Γιάννης Κιμπουρόπουλος
O γνωστός μας Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του ESM, που είναι και κάτοχος του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού χρέους, φρόντισε να μας θυμίσει.
Μέχρι στιγμής η φράση «προσεχώς Μνημόνια» και οι παραλλαγές της είναι μόνο σχήμα λόγου. Ακόμη κι αν οι Ευρωπαίοι πολίτες, ιδιαίτερα οι πιο «καμένοι» από τις πολιτικές λιτότητας, είναι δικαιολογημένα καχύποπτοι για την ειλικρίνεια των κυβερνήσεων, που υπόσχονται να είναι όσο παίρνει γαλαντόμες σε δημόσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας, τα λεφτά είναι πολλά. Άνισα κατανεμημένα, με προφανή μονομέρεια προς την πλευρά της επιχειρηματικής οικονομίας, αλλά πολλά. Τόσα ώστε να εκτοξεύουν τα ελλείμματα όλων των χωρών της Ε.Ε., να διογκώνουν τα χρέη τους και να έχουν ξεπεράσει κάθε κόκκινη γραμμή από τους ιερούς κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και της απαγόρευσης των κρατικών ενισχύσεων.
Σε γενικές γραμμές, όλες οι κυβερνήσεις της Ε.Ε., με διαβαθμίσεις που κυμαίνονται από την απλοχεριά των Σκανδιναβών μέχρι τη μισεργατική μεροληψία της ελληνικής κυβέρνησης, κινούνται στις κρατικές δαπάνες, σαν να μην υπάρχει αύριο. Και σωστά, διότι μια ανεξέλεγκτη έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού θα αναβάλει το αύριο για καμιά δεκαετία. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε, ότι, ακόμη και μεταξύ των ιεράκων της δημοσιονομικής ορθοδοξίας, από την πρώτη στιγμή δεν υπήρξε ταλάντευση ως προς την ανάγκη άρσης των κανόνων της δημοσιονομικής «ορθοδοξίας». Το Σύμφωνο Σταθερότητας μπήκε στο ψυγείο για φέτος και θα πρέπει να θεωρήσουμε αυτονόητο, ότι το ίδιο θα γίνει και το 2021, έστω και εν μέρει. Αλλά μετά;
Γι’ αυτό το μετά, λοιπόν, ο γνωστός μας Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του ESM που είναι και κάτοχος του μεγαλύτερου μέρους του ελληνικού χρέους, φρόντισε να μας θυμίσει, στο σύντομο πέρασμά του από την Αθήνα, ότι οι «κανόνες» θα είναι εκεί και θα περιμένουν. Αν όχι το 2021, οπωσδήποτε από το 2022 και εντεύθεν. Πώς έλεγε και ξανάλεγε ο Κωνσταντάρας στους γιούς του (στον «Στρίγγλο που έγινε αρνάκι»); «Το νου σας, ρεμάλια...»! Ε, κάπως έτσι κι ο Ρέγκλινγκ είπε και ξανάπε με κάθε ευκαιρία ότι, μετά την κρίση, «δημοσιονομική προσαρμογή» θα υπάρξει και το μόνο θέμα που τίθεται είναι οι δόσεις της. Δεκάδες πέρασαν από το βήμα του συνεδρίου του Economist, τραπεζίτες, εκπρόσωποι των επιχειρηματικών συνδέσμων, το μισό υπουργικό συμβούλιο, φυσικά κι ο πρωθυπουργός, ούτε ένας δεν διατύπωσε μια αντίρρηση ή έστω ένα ερώτημα: «Σόρι, για ποια δημοσιονομική προσαρμογή μιλάμε;» Ωστόσο, ακόμη κι αν κάποιος «τολμηρός» διατύπωνε το ερώτημα, ο υπουργός Οικονομικών Χ. Σταϊκούρας θα του απαντούσε (όπως ακριβώς είπε στο ίδιο συνέδριο), ότι μιλάμε για «σταδιακή δημοσιονομική προσαρμογή».
Δημοσιονομική προσαρμογή είναι ο ευφημισμός των πολιτικών λιτότητας, που κατέστησαν την Ε.Ε. τρομακτικά αδύναμη στη χειρότερη κρίση της Ιστορίας της. Είναι ο πολιτικά ορθός όρος για τα Μνημόνια και για τους κανόνες του «ζουρλομανδία» της Ε.Ε., του Συμφώνου Σταθερότητας, που έφεραν τις χώρες, τα συστήματα Υγείας και τις δομές κοινωνικής προστασίας σε κατάσταση σοκ μπροστά στην επέλαση της Covid-19 και στην ύφεση που προκάλεσε η γενική και οι επιμέρους καραντίνες.
Το μήνυμα, που εκπέμπουν ο Κλάους Ρέγκλνγκ αλλά και ο Χρίστος Σταϊκούρας, είναι, ότι τελικά η φράση «...προσεχώς Μνημόνια» δεν είναι σχήμα λόγου. De facto ή de jure (όπως επεσήμανε ο πρώην υπουργός Οικονομικών Ευ. Τσακαλώτος,), μικρή σημασία έχει. Σαν να μην έχει μεσολαβήσει η πανδημία, σαν να μην τρέχουν οι κυβερνήσεις πανικόβλητες να προλάβουν το δεύτερο κύμα, η συζήτηση για επανεξέταση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας (όχι για προσωρινή αναστολή του) εξαφανίστηκε από το προσκήνιο. Ακόμη και οι προτάσεις που δειλά διατύπωσε, τον περασμένο Ιούλιο, το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο για αναθεώρηση ως μη ρεαλιστικού του ορίου χρέους 60% του ΑΕΠ δεν βρήκαν χώρο έστω για μια φευγαλέα αναφορά στην ομιλία της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν για την «Κατάσταση της Ε.Ε.» την Τετάρτη, στο Ευρωκοινοβούλιο.
Πού σημαίνει τι; Ότι τα γεράκια της δημοσιονομικής ορθοδοξίας το 2022, αν υποθέσουμε ότι η κρίση θα έχει ξεπεραστεί, θα πάρουν το αίμα τους πίσω; Ότι οι χώρες με τα χρέη τους φουσκωμένα θα ξαναμπούν στο κυνήγι της αιματηρής μείωσης των ελλειμμάτων; Το νου σας, ρεμάλια...
