12 Οκτ 2020

Η πλατεία ήταν γεμάτη με το νόημα που'χει κάτι από...τί; - Του Πέτρου Θωμαϊδη


Παρακολουθώντας και εν μέρει συμμετέχοντας,με κάποιες γενικότερες σκέψεις, στο διάλογο για την Πλατεία,
που σίγουρα δεν είναι περιβόλι ώστε να εξακολουθήσει να λέγεται,υποκοριστά,"Περιβολάκια",παρατήρησα.. τη χρήση και επίκληση της "πολυπολιτισμικότητας" ως στοιχείου φυσιογνωμίας και ταυτότητας του χώρου,το οποίο φέρεται να προσβάλλεται και σε κάθε περίπτωση να μην είναι συμβατό με ο,τιδήποτε το "θρησκευτικό".

Και θυμήθηκα δύο υποθέσεις που απασχόλησαν το 2016 το αντίστοιχο Συμβούλιο Επικρατείας της Γαλλίας(Conseil d'État) σχετικά με τη δυνατότητα να τοποθετηθεί από νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου σε δημόσιο χώρο μία χριστουγεννιάτικη φάτνη(!)

Ήταν άραγε αυτό συμβατό με τις(αρκούντως ασαφείς και δυσερμήνευτες) αρχές της laïcité,του αυστηρού,δηλαδή,χωρισμού Κράτους και Θρησκευμάτων;

Το Conseil d'État νομολόγησε ότι για να τοποθετηθεί από ένα δημόσιο ν.π. μια φάτνη θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μία από τις οποίες θεωρήθηκε ότι πρέπει να είναι η απουσία κάθε στοιχείου προσηλυτισμού.

Στα καθ'ημάς,βέβαια,δεν τίθεται θέμα "laïcité" ως νομικού πλαισίου,σε ό,τι όμως αφορά την πολυπολιτισμικότητα θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι δεν πρόκειται για αρχή υπερκείμενη του πολιτισμού ως τρόπου ζωής και ιεράρχησης των αξιών του κοινού βίου.Δεν έχουμε,με άλλα λόγια,τον πολιτισμό(μας) στο πρώτο,χαμηλότερο,επίπεδο και την πολυπολιτισμικότητα στο δεύτερο,ανώτερο και υπερέχον,επίπεδο,έτσι ώστε να υπερισχύει του πολιτισμού.

Η πολυπολιτισμικότητα είναι χαρακτηρισμός και περιγραφή και όχι αρχή ώστε να χρεάζεται να εξετασθεί αν τυχόν είναι κάτι αξιακά μείζον του πολιτισμού.

Αν σε μια κοινωνία συμβιώνουν και υποκείμενα άλλων πολιτιστικών παραδόσεων,αυτό θα μπορούσε να περιγραφεί ως πολυπολιτισμικότητα.Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η κοινωνία αυτή δεν έχει δική της πολιτιστική παράδοση και ταυτότητα,αναγόμενη στην ιστορική της προ πολυπολιτισμικότητας,εθνοτική δομή.

Χωρίς άλλωστε αυτή την κυτταρική μεμβράνη του δικού του πολιτισμού, κανένα συλλογικό υποκείμενο δεν μπορεί να επικοινωνήσει διαπολιτισμικά με τα άλλα.

Η πολυπολιτισμικότητα ,λοιπόν, χρειάζεται τον πολιτισμό και την ανάδειξη του,χωρίς βέβαια προθέσεις ιμπεριαλισμού σε βάρος των άλλων πολιτισμικών παραδειγμάτων.

Με άλλα λόγια,αυτός είναι ο πολιτισμός,η παράδοση ως τρόπος μετοχής στο ευ ζην και η ταυτότητά μου,αυτά είναι τα πρότυπα και παραδείγματά μου,δεν σας τα επιβάλλω,αλλά σας τα γνωστοποιώ για να αντιληφθείτε ποιός είναι ο ψυχικός εαυτός μου,άσχετα αν κι εγώ ο ίδιος δεν τον εκφράζω αξιόπιστα,ώστε γνωρίζοντας με καλύτερα,εσείς οι έχοντες άλλο πολιτισμό και παραδειγματικό εαυτό, να συναντηθούμε πιο ουσιαστικά.

Καλλιτεχνικές, και όχι λατρευτικές,ειρηνικές και μη καταπιεστικές γνωστοποιήσεις των συμβόλων του ευ ζην και των προσώπων προτύπων,τα οποία "κατέχουν",όπως έλεγαν οι Αρχαίοι Αθηναίοι,την  παύλεια δική μας πόλη("οι θεοί και οι ήρωες κατέχουν την πόλη",έλεγαν στην Αρχαία δημοκρατική Αθήνα),προβάλλονται φυσιολογικά (και) σε κεντρικές πλατείες ως πολιτισμικά διαπιστευτήρια ταυτότητας,ιστορίας και νοήματος(και από αυτό το νόημα μπορεί "η πλατεία να είναι γεμάτη") και καμμία ερευνητική πολυπολιτισμική ματιά δεν πρέπει να αισθάνεται θιγμένη,αλλά σε γνωριμία και διάλογο καλεσμένη!