Άγγελος Τσέκερης
Η οικονομική καταστροφή, οι βαρύτατες κυβερνητικές ευθύνες και τα σχέδια του Κυριάκου Μητσοτάκη
Οι πολίτες, που τον Απρίλιο άκουγαν από τη λίστα Πέτσα, ότι η κυβέρνηση
ετοιμάζεται να υποδεχτεί το δεύτερο κύμα της πανδημίας με 1.200 κλίνες ΜΕΘ, πρέπει τώρα να επανεπεξεργαστούν την πληροφορία. Την περασμένη Τετάρτη, με 178 διασωληνωμένους, η κυβέρνηση πήρε την απόφαση για γενικευμένο lockdown. Και αυτό οφείλεται στην έλλειψη κλινών ΜΕΘ και στην εξάντληση της αντοχής των νοσοκομείων μπροστά στην ανεξέλεγκτη αύξηση των κρουσμάτων.Πώς βούλιαξε το ΕΣΥ
Αποδεικνύεται έτσι, ότι η κυβέρνηση παραπλανούσε τους πολίτες σχετικά με το Εθνικό Σύστημα Υγείας υποτιμώντας τη νοημοσύνη και τους φόβους τους απέναντι σε μια τόσο σοβαρή κατάσταση. Στην πραγματικότητα και παρά τις διακηρύξεις ελάχιστα πράγματα έκανε. Τις δύο τελευταίες εβδομάδες οι κραυγές αγωνίας από τα νοσοκομεία όλης της χώρας (που πολύ διακριτικά προβλήθηκαν από τα ΜΜΕ) φανέρωσαν το αποτέλεσμα της κυβερνητικής απραξίας μηνών. Γεμάτα κρεβάτια, ελλείψεις σε ειδικότητες, μεταγωγές ασθενών από τον έναν νομό στον άλλον.
Η απόφαση για ματαίωση του 80% των προγραμματισμένων χειρουργείων στις κόκκινες περιοχές, που υπό διαφορετικές συνθήκες θα είχε προκαλέσει πολιτικό σάλο, ήταν η επίσημη παραδοχή, ότι ο έλεγχος στο ΕΣΥ έχει χαθεί, την ώρα που το δεύτερο κύμα πανδημίας βρίσκεται ακόμα στην αρχή του. Την εξήγηση έδωσε σε μια στιγμή αφελέστατου αυθορμητισμού ο Στ. Πέτσας: απλώς τη θωράκιση της δημόσιας Υγείας τη θεώρησαν πεταμένα λεφτά.
Είναι όντως πεταμένα λεφτά; Μια σοβαρή ενίσχυση του ΕΣΥ σε συνδυασμό με αποτελεσματικά επιμέρους μέτρα για τον περιορισμό των κρουσμάτων, θα μπορούσε να καθυστερήσει το lockdown. Και αυτό θα ήταν εξαιρετικά ωφέλιμο, καθώς η επιβολή γενικής απαγόρευσης είναι καταστροφική για την οικονομία.
Οι άριστοι προσπέρασαν αυτή τη λεπτομέρεια. Και μίλησαν για πεταμένα λεφτά, όταν, κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, κατάφεραν να βρουν εκατομμύρια για τη λίστα Πέτσα, τα μέτζη του νέουκτη, τα μυστικά κονδύλια του Μηταράκη και άλλα πολλά, μεταξύ των οποίων και τον Μεγάλο Περίπατο του Κ. Μπακογιάννη, τον οποίο ενέταξαν στα μέτρα κατά της Covid.
Αμέλησαν να διεκδικήσουν 2 δισ. από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα SURE για τη στήριξη της εργασίας. Διπλασίασαν αυτοβούλως τις αμοιβές για ενοικίαση ιδιωτικών ΜΕΘ χαρίζοντας εκατομμύρια στους κλινικάρχες. Ανακοίνωσαν 15.000 προσλήψεις στον στρατό και ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα. Αλλά την ενίσχυση των δημόσιων νοσοκομείων την αντιμετώπισαν ως πεταμένα λεφτά. Και το αίτημα για την κάλυψη των οργανικών κενών σε υγειονομικό προσωπικό ως λαϊκισμό.
Η εκτίναξη της πανδημίας και η καταστροφή των επιχειρήσεων
Η εγκατάλειψη του ΕΣΥ σε συνθήκες υγειονομικής κρίσης είναι η μία πλευρά του νομίσματος. Η άλλη είναι η ολοκληρωτική αποτυχία στο έλεγχο της μετάδοσης του κορωνοϊού. Σε αυτό συνέβαλαν το τραγελαφικό άνοιγμα του τουρισμού χωρίς τεστ και ειδικά μέτρα, το άνοιγμα των σχολείων χωρίς πρόσθετες αίθουσες, εκπαιδευτικό προσωπικό και προσωπικό καθαριότητας, η απουσία παρέμβασης για να αντιμετωπιστεί ο συνωστισμός στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Ακόμα και σήμερα η κυβέρνηση αρνείται να δώσει στη δημοσιότητα τα πρακτικά της επιτροπής λοιμωξιολόγων, για να μην φανούν, οι σοβαρές διαφωνίες που κατατέθηκαν από τους επιστήμονες.
Το ουσιαστικό σημείο κριτικής στην κυβέρνηση είναι, ότι τα χρήματα για να γίνουν οι παρεμβάσεις αυτές υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν. Η χώρα διαθέτει ένα αποθεματικό 37 δισ., μέρος του οποίου μπορεί να χρησιμοποιήσει. Ο Μητσοτάκης πανηγυρίζει, ότι πήρε 70 δισ. από την Ευρώπη. Η Ε.Ε. είναι εξαιρετικά ελαστική σε δημοσιονομικά μέτρα για τη διαχείριση της πανδημίας. Αλλά ένα συνεκτικό σχέδιο για τον έλεγχο εξάπλωσης της πανδημίας φάνηκε να βρίσκεται έξω από τη λογική της κυβέρνησης Μητσοτάκη και αυτό είναι πολύ βασικό σημείο κριτικής.
Το ίδιο συνέβη και με τη στήριξη της κοινωνίας. Τα μέτρα ανακούφισης των επιχειρήσεων, που ανακοινώθηκαν με τυμπανοκρουσίες, αποδείχτηκαν κενό γράμμα. Οι τράπεζες χρηματοδότησαν μόνο τους πελάτες τους και άφησαν τη συντριπτική πλειονότητα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων χωρίς ρευστότητα - η οποία δεν ήταν καν δική τους. Οι εργαζόμενοι που βρέθηκαν με αναστολή σύμβασης πήραν 540 ευρώ, για να περάσουν τρεις μήνες. Αντί για οικονομική ενίσχυση που θα διασφάλιζε τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, η κυβέρνηση προτίμησε να ενισχύσει τους εργοδότες διευρύνοντας την ημιαπασχόληση, τις απλήρωτες υπερωρίες και τις ελεύθερες απολύσεις.
Από ανικανότητα ή από πρόθεση;
Όλο το προηγούμενο διάστημα υπήρξαν από την πλευρά της κυβέρνησης πράξεις και παραλείψεις που φανέρωσαν ανικανότητα και προχειρότητα. Τα μέτρα για τον τουρισμό άλλαζαν κάθε δύο μέρες, αναλόγως με τις απαιτήσεις των tour operators. Το κλείσιμο για τα περίπτερα ήταν εκτός λογικής. Η ιστορία με τις μάσκες στους μαθητές έχει γελοιοποιήσει το επιτελικό κράτος. Η Εκκλησία αφέθηκε να λειτουργεί όπως θέλει αγνοώντας τα μέτρα. Η εστίαση και ο πολιτισμός, αντί για σοβαρούς κανόνες προστασίας, που θα επέτρεπαν την ασφαλή συνέχιση της λειτουργίας τους, βρέθηκαν στη μέγγενη της καθολικής απαγόρευσης, την ώρα που σε σχολεία, λεωφορεία και εκκλησίες ο συνωστισμός συνεχιζόταν κανονικά. Ο υπουργός Υγείας υποσχόταν εμβόλια μέχρι τα Χριστούγεννα.
Σε αντίθεση με την ανικανότητα, όμως, που θα μπορούσε να είναι και αθώα, άλλα πράγματα δεν είναι και τόσο. Ο ιδιωτικός τομέας της Υγείας κάνει σήμερα χρυσές δουλειές και αυτό είναι επιλογή της κυβέρνησης. Δεν είναι μόνο οι υπερκοστολογημένες ιδιωτικές ΜΕΘ. Οι πολίτες πληρώνουν για τα τεστ Covid. Τα δείγματα προς έλεγχο από τα νοσοκομεία κατευθύνονται και αυτά σε ιδιωτικά εργαστήρια. Η επιβάρυνση για τα νοικοκυριά και το Δημόσιο είναι μεγάλη και ο τζίρος που καταλήγει σε ιδιωτικές τσέπες τεράστιος. Η επαγγελματική σχέση του καθηγητή της επιστημονικής επιτροπής Μαγιορκίνη με ένα από αυτά τα ιδιωτικά εργαστήρια προκάλεσε εξαιρετικά άσχημες εντυπώσεις.
Πρόκειται λοιπόν για καθολική αποτυχία σε επίπεδο στρατηγικής και τακτικής και είναι προς συζήτηση, το αν η κυβέρνηση άφησε τα πράγματα να εξελιχθούν όπως εξελίχθηκαν από ανικανότητα ή από πρόθεση. Σε κάθε περίπτωση η αποτυχία φέρνει το νέο lockdown, που, με τη σειρά του, θα προκαλέσει συντριπτικό πλήγμα στην οικονομία και την κοινωνία. Υπάρχουν βαρύτατες πολιτικές ευθύνες γι’ αυτό.
Ώρα για κοινωνική κατεδάφιση
Ο τουρισμός κατέρρευσε εντελώς. Η εστίαση περιμένει 25.000 λουκέτα και απώλεια 100.000 θέσεων εργασίας. Με ή χωρίς lockdown, οι προβλέψεις για την κίνηση της αγοράς τα Χριστούγεννα είναι απελπιστικές και αυτό θα σημάνει νέα καταστροφή, καθώς για μεγάλο κομμάτι της αγοράς οι εορταστική περίοδος φέρνει περίπου το 1/3 του ετήσιου τζίρου. Οι απολύσεις σε όλους τους κλάδους έχουν εκτιναχθεί, αν και κανείς δεν μιλάει γι’ αυτό. Αυτή τη στιγμή θεώρησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατάλληλη, για να ψηφίσει έναν Πτωχευτικό Κώδικα που επιτρέπει στις τράπεζες να λεηλατήσουν χρεωμένες επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Αυτό μόνο τυχαίο δεν πρέπει να θεωρηθεί. Όπως φαίνεται, η κυβέρνηση έχει σκοπό να εκμεταλλευτεί τις περιστάσεις, για να προωθήσει μια συνολική ατζέντα κατεδαφίσεων σε όλους τους τομείς της διακυβέρνησης. Αυτό ακριβώς εννοούσε ο Μητσοτάκης, όταν, στο υπουργικό συμβούλιο της περασμένης Τρίτης, δήλωνε, ότι «η πανδημία δεν θα ανακόψει το μεταρρυθμιστικό έργο της κυβέρνησης».
Στο τραπέζι βρίσκεται ήδη ένα εργασιακό νομοσχέδιο που θεσπίζει 10 ώρες εργασία την ημέρα και απλήρωτες υπερωρίες. Έχει κατατεθεί ήδη η κυβερνητική πρόθεση για αλλαγές στο ΑΣΕΠ, που θα επηρεάσουν το αδιάβλητο των προσλήψεων. Προωθείται η ιδιωτικοποίηση των δικτύων της ΔΕΗ, που θα επιβαρύνει τα νοικοκυριά και τους βιομηχανικούς καταναλωτές.
Στα σκαριά βρίσκεται και το μεγάλο κόλπο της παρούσας κυβέρνησης, που είναι η εκχώρηση της επικουρικής ασφάλισης σε ιδιώτες. Και σύμφωνα με τον οδικό χάρτη του σχεδίου Πισσαρίδη και τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, μια σειρά από νομοθετικές παρεμβάσεις, είτε εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος είτε προς όφελος ισχυρών επιχειρηματικών συμφερόντων είτε και τα δύο, θα πρέπει να αναμένονται στην Παιδεία, τη δημόσια Υγεία, τη χωροταξία, την Αυτοδιοίκηση και την απονομή της δικαιοσύνης.
Είναι λοιπόν ξεκάθαρο, ότι η πανδημία αποτελεί ευκαιρία για επιθετικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς, καθώς η προσοχή του κόσμου θα είναι στραμμένη στα επιδημιολογικά δεδομένα, η διαβούλευση θα είναι υποτυπώδης, η κοινοβουλευτική διαδικασία υποβαθμισμένη, οι αντιδράσεις ελεγχόμενες λόγω του περιορισμού των συναθροίσεων. Το τείχος σιωπής, που ορθώνεται με τη λίστα Πέτσα, θα βοηθήσει επίσης. Και η αντιπολίτευση, κάθε φορά που θα σηκώνει τους τόνους, θα δέχεται επίθεση, ότι δεν συμβάλλει στο κλίμα ομοψυχίας, την ώρα που η κοινωνία αντιμετωπίζει τη δύσκολη πρόκληση της πανδημίας.
Βρισκόμαστε λοιπόν στο σημείο, που η κυβέρνηση, αφού οδήγησε τα πράγματα στο σημείο μηδέν, θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, για να προωθήσει τις επιδιώξεις της. Το τι θα καταφέρει εξαρτάται από την δυνατότητα της κοινωνίας να καταλαβαίνει, να αντιστέκεται και να διεκδικεί.
