Της Μαρίνας Αλεξανδρή
Ο πιο κρίσιμος ίσως μήνας στα ελληνοτουρκικά μετά το 1974 μπορεί να αποδειχθεί ο Σεπτέμβρης που διανύουμε, με τον Ταγίπ Ερντογάν να απαντά...
στην εντεινόμενη διεθνή πίεση για διάλογο με κλιμάκωση της ατζέντας των διεκδικήσεων.
Η διπλή και ευθεία απειλή πολέμου όχι μόνον κατά της Ελλάδας αλλά ακόμη και κατά της Γαλλίας, το σκηνικό νέας διπλωματικής κρίσης που έστησε χθες το τουρκικό ΥΠΕΞ καταγγέλλοντας «συγκέντρωση ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στο Καστελλόριζο» και οι ενδείξεις αναβάθμισης της επιχειρησιακής κατάστασης στην ανατολική Μεσόγειο θεωρούνται απο έμπειρους διπλωματικούς κύκλους ως μηνύματα υψηλής επικινδυνότητας που βάζουν τα ελληνοτουρκικά σε «μια απρόβλεπτη τροχιά 25 ημερών».
Ο βασικός φόβος είναι ότι, μέσα απο αυτήν την τροχιά, ο Ταγίπ Ερντογάν θα επιδιώξει να δημιουργήσει τετελεσμένα πριν απο την ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής της 24ης και 25ης Σεπτεμβρίου. Και ένα πιθανό όχημα προς αυτά τα τετελεσμένα θα μπορούσε να είναι η μεταφορά της έντασης δυτικά της Κρήτης με άδειες για έρευνες στην περιοχή του τουρκολυβικού συμφώνου.
«Τις τελευταίες ήμερες ο Ερντογάν προσπαθεί να βρει κάτι να κάνει για να ισοφαρίσει την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία», είπε χθες ο βουλευτής της ΝΔ Άγγελος Συρίγος, σημειώνοντας: «Αυτό μπορεί ίσως να γίνει με την εκχώρηση αδειών έρευνας στην περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου νοτίως της Κάσου, της Καρπάθου και της Κρήτης, με εκχώρηση στα χαρτιά άδειας για έρευνες στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίων (ΤΡΑΟ). Και μετά θα ζητήσει να πάμε στο διάλογο».
Εάν όντως υπάρχει τέτοιος σχεδιασμός, όπως επισημαίνουν άλλες διπλωματικές πηγές, η χθεσινή επιλογή της Άγκυρας να ανοίξει θέμα «στρατικοποίησης του Καστελόριζου» αποτελεί στοιχείο συναγερμού.
Πρώτα ο τουρκικός Τύπος δημιούργησε κλίμα «απόβασης ελληνικού στρατού» στο νησί, ακολούθως ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Χαμί Ακσόι διαμήνυσε πως «εάν η Ελλάδα συνεχίσει να αυξάνει την ένταση στην περιοχή τότε η χαμένη θα είναι εκείνη» και στην συνέχεια ήρθε η επίσημη ανακοίνωση Τσαβούσογλου η οποία αναφέρει ότι η Άγκυρα «δεν αποδέχεται τυχόν παράνομες αλλαγές στο καθεστώς του νησιού» και «δεν θα επιτρέψει σε μία τέτοια πρόκληση να πετύχει τον σκοπό της ακριβώς απέναντι από τις ακτές μας. Και προειδοποιεί ότι «εάν η Ελλάδα συνεχίσει να αυξάνει την ένταση στην περιοχή θα είναι αυτή που θα υποφέρει, η Τουρκία είναι αποφασισμένη να προστατεύσει μέχρι τέλους τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο».
Είναι ένα μήνυμα που, όπως τονίζουν οι ίδιοι διπλωματικοί κύκλοι εντάσσεται στην καθαρή και σταθερή τακτική Ερντογάν: Στην προσαρμογή του διεθνούς δικαίου στα... μέτρα του έτσι ώστε η Τουρκία να μην εμφανίζεται ως ο ταραξίας της Μεσογείου, στην μετατόπιση της πίεσης προς την Ελλάδα, και στο άνοιγμα όλων των τουρκικών διεκδικήσεων «έτσι ώστε στην κρίσιμη στιγμή να αποσύρει κάποιο χαρτί από το τραπέζι και να δείξει καλή πρόθεση για διάλογο επί όλων των υπολοίπων». Παραπλεύρως, δεν παραλείπει - όσο βρίσκει έδαφος και ανοχή, να απειλεί τους πάντες, απο την Ελλάδα και την Γαλλία έως το ίδιο το ΝΑΤΟ, στέλνοντας το μήνυμα πως εάν η ατζέντα του δεν γίνει δεκτή δεν θα διστάσει να βάλει φωτιά στην Μεσόγειο.
Σ’ αυτό το παιχνίδι η παγίδα που βλέπουν έμπειροι διπλωμάτες για την Ελλάδα είναι διπλή: Είτε η υπαναχώρηση του διεθνούς παράγοντα με την αποδοχή της ατζέντας διαλόγου του Ερντογάν υπό τον φόβο μιας ανεξέλεγκτης έκρηξης στην Μεσόγειο, είτε η πρόκληση θερμού επεισοδίου δια του «ατυχήματος» - γεγονός που, ντε φάκτο πια, θα βάλει νεα δεδομένα στο τραπέζι της οποίας διαπραγμάτευσης. Ειδικά η τελευταία εκδοχή θεωρείται και η πλέον επίφοβη, εάν επαληθευτούν οι πληροφορίες και οι εκτιμήσεις που θέλουν την Τουρκία να ξεκινά άμεσα «ερευνητικές κινήσεις» στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και Κρήτης.
