Του Γιώργου Σιακαντάρη
Γίνεται μεγάλος λόγος για την ανεπάρκεια των κεφαλαίων να καλύψουν την κρίση χρέους, αν η Ιταλία καταφύγει στον μηχανισμό σωτηρίας. Ταυτόχρονα, καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες ενός φαινομένου, που ορισμένοι το διαβάζουν ως έκφραση της περιφρονητικής στάσης των ισχυρών της Ευρώπης έναντι της Ελλάδας και...
του Νότου γενικότερα (στάση Μέρκελ - Σαρκοζί έναντι Παπανδρέου και Μπερλουσκόνι, δηλώσεις Ολι Ρεν, Ρέσλερ, άρθρα ξένου Τύπου για Ελλάδα κ.λπ.).
Πολύ φοβάμαι, πως το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο από κάποιες προσβολές.
Είναι πρόβλημα, που αφορά μια μεγάλη σύγκρουση η οποία πρέπει να αρχίσει μεταξύ των δυνάμεων που τάσσονται υπέρ του ομόσπονδου ευρωπαϊκού μοντέλου και του αντιμονεταρισμού κατά των διακυβερνητικών μονεταριστών.
Η καθυστέρηση της Ευρώπης να υπερβεί το μοντέλο, στο οποίο οι ηγέτες των ξεχωριστών κρατών προσέρχονται στις συνόδους μόνο ως εκφραστές της δικής τους εθνικής λαϊκής κυριαρχίας, απειλεί την ίδια την ύπαρξή της.
Το μοντέλο ενοποίησης που συμφωνήθηκε στο Μάαστριχτ και συμπληρώθηκε με τη Συνθήκη της Λισαβώνας, δεν καθιέρωσε, παράλληλα με τη νομισματική, και μια οικονομική ένωση.
Στην αρχιτεκτονική της Ευρωπαϊκής Ενωσης απουσιάζουν, πρώτον, σημαντικά ζητήματα που αφορούν την εφαρμογή μιας ενιαίας οικονομικής πολιτικής. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η απουσία του ευρωομολόγου όσο η απουσία ενιαίων φορολογικών συντελεστών, ενιαίας κοινωνικής πολιτικής, ενιαίας μισθολογικής πολιτικής, αλλά και η απουσία θεσμών όπως ο Ευρωπαίος Υπουργός Εξωτερικών, Οικονομικών και, γιατί όχι, ο Ευρωπαίος Πρωθυπουργός.
Ολα αυτά βεβαίως προϋποθέτουν εκλογική νομιμοποίηση και μετάβαση από τη διακυβερνητική στην ομοσπονδιακή Ευρώπη.
Ακόμη όμως για να φτάσουμε σ' αυτό το ομοσπονδιακό μοντέλο χρειάζεται να καταρρεύσει ένα άλλο σκιάχτρο. Το σκιάχτρο του πληθωρισμού - ή, ακριβέστερα, το σκιάχτρο της απειλής του γερμανικού πληθωρισμού.
Στα παραμύθια είναι ένα παιδάκι, που αποκαλύπτει στο πλήθος πως ο βασιλιάς είναι γυμνός.
Στη σημερινή Ευρώπη πρέπει να εκλεγούν ηγέτες, που θα αναφωνήσουν πως ο βασιλιάς που λέγεται σκιάχτρο του πληθωρισμού, είναι επίσης γυμνός.
Να βρεθούν ηγέτες να υποστηρίξουν, πως αυτή η Ευρώπη δεν βγαίνει με την εμμονή στον φόβο του πληθωρισμού και των χαμηλών επιτοκίων.
Να βρεθούν επιτέλους κάποιοι να αντισταθούν στους μονεταριστές, οι οποίοι θα δείξουν, πως πλέον η λύση βρίσκεται στην αύξηση του προσφερόμενου χρήματος, όσο και αν αυτό σημαίνει ελεγχόμενη αύξηση του πληθωρισμού και των επιτοκίων. Πολιτική που εφάρμοσε με το ξέσπασμα της κρίσης το 2008 η FED και, τηρουμένων των αναλογιών, ο Μπράουν. Αυτός όχι με αύξηση της προσφοράς χρήματος, αλλά με αγορά ομολόγων των βρετανικών τραπεζών με αντάλλαγμα δικαιώματα διαχείρισής τους από το κράτος και με μειώσεις του ΦΠΑ.
Εχουμε σήμερα να κάνουμε με καθυστερήσεις και δογματισμούς, οι οποίοι όμως παραμερίστηκαν αμέσως, όταν οι ισχυροί του Βορρά παραβίαζαν τις δημοσιονομικές τους υποχρεώσεις. Η Γαλλία έχει ανακοινώσει μονομερώς, πως μέχρι το 2012 δεν στοχεύει να πετύχει τον μηδενισμό των ελλειμμάτων της, ενώ η Γερμανία που κατηγορεί τις μεσογειακές χώρες για τη μισθολογική τους πολιτική, αμέσως μετά την ενοποίηση πραγματοποίησε υψηλές μισθολογικές αυξήσεις, όχι μόνο στο ανατολικό της τμήμα. Η Γερμανία μετά το 2004 άσκησε την ακριβώς αντίθετη πολιτική. Οχι όμως ως εφαρμογή μιας νεοφιλελεύθερης ανάγνωσης της ανάγκης εφαρμογής δημοσιονομικής πειθαρχίας, αλλά ως προαπαιτούμενο για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των γερμανικών προϊόντων.
Το άλλο μεγάλο πρόβλημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης είναι τα διαφορετικά μοντέλα ανάπτυξης σε Βορρά και Νότο.
Ο Νότος στηρίχτηκε σε ένα αναπτυξιακό πρότυπο βασισμένο στις υπηρεσίες, την οικοδομική δραστηριότητα και τον τουρισμό. Αυτό δεν είχε μόνο ως συνέπεια να δημιουργήσει οικονομίες εξαρτημένες από την προσφορά χρήματος, αλλά και οικονομίες εξαρτημένες από την παραγωγή του βιομηχανικού Βορρά. Τα χαμηλά επιτόκια, αντί να χρησιμοποιηθούν για να αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο του Νότου, χρησιμοποιήθηκαν για την εισαγωγή προϊόντων από τον Βορρά.
Μήπως μαζί με τη δημοσιονομική πειθαρχία θα πρέπει να τεθεί, ως εξαίρεση, να υπάρχουν και σχετικοί περιορισμοί στις εισαγωγές των Νοτίων; Ή εδώ θίγονται τα συμφέροντα των ισχυρών της ΕΕ και συνεπώς έχουμε να κάνουμε με άλλο ένα σκιάχτρο;
Σ' αυτή, λοιπόν, την Ευρώπη διαδίδεται η άποψη πως το μείζον ζήτημα είναι η αφερεγγυότητα των Ελλήνων, οι οποίοι παραβίασαν τα συμφωνημένα και ζουν από τα έτοιμα που παράγουν οι άλλοι λαοί, ενώ αυτοί τεμπελιάζουν.
Αν όμως δεν γίνει κατανοητό, πως ο πυρήνας του προβλήματος βρίσκεται στην προαναφερθείσα αρχιτεκτονική της Ευρώπης και στο κυρίαρχο μονεταριστικό και νεοφιλελεύθερο μοντέλο, τότε ακόμα και να εκδιωχθεί η Ελλάδα από την ευρωζώνη, τα προβλήματα θα εμφανισθούν στον επόμενο ή τους επόμενους αδύναμους κρίκους.
Η μετάβαση από την κυριαρχία του μονεταρισμού στον ελεγχόμενο πληθωρισμό και την ομοσπονδιακή λογική χρειάζεται και αλλαγές στο πολιτικό προσωπικό που κυβερνά την Ευρώπη.
Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι διδάκτωρ Κοινωνιολογίας
ΠΗΓΗ: tanea.gr
