Του Ναπολέοντος Μαραβέγια*
Η 23η Οκτωβρίου 2011 αναδεικνύεται και πάλι μια κρίσιμη ημερομηνία για την πορεία της χώρας, όπως ήταν και οι προηγούμενες, όταν πραγματοποιούνται σύνοδοι κορυφής της Ε.Ε.
Αυτή τη φορά, όμως, είναι...
περισσότερο δραματική, όχι μόνο γιατί θα κριθεί η καταβολή της 6ης δόσης του δανείου, από την οποία δυστυχώς ακόμη εξαρτάται η πληρωμή μέρους των μισθών και των συντάξεων από το ελληνικό κράτος, αλλά και γιατί είναι πιθανό να κριθεί η συνοχή της ευρωζώνης, με αφορμή το ποσοστό της μείωσης της αξίας (κούρεμα) των ελληνικών ομολόγων πάνω από το 21%, όπως είχε αποφασισθεί την 21η Ιουλίου 2011.
Είναι γνωστή η διαμάχη μεταξύ, αφενός της Γαλλίας, της ΕΚΤ και των ευρωπαϊκών τραπεζών και αφετέρου της Γερμανίας σχετικά με το ζήτημα του μεγέθους του «κουρέματος» των ελληνικών ομολόγων, καθώς και του τρόπου με τον οποίο οι ευρωπαϊκές τράπεζες κυρίως, που κατέχουν αυτά τα ομόλογα, θα καλύψουν τη «ζημιά» που θα υποστούν.
Αν, η πολύ μεγαλύτερη από 21%, μείωση της αξίας των ελληνικών ομολόγων, όπως προτείνει η Γερμανία, θεωρηθεί ότι είναι «μη εθελοντική» κίνηση από την πλευρά των κατόχων τους, τότε μπορεί να προκληθεί ενεργοποίηση των ασφαλίστρων κινδύνου (CDS), οπότε θα προστεθεί μια νέα αναταραχή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα από την πληρωμή τεράστιων ποσών.
Ταυτόχρονα, αν ο τρόπος και το ύψος της μείωσης δημιουργήσει την αίσθηση στις διεθνείς αγορές (δανειστές), ότι με παρόμοιο τρόπο μπορεί να αντιμετωπίζονται στο μέλλον οι δανειακές υποχρεώσεις και άλλων υπερχρεωμένων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, προφανώς θα ανεβάσουν τα επιτόκια των δανείων τους και θα δημιουργήσουν νέα προβλήματα στον ήδη ανεπαρκή Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Διάσωσης.
Από την άλλη πλευρά, αν, όπως υποστηρίζει η Γερμανία, κάθε χώρα της ευρωζώνης κληθεί να αντιμετωπίσει μόνη της τη «ζημιά» των τραπεζών της από το «κούρεμα», (εκτός από την Ελλάδα, όπου αυτό θα είναι αδύνατο), η Γαλλία θα αντιμετωπίσει τεράστιες δυσκολίες.
Ο γαλλικός προϋπολογισμός πρέπει να καλύψει την ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης των γαλλικών τραπεζών, οι οποίες κατέχουν πολύ περισσότερα ελληνικά ομόλογα σε σχέση με τις τράπεζες όλων των άλλων χωρών της ευρωζώνης.
Ετσι, θα αυξηθεί το ήδη σχετικά υψηλό δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας και η εξέλιξη αυτή θα προκαλέσει υποβάθμιση της σημερινής πιστοληπτικής της ικανότητας και θα αυξήσει τα επιτόκια, με προφανείς συνέπειες για την εξυπηρέτηση του γαλλικού χρέους.
Αν η Γερμανία επιμείνει στην άποψή της, θεωρώντας ότι με τον τρόπο αυτό ενισχύει ακόμη περισσότερο την ηγεμονία της στην Ε.Ε, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό πλήγμα στη συνοχή της ευρωζώνης, η οποία στηρίζεται πρωτίστως στη γαλλογερμανική συνεργασία.
Συνεπώς, το ζήτημα του ποσοστού της μείωσης της αξίας των ελληνικών ομολόγων και γενικότερα το ζήτημα του ελληνικού χρέους, αν και ενδιαφέρει πρωτίστως τη χώρα μας, αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για την ευρωζώνη αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο .
Αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί την αίσθηση, ότι η πολύ μικρή ελληνική οικονομία έχει αποκτήσει πολύ μεγάλη σημασία για την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία και συνεπώς έχουν αυξηθεί τα περιθώρια διαπραγμάτευσης της Ελλάδας έναντι των εταίρων και δανειστών της.
Αυτή η αίσθηση θα ήταν περισσότερο βάσιμη,
αν η χώρα μας δεν είχε απόλυτη εξάρτηση από την καταβολή των δόσεων του δανείου που έχει συνάψει με την Ε.Ε., την Ευρωπαϊκή Τράπεζα και το ΔΝΤ
και, ταυτόχρονα, δεν υπήρχε απόλυτη ανάγκη τήρησης της σχετικά επωφελούς για τη χώρα μας συμφωνίας της 21ης Ιουλίου 2011.
*Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών nmarav@pspa.uoa.gr
