Άρης Χατζηστεφάνου
Η ανακοίνωση του ιδιοκτήτη της Amazon, Τζεφ Μπέζος, ότι στις 20 Ιουλίου θα πραγματοποιήσει το πρώτο τουριστικό ταξίδι στο Διάστημα, παρουσιάζεται ως μια νέα σελίδα στην εξερεύνηση του Σύμπαντος. To όραμά του δεν είναι το... κομμουνιστικό «Star Treck», αλλά η φρίκη τού «Blade Runner».
«Θα μπορούσαμε να στείλουμε ένα τρισεκατομμύριο ανθρώπους να κατοικούν στο ηλιακό μας σύστημα, το οποίο σημαίνει, ότι θα είχαμε χιλιάδες Μότσαρτ και χιλιάδες Αϊνστάιν» έλεγε πριν από τρία χρόνια ο Τζεφ Μπέζος, παρουσιάζοντας τα σχέδιά του για τον εποικισμό του Διαστήματος.
Η απάντηση ήρθε πληρωμένη σε ένα κείμενο του Μαρκ Ο’Κόνελ στην εφημερίδα «Guardian»: «Αναρωτιέμαι», έγραψε ο Ιρλανδός συγγραφέας, «εάν υπάρχουν ήδη χιλιάδες Αϊνστάιν και Μότσαρτ, που λόγω μιας ατυχίας στη γέννησή τους εργάζονται σαν φορτοεκφορτωτές σε κάποια αποθήκη της Amazon, για να θησαυρίζει ο Μπέζος - ο οποίος, αν πραγματικά ενδιαφερόταν για την καλλιέργεια των ικανοτήτων του ανθρώπου, θα μπορούσε να τους πληρώνει καλύτερα και να τους επιτρέπει να κάνουν διαλείμματα για τουαλέτα».
Η απάντηση του Ο’Κόνελ ίσως φαντάζει πεζή και μίζερη συγκρινόμενη με τα σχέδια δισεκατομμυριούχων όπως ο Μπέζος ή ο Ιλον Μασκ, οι οποίοι κυριολεκτικά υπόσχονται, να σώσουν την ανθρωπότητα αναπτύσσοντας αποικίες στο Διάστημα. Ο δημιουργός της Tesla, λόγου χάρη, υποστήριζε ανερυθρίαστα, ότι ο λόγος για τον οποίο συσσωρεύει τα πλούτη του, είναι «για να προωθήσει την πολυπλανητική ζωή και να επεκτείνει το φως της συνείδησης στα αστέρια»!
Στην πραγματικότητα βέβαια οι επιδιώξεις των δύο πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη είναι ελαφρώς διαφορετικές. Τα διαστημικά προγράμματα Space X και Blue Origin συγκρούονται εδώ και χρόνια, για να εξασφαλίσουν κονδύλια δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων της αμερικανικής κυβέρνησης και να αρπάξουν ένα κομμάτι από την πίτα της βιομηχανίας δορυφόρων, όπου τώρα κυριαρχούν εταιρείες όπως η Boeing.
Ειδικά στην περίπτωση του Μασκ τα φουτουριστικά σχέδια για τον εποικισμό του πλανήτη Αρη (τα οποία κάνουν αρκετούς επιστήμονες να γελούν συγκαταβατικά) λειτουργούν κυρίως σαν μια βιτρίνα για την προώθηση των συνεργασιών του με κυβερνήσεις και κυρίως με το αμερικανικό Πεντάγωνο.
To πρόβλημα στις προμηθεϊκές υποσχέσεις είναι, ότι η δυνατότητα κερδοφορίας στη βιομηχανία του Διαστήματος περιορίζεται ακόμη σε μια περιοχή λίγων χιλιομέτρων έξω από την ατμόσφαιρα της Γης, γεγονός που καθιστά τα σχέδια εποικισμού άλλων πλανητών ασύμφορη και συνεπώς αδιάφορη για τον ιδιωτικό τομέα.
Αξίζει, όμως, να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά ακόμη και σε αυτές τις ψευδεπίγραφες διακηρύξεις αρχών των δύο μεγιστάνων, για να διαπιστώσουμε, ότι στόχος τους δεν είναι η διάσωση του πλανήτη, αλλά η προστασία του οικονομικού συστήματος που τους χάρισε τις αμύθητες περιουσίες τους. Οπως εξηγεί ο Τζεφ Μπέζος στο βιβλίο του «Invent & Wonder», το πραγματικό πρόβλημα της Γης δεν είναι η οικολογική καταστροφή, αλλά η εξάντληση των ενεργειακών αποθεμάτων του πλανήτη, η οποία περιορίζει την οικονομική ανάπτυξη και σε τελική ανάλυση την κατανάλωση… στην οποία στηρίζεται η αυτοκρατορία του. Στον «Νέο Κόσμο» του Διαστήματος ο επιχειρηματίας βλέπει απλώς πλουτοπαραγωγικούς πόρους και τη δυνατότητα λειτουργίας των αγορών.
Το πρόβλημα εν τέλει με τον Μπέζος και τον Μασκ δεν είναι ότι σπαταλούν στο Διάστημα κεφάλαια, με τα οποία θα μπορούσαν να σώσουν εκατομμύρια ανθρώπους στη Γη, όπως εύκολα θα τους κατηγορήσουν ορισμένοι. Μια τέτοια προσέγγιση, που προτάσσει τις μαλθουσιανές θεωρίες περί υπερπληθυσμού και εξάντλησης των τροφίμων, είναι πράγματι μίζερη.
Οι πόροι που έχουμε στη διάθεσή μας, αρκούν για να ταΐσουμε την ανθρωπότητα και να εξερευνήσουμε το Διάστημα (αρκεί να θυμόμαστε, ότι ο προϋπολογισμός των 22 δισ. δολαρίων της NASA είναι 30 φορές μικρότερος από τα περίπου 700 δισεκατομμύρια δολάρια που δαπανά το Πεντάγωνο και οχτώ φορές μικρότερος από τα 189 δισεκατομμύρια της περιουσίας τού Μπέζος). Αλλωστε η εξερεύνηση του Διαστήματος δεν αποτελούσε ποτέ «πεταμένα λεφτά», αλλά πρόσφερε πάντοτε τεχνολογικές καινοτομίες, που χρησιμοποιούνται στη Γη.
Μπροστά στα σχέδια δημιουργίας ολόκληρων πόλεων στην αφιλόξενη επιφάνεια του Αρη, η ανατροπή του σημερινού οικονομικού συστήματος, που προκαλεί τρομακτικές ανισότητες, φτώχεια και ολοκληρωτική καταστροφή του περιβάλλοντος, είναι πολύ πιο απλή υπόθεση. Ταξιδεύοντας στο Διάστημα ο Μασκ και ο Μπέζος θέλουν να μας πείσουν, ότι είναι αργά για να αλλάξουμε τα πράγματα στη Γη.
Η ιδεολογία λοιπόν πίσω από τα σχέδια εποικισμού άλλων πλανητών, όπως παρουσιάζεται στις διακηρύξεις, που προωθούν οι δύο πλουσιότεροι άνθρωποι στη Γη, θα μπορούσε τελικά να συνοψιστεί, σε αυτό που ο μακαρίτης διανοητής Μαρκ Φίσερ περιέγραφε (και καταδίκαζε) με τον όρο Καπιταλιστικός Ρεαλισμός: την αντίληψη ότι όχι μόνο ο καπιταλισμός είναι το μοναδικό βιώσιμο πολιτικό και οικονομικό σύστημα, αλλά ότι είναι αδύνατο, ακόμη και να φανταστείς μια συγκροτημένη εναλλακτική σε αυτόν.
info-war.gr
