Κομπανιέρο Πιτσιρίκο,
Θα συνεχίσω, από αυτό που είπες, ότι δεν υπάρχει μια παγκόσμια συνωμοσία ή κάποιο σχέδιο, ότι όλα απλά έχουν πάει στο διάολο. Φυσικά και δεν υπάρχει σχέδιο.
Ποτέ δεν υπήρξε.
Απλά, οι φτωχοί άνθρωποι θέλουν να παραμυθιάζονται, ότι έχουν απέναντί τους την πιο οργανωμένη και μεθοδική...
ελίτ όλων των εποχών, γιατί αυτό σημαίνει, ότι έκαναν τα «πάντα».
Όλα είναι θέμα αντοχής. Οι φτωχοί τα παρατούν αμέσως, οι πλούσιοι είναι λιγάκι πιο πεισματάρηδες, τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο· οι κουρασμένοι πάντα χάνουν τη μάχη.
Αντιγράφω πάλι, αλλά δεν πειράζει …αναγκαίο κακό.
Το ωραίο είναι, ότι όλοι οι οπαδοί του δόγματος και της τάξης, δεν έχουν καν συνειδητοποιήσει αυτό, ότι δεν υπάρχει δόγμα και τάξη. Δεν υπάρχει καν μια παγκόσμια συνωμοσία και τα πάντα κινούνται, επειδή τα κινούν οι …προλετάριοι.
Στην τελική, υπάρχουν μόνο δολάρια, ευρώ, γιεν, γουάν και ρούβλια.
Γιατί ο κόσμος είναι μια επιχείρηση.
Και δεν μπορεί να υπάρξει επιχείρηση χωρίς εργάτες.
Η οποία επιχείρηση, μεταξύ μας, πάει τρένο για λουκέτο. Όχι το λουκέτο της καραντίνας. Το άλλο.
Δεν υπάρχει, λοιπόν, κανένα σχέδιο, για όλα αυτά που μας περιμένουν το επόμενο διάστημα· ήδη ξεκίνησαν by the way.
Γιατί αν υπάρχει σχέδιο, τότε πραγματικά θέλω να σφίξω το χέρι εκείνου που εμπνεύστηκε τέτοιες καταστάσεις (ειδικά αυτές που έρχονται) και να του ψιθυρίσω στο αυτί «στην υγειά σου, σύντροφε». Και μετά θα τον φιλήσω κιόλας.
Πραγματικά, μόνο ένας κομμουνιστής θα σχεδίαζε τέτοια πανωλεθρία, σαν αυτή που μας περιμένει τα επόμενα χρόνια.
Μιλάμε για κυριολεκτική πανωλεθρία.
Η οποία, μην βιαστούμε να χαρούμε, δεν σημαίνει απαραίτητα την πτώση του σημερινού συστήματος, γιατί τα συστήματα δεν πέφτουν. Τα ρίχνεις.
Και αν είναι τέτοια, που ο καπιταλισμός σταματήσει να «δουλεύει», η ίδια η ελίτ θα αναζητήσει το επόμενο «τέλειο» σύστημα. Και τον τρόπο, φυσικά, για να το πλασάρει στην πλέμπα.
Και αν αυτό θέλουμε να αλλάξει, να μην αποφασίζει η ελίτ για εμάς, αυτό ειλικρινά είναι μια άλλη, μεγαλύτερη συζήτηση, που μάλλον έχει να κάνει με το πόσο γουστάρει η πλέμπα, να είναι μονίμως …πλέμπα. Δεν είναι δα και δύσκολη συζήτηση, αλλά δεν θα την κάνουμε τώρα, οπότε ας αναφέρουμε κάποια στοιχεία.
Κατ’ αρχάς, για πρώτη φορά από το 1870, όλες σχεδόν οι οικονομίες του πλανήτη θα βρεθούν σε ύφεση· περίπου οι 180 από τις 205 με βάσει τις παρούσες εκτιμήσεις.
Για την ακρίβεια, ούτε το παγκόσμιο ΑΕΠ δεν συνηθίζει να μειώνεται.
Μάλιστα, παγκόσμια ύφεση συνήθως εννοούμε την ανάπτυξη κάτω του 2,5-3%.
Και η ανάπτυξη το 2019 του παγκόσμιου ΑΕΠ, προ κορονοϊού δηλαδή, ήταν με το ζόρι 2,5%, οπότε καταλαβαίνει κανείς, ότι απλά ο κορονοϊός έπιασε την παγκόσμια οικονομία με …υποκείμενα νοσήματα.
Η παγκόσμια ύφεση για το 2020 προβλέπεται με τα τωρινά δεδομένα, να είναι από 4,9 ως 6,5%, ανάλογα ποιον οργανισμό εμπιστεύεσαι. Το ΔΝΤ, μάλιστα, αναθεώρησε πρόσφατα προς τα κάτω τις προβλέψεις του για φέτος και του χρόνου, και μάλλον θα το κάνει άλλες (περίπου) 164 φορές ως το τέλος του 2020.
Για το β’ τρίμηνο στην Ελλάδα προβλέπεται ότι ήταν 16% η ύφεση, στις ΗΠΑ μάλλον θα είμαστε κάπου εκεί κοντά, ενώ όλες οι κυβερνήσεις διαμηνύουν, πλέον, πως δεν θα ξανακλείσουν το σύνολο της οικονομίας· δηλαδή, θα αντιδρούν με στοχευμένες καραντίνες.
Τους κάνει και εντύπωση πολλών. Οικονομικά 101, παιδιά. Χωρίς οικονομική δραστηριότητα δεν υπάρχει οικονομία. Αν και κάποιοι πρέπει να εξηγήσουν, γιατί η παγκόσμια κρίση προηγήθηκε των lockdown. Αν και ειλικρινά, δεν χρειάζεται εξήγηση. Ειδικά απ’ τη στιγμή που οι ίδιοι οι οικονομολόγοι διαφωνούν εδώ και δεκαετίες τι προκαλεί τις οικονομικές κρίσεις [άλλοι λένε η μείωση της παραγωγής, άλλοι λένε η μείωση της αγοραστικής δύναμης, άλλοι η μείωση του ποσοστού κέρδους και άκρη δεν βγάζεις ακόμα και αν έχεις σπουδάσει οικονομικά. Πραγματικά: επιστήμη (sic)].
Μόνο που δεν είναι η παγκόσμια οικονομική κρίση και τα αίτιά της, όποια και αν είναι αυτά εντός και εκτός μιας πανδημίας, που τρόμαξαν τους «μεγάλους». Στην τελική, του χρόνου δεν αποκλείεται να επιστρέψει η άγια ανάπτυξη, ακόμα και αν χρειαστεί να βαφτιστεί ως ανάπτυξη μια πιθανόν μικρότερη ύφεση από τη φετινή.
Αλλού είναι το πρόβλημα: στην αδυναμία να αναπτύσσεται αέναα αυτό το γαμωσύστημα σε έναν πλανήτη με πεπερασμένους πόρους. Μαθηματικά 101.
Δεν μπορείς να έχεις άπειρα φιστίκια από μια και μόνο φιστικιά.
Για να αυξήσεις το… ΑΕΠ και φυσικά το κέρδος ή αυξάνεις την τιμή στα φιστίκια ή αυξάνεις τα …φιστικόδεντρα· πέραν της πάντα φιλόδοξης μείωσης στο όποιο κόστος παραγωγής. Και αν το πρώτο είναι υπόθεση δευτερολέπτου, το δεύτερο μάλλον απαιτεί κάποιο χρόνο. Και προφανώς, χώρο.
Σ’ αυτό το σημείο, να σχολιάσω κάνα δυο μ@λακίες που ακούστηκαν τους τελευταίους μήνες για σχέδια μείωσης του πληθυσμού (το τερμάτισε πια η ανθρωπότητα), με τη «λογική» ότι μειώνοντας τους ανθρώπους μειώνεις το αποτύπωμά τους στη Γη, τα σκουπίδια, την ανάγκη για πόρους και άλλα πολλά, μέχρι και ως λύση στη φτώχεια μπορεί να το δεις.
Ωραία, ξεκινήστε εσείς που το προτείνατε να βοηθήσετε τον πλανήτη Γη και ερχόμαστε και εμείς σε καμιά 60αριά χρόνια.
Για ποιο λόγο το θεωρώ βλακεία; Χωρίς αυτόν τον πληθυσμό, τα καλά αφεντικά μας δεν θα είχαν αυτά τα κέρδη. Κανένας κτηνοτρόφος (τυχαίο το παράδειγμα) δεν είδε αύξηση στα κέρδη του, μειώνοντας το κοπάδι του.
Το πρόβλημα της ελίτ είναι και πάλι απλούστατο, ότι δεν μπορεί να μετατρέψει και τα 8 δισεκατομμύρια ανθρώπους σε παθιασμένους καταναλωτές.
Δεν το αντέχει με τίποτα ο πλανήτης. Δεν υπάρχει καν η διαθέσιμη στεριά, για να τρώνε έστω οι μισοί άνθρωποι την ποσότητα κρέατος που καταναλώνει ο μέσος Αμερικάνος.
Και αυτό, κύριες και κύριοι, είναι το μέγα αδιέξοδο. Μόλις αυξήθηκε η «μεσαία» τάξη στην Κίνα, άρχισαν οι εμπορικοί πόλεμοι με την άλλη μεγάλη «μεσαία» τάξη του πλανήτη, για το ποιος θα έχει πρόσβαση στα λιγοστά φιλέτα.
Προσοχή, λοιπόν, μιλάω για καταναλωτές, δηλαδή για ανθρώπους που θα καταναλώνουν 5 και 6 φορές αυτό που έχουν ανάγκη, για να μπορούν κάποιοι άλλοι, να αυξάνουν εκθετικά τον πλούτο τους.
Δεν είναι το ίδιο με το να θες να ταΐσεις τον ίδιο αριθμό ανθρώπων, να τους ντύσεις, να τους δώσεις στέγη. Αυτό, το αντέχει ο πλανήτης.
Η Γη φτάνει να μας ταΐσει όλους, αλλά δεν μπορεί να ταΐσει την απληστία ούτε ενός, αλλά αυτό είναι άλλη μια τεράστια συζήτηση, που δεν χωράει εδώ.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όλα να περνούν σε δεύτερη μοίρα, παρότι το αδιέξοδο είναι απλό: ο πλανήτης χωράει τους ανθρώπους, αλλά δεν χωράει τα λεφτόδεντρα. Ή φιστικόδεντρα ήταν; Δεν αντέχει αυτούς τους ρυθμούς παραγωγής υλικών, προϊόντων (και των σκουπιδιών για τα οποία όλοι κάνουμε τους Κινέζους, αλλά αυτά δεν έχουν πάει πουθενά και απλά συσσωρεύονται) και δεν αντέχει αυτούς τους ρυθμούς κατανάλωσης.
Σε μερικά χρόνια θα είμαστε οι πλουσιότεροι άνθρωποι της Ιστορίας και δεν θα μπορούμε να αγοράσουμε με τα εκατομμύριά μας, ούτε μια πέστροφα να φάμε.
Δυστυχώς, τα πάντα έχουν εμπορευματοποιηθεί. Ακόμα και οι σκέψεις μας. Όλοι σκεφτόμαστε σαν επιχειρηματίες. Σαρώνει ένας τυφώνας τα πάντα στο πέρασμά του και όλοι ρωτάνε το μέγεθος της οικονομικής ζημιάς. Μέχρι και σε μια πανδημία, το κόστος σε δολάρια μετράμε. Γιατί ανθρώπους ξαναβγάζουμε.
Μιλάνε όλο και περισσότεροι άνθρωποι για την κλιματική αλλαγή, αλλά όλο και λιγότεροι για τα λεφτά.
Ελάχιστοι θέλουν να παραδεχθούν, ότι, για να μαζέψουμε λεφτά, καταστρέφουμε όλα τα υπόλοιπα.
Και φυσικά, το μεγάλο πρόβλημα είναι, τι θα κάνεις με το οικονομικό κίνητρο, που έχει ριζώσει τόσο βαθιά μέσα στον άνθρωπο, που κάποιοι συνεχίζουν να προσποιούνται ότι ήταν πάντα εκεί. Δεν ήταν.
Και όλοι έφτασαν να αναρωτιούνται, πώς θα ζήσουμε χωρίς λεφτά, αλλά δεν αναρωτιούνται, πώς θα ζήσουν χωρίς καθαρό νερό, χωρίς δάση, χωρίς να υπάρχουν άλλα πλάσματα στη Γη πλην των οικόσιτων· αν επιζήσουν έστω αυτά. Θα το αναρωτιούνται ακόμα και όταν θα έχουν μόνο λεφτά στη ζωή τους.
Να πω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Έχεις 150 εκατομμύρια δολάρια και έχεις να επιλέξεις ανάμεσα στην αγορά ατσαλιού για την κατασκευή ενός διαστημικού πυραύλου για μια από τις σημαντικότερες αποστολές στην Ιστορία, ή να αγοράσεις τρόφιμα και να ταΐσεις μια ολόκληρη χώρα πεινασμένων παιδιών. Τι θα επέλεγες;
Μην σκάτε, η απάντηση είναι απλή. Και τα δυο. Απλά καταργείς το χρήμα και όλα απλοποιούνται. Το χρήμα, άλλωστε, είναι μια ανθρώπινη εφεύρεση, στη Φύση δεν υπάρχει.
Το μόνο που έχει σημασία, είναι αν υπάρχει το απαιτούμενο ατσάλι και τα απαιτούμενα τρόφιμα.
Και για να γίνει ακόμα περισσότερο κατανοητή η ματαιότητα του χρήματος, στέλνεις έναν άνθρωπο με 300 εκατομμύρια δολάρια, να αγοράσει ατσάλι και τρόφιμα στην έρημο Σαχάρα. Ή στην Ανταρκτική. Του δίνεις και το δικαίωμα όσο βρίσκεται εκεί, να αγοράσει, ότι τραβάει η ψυχούλα του. Ή τον πετάς σ’ ένα νησί στη μέση του πουθενά. Ξαφνικά τα χρήματα στη βαλίτσα είναι το πιο άχρηστο πράγμα γύρω του, ένα βαρίδι. Για την ακρίβεια, η βαλίτσα έχει πολλή μεγαλύτερη αξία, κάτι μπορείς να κουβαλήσεις. Τα λεφτά άντε να τα κάνεις προσάναμμα για να ζεσταθείς. Για λίγο. Επειδή είναι από χαρτί. Εκείνη τη στιγμή ένα δολάριο ζεσταίνει το ίδιο με ένα κατοσταδόλαρο.
Αν και δεν χρειάζεται να πει κανείς τίποτα πλέον. Μπορεί σε λιγότερο από έναν αιώνα να έρθουμε αντιμέτωποι με μια σκληρή πραγματικότητα. Ότι όσα λεφτά και αν τυπώσουμε, οι… δεινόσαυροι θα παραμένουν εξαφανισμένοι. Να ευχόμαστε, να μην προστεθούν και άλλα πράγματα στη λίστα.
Και λυπάμαι που το λέω, αυτά που λέμε σήμερα τα συζητούσαν οι άνθρωποι πριν 200 χρόνια.
Το 1870 που αναφέρθηκε παραπάνω και με το οποίο άρχισαν κάποιες χλιαρές συγκρίσεις, ξεκίνησε η μεγαλύτερη χρονικά ύφεση στην ιστορία του συστήματος, μέχρι το 1896 για την ακρίβεια, συνοδευόμενη από τη 2η βιομηχανική επανάσταση που ολοκληρώθηκε με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Που κολλάει τώρα αυτό;
Τα τελευταία χρόνια προωθείται έντονα το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, μάλιστα το «διαφήμισε» και ο Έλληνας πρωθυπουργός προ ημερών.
Πόσοι το γνωρίζουν, όμως, ότι το ηλεκτρικό αυτοκίνητο υπάρχει εδώ και 150 χρόνια;
Για την ακρίβεια, τα περισσότερα από τα «πρώτα» αυτοκίνητα στα μέσα του 19ου αιώνα ήταν ηλεκτρικά (επίσης αρκετά ήταν ατμοκίνητα), ενώ μέχρι το τέλος του αιώνα όλα τα ρεκόρ ταχύτητας στην ξηρά ήταν από ηλεκτρικά αυτοκίνητα, νομίζω κάτι παραπάνω από 100 χιλιόμετρα το τότε ρεκόρ.
Περιττό να πω, ότι όλα τα ηλεκτροκίνητα της εποχής δεν είχαν ταχύτητες ή μανιβέλα εκκίνησης, κάτι που εμφανίστηκε πολλές δεκαετίες αργότερα ως το στάνταρ στις ΗΠΑ.
Υπήρχε, βέβαια, ένα πρόβλημα. Το ηλεκτρικό αυτοκίνητο είχε μικρότερο περιθώριο κέρδους και υψηλότερο κόστος στην παραγωγή, από ένα αυτοκίνητο με κινητήρα εσωτερικής καύσης (βενζίνη, πετρέλαιο), ενώ η ανακάλυψη τεράστιων κοιτασμάτων πετρελαίου στις αρχές του 20ου αιώνα, μάλλον ήταν η ταφόπλακα.
Και βέβαια, τα κέρδη στη συνέχεια ήταν ακόμα μεγαλύτερα, αν λάβει κανείς υπόψιν του τα αυξημένα ανταλλακτικά στα βενζινοκίνητα, το καύσιμο κτλ.
Ειλικρινά, δεν νομίζω ότι έπαιξε κάτι άλλο ρόλο εκτός του οικονομικού. Είμαστε πολλοί αφελείς, αν πιστεύουμε το αντίθετο. Αν πιστεύουμε, για παράδειγμα, ότι τρέχουν όλες οι φαρμακοβιομηχανίες για να βρουν εμβόλιο για τον κορονοϊό, όταν στην ελονοσία δεν τρέχει σχεδόν κανένας, επειδή… νοιάζονται για τους ανθρώπους.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι στις 10 πλουσιότερες εταιρείες του πλανήτη οι μισές είναι πετρελαϊκές -και οι δυο… αυτοκινητοβιομηχανίες.
Δηλαδή, το πετρέλαιο και οι κινητήρες εσωτερικής καύσης ήταν η… ατμομηχανή του μοντέρνου καπιταλισμού, όσο και αν είναι δεδομένο, ότι, αν δεν ήταν αυτά, θα ήταν κάτι άλλο, όσο και αν είναι επίσης γνωστό, ότι ένα μεγάλο κομμάτι του ηλεκτρισμού παγκοσμίως παράγεται με την καύση πετρελαίου, οπότε δεν θα τα έλεγες και αμιγώς ηλεκτροκίνητα.
Και τώρα επανήλθε το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, επειδή αυτά τα 200 χρόνια έκατσαν βαριά στον πλανήτη.
Μήπως σωθεί, έστω, ο καπιταλισμός.
Βασικά, επειδή τελειώνει το πετρέλαιο, αλλά εμείς ας προσποιηθούμε, ότι τους έπιασαν τα οικολογικά τους.
Με λίγα λόγια, έκανα ένα λάθος, όταν έγραφα προ μηνών, ότι θα πεθάνουμε για ένα τιμημένο βαρέλι πετρελαίου. Δεν θα πεθάνουμε. Πεθάναμε ήδη.
Εντέλει, όταν διάβασα, ότι σε κάποιους τομείς η οικονομία δείχνει αποδόσεις 1870 και σκεπτόμενος ότι τις τελευταίες μέρες συζητάμε για τον φυλετικό ρατσισμό και την σκλαβιά, τα πλιάτσικα σε μαγαζιά που …καταδυναστεύουν την κοινότητα, το βασικό εισόδημα επ’ ευκαιρίας του κείμενού σου (δεν ξέρω τι κάνετε εσείς, αλλά εμείς αρχίσαμε πηγαδάκι εδώ και καιρό), τον Μαρξ, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τις πανδημίες, τον …Δαρβίνο, για νέες αποστολές για εξορύξεις στους πόλους και την αστική δημοκρατία (δεν θέλω να σας στεναχωρήσω, αλλά ξεχάστε την και δεν είναι μόνο τα κλειστά εκλογικά κέντρα σε «ριζοσπαστικές» κομητείες, αλλά και η ιστορική αναγκαιότητα του συστήματος να ξεμπερδέψει με τα κινήματα, τώρα που έρχεται η πείνα, για εκείνους που έκαναν πως δεν την βλέπουν στις άλλες ηπείρους ή και στο διπλανό τους σπίτι), συνειδητοποίησα ότι είναι όλα θέματα, που συζητήθηκαν στα μέσα του 19ου αιώνα.
Και αρνούμαστε πεισματικά, να συζητήσουμε για τον καπιταλισμό, τα χρήματα, την εργασία, την βιομηχανική παραγωγή κέρδους, τον καταναλωτισμό. Έστω με όρους 19ου αιώνα, μπας και ξεκινήσουμε από κάπου. Όχι. Ούτε καν αυτό.
Εντάξει, εμείς τα συζητάμε στις ΗΠΑ και το κάναμε και πριν την δολοφονία του Floyd, αλλά δεν είμαστε απαραίτητα ο κανόνας. Για την ακρίβεια, οι εμπειρίες μου δείχνουν, ότι είναι βαθιά στις ψυχές μας το παράσιτο που λέγεται απληστία.
Όλα αφημένα στην τύχη τους (φαίνεται πάλι αυτές τις βδομάδες πόσο πρόχειρα έχουν στηθεί τα πάντα) και το τίμημα που θα κληθούμε αναπόφευκτα να πληρώσουμε (ορίστε το εκφράζω με οικονομικές έννοιες, που όλοι τις καταλαβαίνουν), το τίμημα αυτό όλο μεγαλώνει.
Και το τίμημα, προφανώς, δεν θα πληρωθεί σε δολάρια, ευρώ, γιεν, γουάν ή …μάρκα.
Οπότε, μάλλον, το διάστημα 1870-2020 θα μείνει κάποτε στην ιστορία ως το διάστημα που βάλαμε φωτιά το σπίτι μας (τη Γη), κυριολεκτικά για μια χούφτα δολάρια και ένα βαρέλι πετρελαίου.
Αν, βέβαια, υπάρξει κανένας στο μέλλον, για να μας κρίνει όπως εμείς τους προηγούμενους.
Αλλιώς, δεν θα μείνει τίποτα σε καμία Ιστορία, αφού δεν θα είναι κανείς εδώ, για να τα πει.
Μάλλον, επειδή η Ιστορία την πρώτη φορά επαναλαμβάνεται σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα. Κοινωνιολογία 101.
Αν αναρωτιέστε, που κολλάνε πάλι όλα αυτά, πουθενά. Ούτε καν στις θερμοκρασίες ρεκόρ στη Σιβηρία που έχουν πανικοβάλει τους επιστήμονες, καθώς ήρθαν τουλάχιστον 30 χρόνια νωρίτερα απ’ τις εκτιμήσεις τους, κάτι που υποδεικνύει, όχι ότι η κλιματική αλλαγή ήρθε νωρίτερα, αλλά ότι, όταν έρθει, θα είναι πολύ σοβαρότερη απ’ ότι φανταζόμαστε, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Αλλά, τι μπορεί να πάει στραβά, όταν κάποιος έχει λεφτά στην τσέπη του; Τίποτα.
Στην τελική, το παγκόσμιο κατά κεφαλήν εισόδημα είναι το υψηλότερο της Ιστορίας.
Οπότε, όλα καλά θα πάνε.
Με εκτίμηση,
Άρης
ΠΗΓΗ: pitsirikos.net
