Tης Νικόλ Λειβαδάρη
Ο Ερντογάν παίζει ρώσικη ρουλέτα στην ανατολική Μεσόγειο και στοχεύει πλέον απ΄ευθείας το Καστελόριζο.
Το πρώτο ερώτημα είναι...
εάν σχεδιάζει να πατήσει εδώ και τώρα την σκανδάλη, και το δεύτερο εάν η Αθήνα διαθέτει τα αναγκαία διπλωματικά όπλα και τις συμμαχίες για να αποτρέψει την εκπυρσοκρότηση.
Οι θολές, μέχρι στιγμής, απαντήσεις και στα δύο ερωτήματα διαμορφώνουν εδώ και 24 ώρες σκηνικό ανοιχτής - και προαναγγελθείσας - κρίσης στα ελληνοτουρκικά.
Η τουρκική NAVTEX που, ουσιαστικά, στέλνει το Oruc Reis για σεισμικές έρευνες ανοιχτά του Καστελόριζου και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, έχει βγάλει τους δύο στόλους στο Αιγαίο, έχει θέσει σε επιφυλακή τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και απειλεί να στρατικοποιήσει την ένταση.
Τα ξημερώματα, και με βάση τις τελευταίες πληροφορίες από στρατιωτικές πηγές, 19 τουρκικά πολεμικά πλοία είχαν βγει από τον ναύσταθμο του Ακσάζ και αναπτύσσονταν ανοιχτά των ελληνικών νησιών, δύο ερευνητικά ετοιμάζονταν να αναχωρήσουν μαζί με το Oruc Reis από το λιμάνια της Αττάλειας, και υπήρχαν αναφορές για συγκέντρωση τουρκικών ειδικών δυνάμεων στην περιοχή του Κας, απέναντι από το Καστελόριζο.
Tα τουρκικά πλοία παρακολουθούντο στενά από το Πεντάγωνο ενώ, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εθνικής Αμυνας στο Αιγαίο βρίσκεται ήδη και το 85% του ελληνικού στόλου και κινείται από την περιοχή της Σμύρνης προς το νότο. Κατά τις ίδιες πηγές σε υψηλή επιφυλακή βρίσκονται και όλες οι ακριτικές στρατιωτικές μονάδες, ενώ ανακλήθηκαν όλες οι άδειες του προσωπικού των ενόπλων δυνάμεων στα νησιά, στον Εβρο και στο Πολεμικό Ναυτικό.
Η τουρκική NAVTEX πυροδότησε συναγερμό και σε διπλωματικό επίπεδο με διάβημα της ελληνικής κυβέρνησης προς το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, ενώ όπως ανακοίνωσε το ΥΠΕΞ το ζήτημα των παράνομων ενεργειών της Τουρκίας τέθηκε και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το ΝΑΤΟ, τον ΟΗΕ καθώς και στις κυβερνήσεις των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Οι πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι σε όλες αυτές τις επαφές κατέστη απολύτως σαφές πως οποιαδήποτε ενέργεια της Τουρκίας που θα θίγει κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας θα απαντηθεί άμεσα και αποφασιστικά. Εως τα μεσάνυχτα ωστόσο η μόνη ουσιαστική αντίδραση είχε έρθει από την πλευρά του Στέητ Ντηπάρτμεντ, εμπεριέχοντας και εκείνη χροιά αμφισημίας.
Οι αμερικανοί κάλεσαν μεν την Τουρκία να σταματήσει «τυχόν σχέδια για επιχειρήσεις και να αποφύγει κινήσεις που θα αυξήσουν τις εντάσεις στην περιοχή», το γεγονός όμως ότι το Στέητ Ντηπάρτμεντ χρησιμοποίησε τον όρο «αμφισβητούμενα ύδατα» για την περιοχή που έχει δεσμεύσει η Αγκυρα προκαλεί ισχυρό προβληματισμό στην Αθήνα.
Αμφίσημη ήταν και η αντίδραση του γερμανού υπουργού Εξωτερικών ο οποίος βρισκόταν στην Αθήνα τις ώρες κλιμάκωσης της τουρκικής προκλητικότητας. Ο Χάικο Μάας τόνισε μεν ότι «θα πρέπει να τηρείται το διεθνές δίκαιο», αλλά παρά την τακτική όξυνσης από τον Ερντογάν επανέλαβε ότι πρέπει να υπάρξει διάλογος με την Τουρκία.
Η πίεση του Βερολίνου για προσέγγιση Αθήνας και Αγκυρας είναι γνωστή και αναμένεται να κλιμακωθεί το επόμενο διάστημα, όμως η χθεσινή στάση Μάας ερμηνεύεται από διπλωματικούς παράγοντες ως δυσνάλογη πίεση προς την ελληνική πλευρά σε μια ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία – μια συγκυρία, κατά την οποία ο Ερντογάν κάνει απαγορευτική οποιαδήποτε απόπειρα διαλόγου.
Οι ίδιοι διπλωματικοί κύκλοι δεν κρύβουν την ανησυχία τους και για την τελική στάση των ΗΠΑ, υποδεικνύοντας ως αστάθμητο – και αποσταθεροποιητικό – παράγοντα την «προσωπική σχέση» Τραμπ και Ερντογάν, ενώ επισημαίνουν και την εκρηκτική εικόνα στο συνολικό γεωπολιτικό κάδρο της Μεσογείου που επιχειρεί να εκμεταλλευθεί ο τούρκος πρόεδρος.
Η εκτίμηση έμπειρων διπλωματών είναι πως ο Ταγίπ Ερντογάν θα επιχειρήσει να επισπεύσει την έμπρακτη κατοχύρωση του παράνομου τουρκολυβικού συμφώνου προκειμένου να προλάβει τις εξελίξεις σε τρία μέτωπα: Την πιθανή στρατιωτική εμπλοκή της Αιγύπτου στην Λιβύη, την ενδεχόμενη υπογραφή της συμφωνίας για την ελληνοαιγυπτιακή ΑΟΖ και τις αμερικανικές εκλογές που μπορεί «να του στερήσουν τον, πολύτιμο φίλο, Τραμπ». Και θεωρούν ότι ο τελικός στόχος του τούρκου προέδρου είναι να σύρει την Αθήνα σε μια διαπραγμάτευση εφ’ όλης της ύλης – με ανοιχτή πια όλη την βεντάλια των διεκδικήσεων της Αγκυρας.
Τούτων δοθέντων, το αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για σύγκλιση του ΚΥΣΕΑ και χάραξη συμπαγούς εθνικής γραμμής ακούγεται ως το ελάχιστο αυτονόητο – πόσο μάλλον, αφού δείχνει ήδη να επιβεβαιώνεται η παλαιά προειδοποίηση του Ευάγγελου Αποστολάκη ότι σε μια θερμή αναμέτρηση με την Τουρκία «θα είμαστε μόνοι μας»…
