Κώστας Βεργόπουλος: Ωρολογιακή βόμβα η ανεργία στα θεμέλια της Ευρώπης

Εάν σήμερα υπάρχει μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της Ευρώπης, αυτή δεν είναι η δήθεν καθυστέρηση στην εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων «μεταρρυθμίσεων», αλλά η έκταση της ανεργίας, που υπερβαίνει τα 20 εκατομμύρια ανέργων στην Ευρωζώνη [...] 
Η Ελλαδα, ενώ από αυτήν ξεκίνησε το «λάθος» του ΔΝΤ, συνεχίζει πάντα όπως και πριν, σαν να μην έχει...
 
 τίποτα συμβεί, ενώ οι άλλες χωρες επωφελούνται από την κακή κατάληξη των προγραμμάτων «στήριξης» στη χώρα μας [...] Ο Κώστας Βεργόπουλος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστημίο VIII του Παρισιού, μιλά για την σημερινή ολοένα και αθλιότερη πολιτικο-οικονομικο-κοινωνική κατάσταση της χώρας, συμμετέχοντας στον δημόσιο διάλογο του tvxs.

Κρ.Π.: Εξίσου βαθιά με την οικονομική η κρίση, η κρίση της δημοκρατίας είπε πρόσφατα ο Σ.Ζίζεκ. Αν και ήδη, έχει ειπωθεί εδώ και καιρό από Έλληνες... Εσείς, τι λέτε επ’ αυτού;

Κ.Β.: Ασφαλώς, υπάρχουν σήμερα και πολλές πλευρές της κρίσης, που συμβαδίζουν παράλληλα, έστω και αν σε κάθε στιγμή μια πλευρά μπορεί να έρχεται περισσότερο στο επίκεντρο, οξύνοντας ταυτόχρονα όλες τις άλλες.

Η κρίση δεν είναι μόνον της οικονομίας, αλλά  και της δημοκρατίας.

Όμως, υπάρχουν επίσης και πολλές άλλες κρίσεις σε όλα τα επίπεδα: πολιτισμική κρίση, κρίση θεσμών, κρίση ιδεολογιών, ανθρωπολογική κρίση.

    Κάποιοι θεωρούν, ότι η κρίση της δημοκρατίας είναι συνέπεια της οικονομικής κρίσης. Δεν θα είμαι τόσο κατηγορηματικός σε αυτό. Πιστεύω ότι συμβαίνει μάλλον το αντίστροφο. Η κρίση της δημοκρατίας προηγείται και αυτή ανοίγει τον δρόμο στην οικονομική κρίση.

Εάν υπήρχε κάποιος ελάχιστος σεβασμός στις αξίες του ανθρώπου και του πολίτη, η οικονομική κρίση δεν θα είχε φτάσει στο σημερινό αξιοθρήνητο και απαράδεκτο αποτέλεσμα. Σε κάθε ιστορική στιγμή, ο άνθρωπος, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η δημοκρατία προηγούνται, ενώ η οικονομία και όλα τα άλλα έπονται.

Κατά την τελευταία 30ετια, ο νεοφιλελευθερισμός διέβαλε κάθε είδους συλλογική και δημόσια παρουσία και δράση και βέβαια πάνω από όλα του κράτους. Όμως, η δημόσια διάσταση παραμένει απαράκαμπτη για την εξασφάλιση των κοινωνικών ισορροπιών και του κοινωνικού συμβολαίου.

Με το υποκριτικό εγκώμιο στον άνθρωπο, αφαιρέθηκαν κατά τις τελευταίες δεκαετίες όλα τα εργαλεία εξισορρόπησης της κοινωνίας και αυτή παραδόθηκε ανυπεράσπιστη στην ασυδοσία και στην μονομέρεια μιας μόνο πλευράς, των ισχυρών του μεγάλου χρήματος, και στην ανευθυνότητα των αγορών.

    Σήμερα, η αναφορά στη δημοκρατία εμφανίζεται παραπλανητικά ως «πολιτικό κόστος», ως «δημαγωγία» και «λαϊκισμός», ως υποχώρηση απέναντι στις «συντεχνίες» και στις «γραφειοκρατίες». Όμως, δεν υπάρχει μεγαλύτερος λαϊκισμός από αυτόν που εξιδανικεύει τις αγορές και την ανισχυρια και ανευθυνότητα των ιθυνόντων.

Άλλωστε, μέχρι σήμερα, οι απορρυθμίσεις και απελευθερώσεις δεν έχουν κατορθώσει να σταθεροποιήσουν κανένα απολύτως νέο πολιτειακό και οικονομικό σύστημα, αλλά αναπότρεπτα οδηγούν σε όλο και πιο αυταρχική διακυβέρνηση, από κρίση σε κρίση και μάλιστα όλο και βαρύτερη κάθε φορά. Αυτό οφείλεται στο ότι δεν υπάρχει «ορθή οδός» που να μην έχει ανάγκη από την προσχώρηση των λαών, που προορίζονται να την εφαρμόσουν και να την υποστούν.

Ο,τι αδιαφορεί για τους λαούς και τους πολίτες είναι εξ αρχής λάθος, ενώ μόνον ο,τι στηρίζεται σε αυτούς μπορεί να είναι βιώσιμο για κάποια χρονική περίοδο. Με την υποβάθμιση των εργαζομένων σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας, κανένα σύστημα δεν έχει κερδίσει στην ιστορία και όλα με αυτόν τον τρόπο έχουν αυτο-υπονομευθεί.

    Το αυξανόμενο έλλειμμα δημοκρατίας διαβρώνει όλες τις επιλογές, ακόμη και τις πιο «ορθές», όταν αυτές δεν  λαμβάνουν υπόψη, αυτούς στους οποίους κάθε φορά επιρρίπτονται τα βάρη.   

Κρ.Π.: Το ΔΝΤ είπε ότι "κάναμε λάθος". Τι θα έπρεπε να απαιτήσει μετά από αυτό η ελληνική κυβέρνηση; Αλλά και η αντιπολίτευση;

    Κ.Β.: Το «λάθος» που αναγνώρισε το ΔΝΤ, όφειλε η ελληνική πλευρά να το έχει ήδη αξιοποιήσει, ώστε πρώτον να πάψει να εφαρμόζεται τουλάχιστον από εδώ και στο εξής η λανθασμένη πολιτική της άγριας και επιθετικής λιτότητας και δεύτερον να διεκδικήσει αποζημίωση για τις ολέθριες συνέπειες που προκάλεσαν στη χώρα μας οι εσφαλμένες συνταγές.

Όμως, αντ’αυτού, ουδεμία από τις τρεις κυβερνητικές συνιστώσες έχει ευαισθητοποιηθεί στο πρόβλημα που παρόλα αυτά έχει αναδειχτεί ερήμην της.

    Αντίθετα μάλιστα γίνονται ενέργειες από κυβερνητικής πλευράς, για να υποβιβαστεί η σημασία του και να συνεχίσει εφαρμογή της αυτής λανθασμένης, αναποτελεσματικής και κοινωνικά καταστροφικής πολιτικής.

Από όλες τις ομοιοπαθείς χώρες της Ευρώπης, μόνον η Ελλάδα υφίσταται τόσο εξαντλητική αφαίμαξη από τους δανειστές της, που ταυτόχρονα συμβαίνει να είναι και εταίροι μας στην ΕΕ.

Η Ιρλανδία πέτυχε ήδη επιμήκυνση για την αποπληρωμή του χρέους της μέχρι το 2040 και η Ισπανία συνεχίζει να διαχωρίζει τα τραπεζικά χρέη από αυτά του δημοσίου τομέα.

    Η Ελλαδα, ενώ από αυτήν ξεκίνησε το «λάθος» του ΔΝΤ, συνεχίζει πάντα όπως και πριν, σαν να μην έχει τίποτα συμβεί, ενώ οι άλλες χώρες επωφελούνται από την κακή κατάληξη των προγραμμάτων «στήριξης» στη χώρα μας.

Κρ.Π.: Τελικώς, μπορεί να σωθεί η χώρα, ή να το πάρουμε απόφαση...;

Κ.Β.: Ορισμένοι ακραίοι, είτε της Δεξιάς είτε της Αριστεράς, είτε από υπερσυντηρητικό, είτε από υπερεπαναστατισμό, έχουν ήδη προαποφασίσει, ότι η χώρα δεν σώζεται με τίποτα και στηρίζουν αυτή την εκτίμηση, στο ότι η Γερμανία δεν πρόκειται με τίποτα να αλλάξει πολιτική και ότι έχει ήδη αποφασίσει να διαγράψει από τον χάρτη την Ελλαδα.

Ωστόσο, αυτή η εκτίμηση μου φαίνεται ανυπόφορα στατική, στο μέτρο που προϋποθέτει, ότι δεν θα υπάρξουν αντιστάσεις, αλλά και ότι η διαγραφή της χώρας αποφέρει οποιοδήποτε όφελος σε αυτούς που την οδηγούν στον αφανισμό.

    Πιστεύω, ότι οι αντιστάσεις σε αυτήν την προοπτική θα αυξάνονται όλο και περισσότερο. Όπως επίσης πιστεύω, ότι ο αφανισμός δεν θα είναι προς όφελος ουδενός, ούτε των πιστωτών, ούτε της γεωπολιτικής σταθερότητας στην περιοχή.

Ολες οι πλευρές έχουν συμφέρον να μην βουλιάξει η χώρα, ακόμη και η Γερμανία. Έστω και αν επί του παρόντος παραμένει δέσμια της νεοφιλελεύθερης φαντασίωσης.

    Δεν προσαρμόζονται οι χώρες σε θεωρητικές φαντασιώσεις, σε επιχειρησιακά προγράμματα που εκπονούνται στα γραφεία, αλλά το αντίθετο συμβαίνει: στην ιστορία, οι θεωρίες προσαρμόζονται στην πραγματικότητα, πάρα η πραγματικότητα στις θεωρίες. Η Ελλαδα μπορεί να σωθεί και αυτό θα το οφείλει όχι σε κάποιο πρόγραμμα «διάσωσης», που στην ουσία την καταποντίζει, αλλά στο απλό γεγονός ότι ήδη υπάρχει, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της πραγματικότητας και η τελευταία δεν διαγράφεται με μονοκονδυλιές.

Και όποιος τολμήσει να επιχειρήσει την σύγκρουση με την πραγματικότητα, αυτός χάνεται, αλλά η πραγματικότητα παραμένει.

Εάν σήμερα υπάρχει μια ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της Ευρωπης, αυτή δεν είναι η δήθεν καθυστέρηση στην εφαρμογή των νεοφιλελεύθερων «μεταρρυθμίσεων», αλλά η έκταση της ανεργίας, που υπερβαίνει τα 20 εκατομμύρια ανέργων στην Ευρωζώνη.

Μεγαλύτερη καταστροφή προκαλεί η πολιτική των περικοπών δαπανών και της λιτότητας, πάρα το πρόβλημα του χρέους και του ελλείμματος. Με την γερμανική συνταγή της λιτότητας η ανεργία δεν παύει να επεκτείνεται, χωρίς όμως τίποτα να βελτιώνεται από την άλλη πλευρά, κάτι που θα μπορούσε να προαναγγέλλει κάποιο καλύτερο μέλλον.

    Και μόνο η ανάγκη προστασίας της απασχόλησης, που αποτελεί το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα, θα εξαναγκάσει όλες τις χώρες και την Ευρώπη σαν σύνολο σε εγκατάλειψη της λιτότητας και σε εφαρμογή μέτρων με ρεαλισμό και ορατότητα.

Όταν σήμερα όλες οι άλλες περιοχές του πλανήτη αποδίδουν προτεραιότητα στην απασχόληση, ακόμη και μεταθέτοντας στο μέλλον την αποπληρωμή του χρέους τους, ακόμη και αποδεχόμενες την διολίσθηση του νομίσματος τους, όπως η Αμερική, η Ιαπωνία, οι αναδυόμενες δυνάμεις (Κίνα, Ρωσία, Βραζιλία κλπ), όλο και περισσότερες κοινωνικές δυνάμεις εντός της Ευρώπης θα αξιώνουν, αξιώνουν ήδη, την άμεση αλλαγή οικονομικής πολιτικής, προϋπόθεση απαραίτητη για την επιβίωση όχι μονον της χώρας μας, αλλά και ολόκληρης της γηραιάς ηπείρου.

Ρεαλισμός είναι η έμπνευση από την πραγματικότητα, όχι οι ασκήσεις επί χάρτου σε σκοτεινά και ανεύθυνα γραφεία.

    Δεν αντιμετωπίζονται τα σημερινά προβλήματα με την βίαιη οπισθοδρόμηση της κοινωνίας στο απώτερο και βεβαρυμμένο παρελθόν της, αλλά με την εκτίναξη προς το μέλλον, πράγμα που αποτελεί και την απαράκαμπτη προϋπόθεση για να διευθετηθούν τα προβλήματα του παρόντος. Η οπισθοδρόμηση δεν προωθεί τα σημερινά προβλήματα, αλλά αντίθετα τα επιδεινώνει.


ΠΗΓΗ: tvxs.gr