«Οδός Μαλχόλαντ»: Η ταινία που ψηφίστηκε ως η καλύτερη του 21ου αιώνα

Γιώργος Ρούσσος

Το 2016, το BBC Culture ζήτησε από 177 Κριτικούς Κινηματογράφου, από 36 διαφορετικές χώρες, να επιλέξουν, ποιες...

είναι οι 100 σημαντικότερες ταινίες του 21ου αιώνα. Στην πολύ ενδιαφέρουσα λίστα που προέκυψε, στο Νο1 συναντάμε την «Οδός Μαλχόλαντ» του Ντέιβιντ Λιντς. Η ταινία προβάλλεται στο μεγάλο φετινό αφιέρωμα του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας.

Το Σινεμά είναι η εμπειρία τού να ονειρεύεσαι με ανοιχτά τα μάτια, ανάμεσα σε άλλους «ονειροπόλους» θεατές, έτοιμους να μεταβούν όλοι προς μία άλλη διάσταση και αυτό ήταν κάτι που στερηθήκαμε την περίοδο της καραντίνας. Από την ανάγκη αυτή, γεννήθηκε το αφιέρωμα «A Dream Within A Dream: Το Σινεμά Ονειρεύεται», που θα απολαύσουμε στις 26ες Νύχτες Πρεμιέρας.

«Το μόνο που επιθυμώ και θέλω να μοιράζομαι με το κοινό, είναι να μπαίνω στην αίθουσα, να βλέπω τα φώτα να σβήνουν και την αυλαία να τραβιέται και να βυθίζομαι σε έναν άλλο κόσμο, που μου είναι ολοκληρωτικά άγνωστος. Είναι κάτι απίστευτα όμορφο». - Ντέιβιντ Λιντς

Η μαγική συνθήκη της αίθουσας, της παρακολούθησης ταινιών ως συλλογική εμπειρία, της μαζικής υποβολής μπροστά στην οθόνη άφησαν δυσαναπλήρωτα κενά την περίοδο του εγκλεισμού. Ως άτυπο «παιδί» της καραντίνας, το μεγάλο φετινό αφιέρωμα του 26ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας, προέκυψε από μια ανάγκη και από μια παραδοχή.

Την ανάγκη να βρεθούμε ξανά στις Κινηματογραφικές Αίθουσες και την παραδοχή της μοναδικής ικανότητας που έχει η Έβδομη Τέχνη, ώστε να αντικρίζει τον κόσμο γύρω της και να τον μεταλλάσσει. Να τον μεταμορφώνει σε ποίημα, σε παραμύθι, σε μυσταγωγική εμπειρία θέασης.

Ντέιβιντ Λιντς

Ο Ντέιβιντ Λιντς γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου του 1946 στη μικρή πόλη Μισσούλα στην πολιτεία Μοντάνα των Ηνωμένων Πολιτειών. Μεγάλωσε σε μία ήσυχη μεσοαστική οικογένεια, η οποία μετακινούνταν συχνά από πολιτεία σε πολιτεία λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων του πατέρα του.

Αρχικά ο Λιντς ήθελε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική κι έτσι παρακολούθησε μαθήματα σε διάφορες σχολές Καλών Τεχνών. Σε μία από αυτές ανακάλυψε την αγάπη του για τον κινηματογράφο, στον οποίο και τελικά αποφασίζει να αφοσιωθεί. Το 1971 μετακομίζει με την πρώτη γυναίκα του (Peggy Lynch) και την κόρη τους, στο Λος Άντζελες, όπου και σπουδάζει σκηνοθεσία στην σχολή του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου (AFI).

Εκεί ο Λιντς γυρίζει τις πρώτες του μικρού μήκους ταινίες και δημιουργεί το προσωπικό του ύφος, διχάζοντας ωστόσο πολλές φορές κοινό και κριτικούς. Παράλληλα, σκηνοθετεί τηλεοπτικές σειρές, αλλά και διαφημιστικές καμπάνιες γνωστών εταιρειών.

Όπως ο ίδιος παραδέχεται, έχει επηρεαστεί περισσότερο από τον Ευρωπαϊκό κινηματογράφο, παρά από τον Αμερικάνικο. «Οι ευρωπαϊκές ταινίες είναι, που σε καθηλώνουν και συνεπαίρνουν την ψυχή σου», έχει πει χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα, ο Λιντς έχει δηλώσει κατά καιρούς ότι θαυμάζει ιδιαίτερα τις ταινίες των Φεντερίκο Φελίνι, Βέρνερ Χέρζοκ, Ζακ Τατί, αλλά και του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Οδός Μαλχόλαντ / Mulholand Drive

Σκηνοθεσία - Σενάριο: Ντέιβιντ Λιντς

Πρωταγωνιστούν: Τζάστιν Θερού, Ναόμι Γουότς, Λόρα Έλενα Χάρινγκ, Αν Μίλερ, Νταν Χεντάγια, Ρόμπερτ Φόστερ

Φωτογραφία: Πίτερ Ντέμινγκ

Μοντάζ: Μέρι Σουίνι

Μουσική: Άντζελο Μπανταλαμέντι

Έτος Παραγωγής: 2001

Χώρα Παραγωγής: Η.Π.Α.

Διάρκεια: 146 λεπτά

Μια νεαρή κοπέλα, που μόλις έφτασε στο Λος Άντζελες με κρυφό όνειρο να γίνει ηθοποιός, ανακαλύπτει στο διαμέρισμά της μια κυνηγημένη γυναίκα, η οποία πάσχει από αμνησία. Στην προσπάθειά της να τη βοηθήσει, θα βυθιστεί σ' έναν παράξενο κόσμο, όπου τα ίδια πρόσωπα, αλλά με άλλες ταυτότητες, κινούνται σε παράλληλο σύμπαν.

Η ταινία «Οδός Μαλχόλαντ / Mulholand Drive», πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του Διεθνούς Κινηματογραφικού Φεστιβάλ των Καννών, όπου και τιμήθηκε με το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας.

Το φιλμ - το οποίο διακατέχεται από το υπέροχο μουσικό σκορ, του Άντζελο Μπανταλαμέντι - απέσπασε τέσσερις Υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα, ενώ ήταν και Υποψήφιο για το Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας.

Καλώς ήρθατε στο μοναδικό κινηματογραφικό σύμπαν του Ντέιβιντ Λιντς. Εδώ η στυλιζαρισμένη βία, η εξωτερική δυσμορφία των χαρακτήρων, καθώς και η παρατήρηση των κρυφών επιθυμιών των ηρώων του σκηνοθέτη, συνυπάρχουν συχνά πυκνά στις ταινίες του. Ο ίδιος, αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Ως παιδί, μεγάλωσα σ' ένα περιβάλλον με κομψά σπίτια, κατάφυτους δρόμους, μπλε ουρανούς, ξύλινους φράχτες, πράσινο γρασίδι και κερασιές. Όπως ακριβώς, δηλαδή, φαντάζεται κάποιος την μεσοαστική Αμερική. Αλλά οι κερασιές εκκρίνουν ένα πηχτό υγρό, το οποίο προσελκύει μαύρα, κίτρινα και ορισμένα κόκκινα μυρμήγκια γύρω του. Έτσι ανακάλυψα, ότι, αν κανείς κοιτάξει λίγο πιο προσεχτικά αυτόν τον όμορφο κόσμο, θα βρει πάντα από κάτω κόκκινα μυρμήγκια. Επειδή μεγάλωσα σ' έναν όμορφο κόσμο, οτιδήποτε άλλο ήταν μία αντίθεση...»

Ο ίδιος ο Ντέιβιντ Λιντς, όταν κυκλοφόρησε το DVD της ταινίας, έδωσε 10 στοιχεία, για να βοηθήσει τους θεατές, να κατανοήσουν καλύτερα το έργο του. Πρόκειται για τα 10 κλειδιά του μυστηρίου:

   * Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στην αρχή της ταινίας. Πριν από την εμφάνιση των τίτλων

   * Παρατηρήστε το κόκκινο πορτατίφ

   * Μπορείτε να ακούσετε τον τίτλο της ταινίας για την οποία ο ήρωας Άνταμ Μέσερ βλέπει τις οντισιόν των ηθοποιών; Ο τίτλος αυτός αναφέρεται ξανά;

   * Παρατηρήστε την τοποθεσία όπου λαμβάνει χώρα το ατύχημα

   * Ποιος δίνει το κλειδί και γιατί;

   * Παρατηρήστε την ρόμπα, το τασάκι και το φλιτζάνι του καφέ

   * Τι νιώθουμε και αντιλαμβανόμαστε μέσα στο κλαμπ Σιλέντσιο και ποιοι είναι συγκεντρωμένοι εκεί;

   * Η Καμίλα βοηθήθηκε μόνο από το ταλέντο της;

   * Παρατηρήστε τα δρώμενα γύρω από τον άνδρα που βρίσκεται πίσω από τα Winkies

   * Που είναι η θεία Ρουφ;