Μαρίνα Αλεξανδρή
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, επιστρέφοντας από τις Βρυξέλλες μετά από δύο 24ωρα άγρυπνης διαπραγμάτευσης, είπε, ότι έφερε στην Ελλάδα 70 δις ευρώ.
Ο Νίκος Παππάς και ο Γιώργος Τσίπρας (τομεάρχης και αναπληρωτής τομεάρχης Οικονομίας του ΣΥΡΙΖΑ) λένε, πως εκείνο που έφερε, είναι «μισά λεφτά και Μνημόνιο».
Οι απόλυτοι αριθμοί και το επίσημο κείμενο της συμφωνίας της συνόδου κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης μάλλον δικαιώνουν την εκδοχή των δεύτερων και δείχνουν, ότι η Ελλάδα οδεύει σε μια νέου τύπου μνημονιακή περίοδο με αντάλλαγμα ένα οικονομικό πακέτο 32 δις ευρώ.
Αυτό είναι και το πραγματικό οικονομικό πακέτο, το οποίο εγκρίθηκε για τη χώρα μας και το οποίο για την ακρίβεια αποτελείται από 19,5 δις σε επιχορηγήσεις και 13,2 δις σε δάνεια. Τα υπόλοιπα 38 δις, τα οποία προσθέτει ο πρωθυπουργός, για να φθάσει στα 70 δις, δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, στα οποία, ούτως ή άλλως και ανεξαρτήτως της πανδημίας, θα είχε πρόσβαση η Ελλάδα μέσα από τον νέο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ (κονδύλια, που η άντλησή τους εξαρτάται παγίως από την ικανότητα απορροφητικότητας κάθε χώρας).
Ακόμη όμως και από το πακέτο των 32 δις, το ποσό που μπορεί να έχει ουσιαστικό αντίκρυσμα για την Ελλάδα, είναι τα 19,5 δις των επιχορηγήσεων. Με βάση την συμφωνία των Βρυξελλών το 70% αυτού του ποσού, δηλαδή τα 13,6 δις, θα διατεθούν εμπροσθοβαρώς στο διάστημα 2021 – 2022 και το υπόλοιπο 30% έως το τέλος του 2023.
Όσο για τα 12 δισ. ευρώ των δανείων που προβλέπει το Ταμείο, θα είναι στην πραγματικότητα διαθέσιμα, εάν χρειαστούν, για την Ελλάδα όχι μέσω απ’ ευθείας πιστώσεων αλλά μέσων χαμηλότοκου δανεισμού, για τον οποίον θα εγγυάται η Ευρωπαϊκή Ενωση. Είναι προφανές, ωστόσο, ότι πρόκειται για εφεδρείες, στις οποίες η Αθήνα δεν επιθυμεί να καταφύγει, διότι θα εκτοξεύσει περαιτέρω το ήδη υπέρογκο δημόσιο χρέος και θα οδηγήσει σε φαύλο κύκλο εκτόξευσης του κόστους δανεισμού από τις αγορές. Δεν είναι τυχαίο, δε, εδώ, ότι και ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας έχει καταθέσει στο Μαξίμου την διαφωνία του ως προς το ενδεχόμενο χρήσης των ευρωπαϊκών δανείων.
Πέραν των ποσών όμως, οι πιο μεγάλες παγίδες της συμφωνίας των Βρυξελλών βρίσκονται στους όρους διαχείρισης του Ταμείου, στην εποπτεία και στην εκταμίευση των επιχορηγήσεων, που, με βάση την απόφαση της συνόδου κορυφής, θα υπόκειται σε «στόχους, ορόσημα και προϋποθέσεις».
Η πρώτη παγίδα είναι ο «κανόνας του φρένου», που πέρασε κατ΄απαίτηση της Ολλανδίας και, ουσιαστικά, αποτελεί την διπλωματική εκδοχή της ομοφωνίας που ζητούσαν οι «φειδωλοί του Βορρά» για την έγκριση των επιχορηγήσεων στα κράτη-μέλη.
Συνοπτικά, το όλο πλαίσιο προβλέπει, ότι για να λάβει μια χώρα τις επιχορηγήσεις, πρέπει να υποβάλει έως τον Οκτώβριο στην Κομισιόν εθνικό σχέδιο «ανάκαμψης και ανθεκτικότητας». Το σχέδιο αξιολογείται από την Κομισιόν, στην πορεία όμως εάν έστω και μία άλλη χώρα έχει ενστάσεις για την υλοποίηση των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων, μπορεί να πατήσει «φρένο» στην εκταμίευση και το σχέδιο θα παραπέμπεται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μέσω της γνωστής διαδικασίας των Eurogroup: «Εάν το θέμα παραπεμφθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δεν λαμβάνεται καμία απόφαση της Επιτροπής σχετικά με την ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και στόχων και σχετικά με την έγκριση των πληρωμών, έως ότου το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζητήσει διεξοδικά το θέμα. Η διαδικασία αυτή δεν διαρκεί, κατά κανόνα, περισσότερο από τρεις μήνες, αφότου η Επιτροπή ζητήσει τη γνώμη της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής», αναφέρεται στην απόφαση της συνόδου.
Τα νομικά και τεχνικά ζητήματα για την τελική διαμόρφωση αυτής της διαδικασίας αναμένεται να λυθούν έως τον Σεπτέμβριο, ήδη όμως δημιουργείται πρόσθετος μηχανισμός ελέγχου και «παγώματος» των εκταμιεύσεων, που παραπέμπει σε μνημονιακού τύπου εποπτεία.
Σε ανάλογη κατεύθυνση κινούνται και οι διαδικασίες που θα ακολουθεί η ίδια η Κομισιόν στην αξιολόγηση των προγραμμάτων και την σταδιακή εκταμίευση των ποσών. Και επ’ αυτού, το ακριβές πλαίσιο των «μεταρρυθμίσεων», που θα πρέπει να ακολουθούν τα κράτη-μέλη, θα ανακοινωθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο, όμως ήδη στην απόφαση των Βρυξελλών ορίζονται ως βασικά κριτήρια «η συνεκτικότητα με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις», «η ενίσχυση του αναπτυξιακού δυναμικού», «η δημιουργία θέσεων εργασίας», η «οικονομική και κοινωνική ανθεκτικότητα» και «η αποτελεσματική συμβολή στην πράσινη μετάβαση». Και όπως τονίζεται στην απόφαση «η θετική αξιολόγηση των αιτήσεων πληρωμών θα εξαρτηθεί από την ικανοποιητική εκπλήρωση των σχετικών οροσήμων και στόχων» - στοιχείο το οποίο επίσης υποδηλώνει πρακτικές μνημονιακής εποπτείας.
ΠΗΓΗ: tvxs.gr
