ύφεση της χώρας σε ορίζοντα δεκαετίας
Εάν η Ελλάδα εξέλθει της ευρωζώνης, υποψιάζομαι ότι θα εισέλθει σε μία περίοδο υπερπληθωρισμού. Η χώρα και η δραχμή θα καταστραφούν.
Από την άλλη πλευρά, εάν παραμείνει στην ευρωζώνη, θα υποστεί για αρκετά μακροχρόνιο διάστημα, αυστηρά μέτρα λιτότητας και μία μόνιμη ύφεση που θα διαρκέσει για μία δεκαετία.
Τουλάχιστον στην πρώτη περίπτωση, η οικονομία της χώρας μπορεί να συνέλθει μέσα σε ένα χρονικό ορίζοντα 2 εώς 3 ετών.
Είναι, λοιπόν, χειρότερη αυτή η προοπτική, σε σχέση με εκείνη που υπαγορεύει μία μόνιμη ύφεση μέσω επιβολής δυσβάστακτων μέτρων λιτότητας, τα οποία οι Έλληνες, λόγω του ότι τα βιώνουν με τον χειρότερο τρόπο, μπορούν να καταδικάσουν ανά πάσα ώρα και στιγμή;
H προοπτική της ΟΝΕ
Για την Ελλάδα, η καλύτερη στιγμή εξόδου της από το ευρώ ήταν πριν από 2 χρόνια, ή πριν από 1 χρόνο, ή πριν από έξι μήνες, ή ακόμα και τώρα.
Αξιοσημείωτο είναι, ότι ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης.
Είχε αναλογιστεί η χώρα πριν από δύο χρόνια τις συνέπειες για το τραπεζικό σύστημα της ευρωζώνης, όταν χρειάστηκε να αντλήσει € 40 δις;
Σε μια προσπάθεια να αποτραπεί αυτό που τώρα φαίνεται αναπόφευκτο, η τρόικα απάντησε στο αίτημα της Ελλάδας με ένα πακέτο διάσωσης € 100 δις και τώρα χρειάζεται ένα δεύτερο πακέτο διάσωσης το οποίο θα είναι τουλάχιστον ίσου μεγέθους.
Μήπως θα βοηθούσε ουσιαστικά τη χώρα η χορήγηση ενός νέου δανειακού πακέτου διάσωσης ύψους 100 ή 200 ή € 500 δις ; Και με ποιο τίμημα, άραγε, για την ίδια;
Επιπλέον, ακόμη και εάν θεωρητικά τα πακέτα διάσωσης την βοηθούσανε, η ίδια θα ήταν σε θέση να συμμορφωθεί με τα επαχθή μέτρα λιτότητας και να προχωρήσει ως αυθύπαρκτη κρατική οντότητα με αυτή την μόνιμη κατάθλιψη για μια δεκαετία;
Συμπέρασμα
Η χειρότερη επιλογή τόσο για τις τράπεζες όσο και για την Ελλάδα είναι να παραμείνει η τελευταία στην τωρινή κατάσταση που θα διαιωνίζεται για χρόνια και ξαφνικά να την απαρνηθεί και να την εγκαταλείψει (όπως και θα γίνει).
Η καλύτερη επιλογή τόσο για την Ελλάδα (όσο και για την ίδια την ΟΝΕ) είναι να χρεοκοπήσει και να πει αντίο στην ευρωζώνη, αυτή τη στιγμή.
Δυστυχώς, οι πολιτικοί οι οποίοι στερούνται οραμάτων, οι αμετανόητοι θιασώτες του ευρώ, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ, και οι διάφοροι υψηλά ιστάμενοι, εμμένουν στην επιλογή τους να διασώσουν με κάθε τίμημα το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, με τρομερές συνέπειες για την Ελλάδα, για τις ευρωπαϊκές τράπεζες αλλά και για το σύνολο της ίδιας της ευρωζώνης.
* O Mάικ Σέντλοκ είναι σύμβουλος επενδύσεων μεγάλων διεθνών funds
Focus Stock Watch
ΠΗΓΗ: tvxs.gr
