Νικόλ Λειβαδάρη
To Oruc Reis πλέει από το απόγευμα της Δευτέρας στα χωρικά ύδατα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας με πορεία προς Καστελόριζο.
Το καίριο ερώτημα είναι, εάν θα παραμείνει σε πορεία (ακραίας έστω) πρόκλησης, ή θα κινηθεί στο βορειότερο άκρο της περιοχής που δεσμεύει η τουρκική NAVTEX, δηλαδή σε απόσταση 6,5 μιλίων από το Καστελόριζο. Εάν συμβεί το δεύτερο, η Τουρκία θα έχει αγγίξει το όριο προσβολής ελληνικής κυριαρχίας. Και οι πιθανές απαντήσεις, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, δεν θα μπορούν παρά να περιλαμβάνουν πλέον και επιχειρησιακά σενάρια.Ακόμη και με την τρέχουσα πορεία όμως, η νέα επιχείρηση (η τρίτη κατά σειρά) του Oruc Reis στην ελληνική υφαλοκρηπίδα συνιστά μείζονα κλιμάκωση. Ο Ταγίπ Ερντογάν, με την νέα περιοχή που δεσμεύει δια της τουρκικής NAVYEX, ανεβάζει επίπεδο τόσο στην ένταση, όσο και στον εκβιασμό προς την Ευρώπη και την Ελλάδα.
Μέρος της περιοχής που έχει δεσμευτεί, φθάνει στα 7,4 ναυτικά μίλια από τη Μεγίστη και 6,5 ναυτικά μίλια από τη Στρογγύλη. Αυτό και μόνον το γεγονός σημαίνει, ότι η Τουρκία αμφισβητεί πλέον ευθέως το κυρίαρχο δικαίωμα της Ελλάδος να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια. Και διαμηνύει, πως δεν θα αποδεχθεί σε καμία περίπτωση συζήτηση για επήρεια του Καστελόριζου στην υφαλοκρηπίδα πέραν των 6 μιλίων.
H αναβάθμιση της πρόκλησης φέρνει και αναβάθμιση του εκβιασμού. Στέλνοντας τώρα το Oruc Reis στο Καστελόριζο ο Ταγίπ Ερντογάν στέλνει τορπίλη και στις διερευνητικές συνομιλίες. Δεν του χρειάζονται, από την στιγμή που προσπέρασε τον (όποιο) σκόπελο των ευρωπαϊκών κυρώσεων. Και δεν έχουν να του προσφέρουν τίποτα, από την στιγμή που η Τουρκία δεν έχει καμία πρόθεση, να συζητήσει αποκλειστικά και μόνον την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ.
Εκείνο που επιδιώκει κι εκείνο για το οποίο εκβιάζει τώρα, όπως θεωρούν έμπειροι διπλωμάτες, είναι η μετάθεση του διαλόγου σε υψηλότερο και πολιτικό επίπεδο (πιθανότατα σε μια πολυμερή διάσκεψη για την ανατολική Μεσόγειο όπου θα μπορούσε να ανοίξει την «εφ όλης της ύλης» τουρκική ατζέντα).
Έχει το περιθώριο να το πράξει. Toυ το έδωσαν η πολιτική «κατευνασμού» της Μέρκελ, που αποδέχθηκε άνευ όρων η Αθήνα, η ντε φάκτο απουσία του αμερικανικού παράγοντα τουλάχιστον έως τις εκλογές του Νοεμβρίου και το «σπάσιμο» του άξονα Ελλάδας-Κύπρου μετά και τα νέα τετελεσμένα στα Βαρώσια.
Δείγμα προθέσεων έδωσε ήδη, με τους τρεις όρους που έθεσε στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, στην χθεσινή τους επικοινωνία: Απαίτησε από την Ευρώπη να «εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της» έναντι της Άγκυρας και να υπάρξει πρόοδος στην Τελωνειακή Ένωση, να απελευθερώσει την βίζα και να κάνει «σαφή βήματα για την σύγκλιση της διεθνούς διάσκεψης των χωρών της ανατολικής Μεσογείου».
Το πρώτο ερώτημα είναι, εάν αυτοί οι όροι αποτελούν και εκκρεμείς δεσμεύσεις της Μέρκελ έναντι του Ερντογάν από το deal του περασμένου Αυγούστου. Το δεύτερο ερώτημα εάν Αθήνα και Βερολίνο θα «αγοράσουν» με συνοπτικές διαδικασίες και τον νέο εκβιασμό.
Από ελληνικής πλευράς, οι χθεσινοβραδυνές πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές ανέφεραν, ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα θέσει ζήτημα κυρώσεων κατά της Τουρκίας στην σύνοδο κορυφής της 15ης και 16ης Οκτωβρίου. Ακόμη κι αν το πράξει, δεν πρόκειται πλέον για κίνηση που μπορεί να παράξει άμεσα αποτελέσματα. Η Τουρκία δεν βρίσκεται στην ατζέντα της συνόδου της Πέμπτης και η Γερμανία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει με αιδήμονα σιωπή την προοπτική των κυρώσεων.
Όταν ρωτήθηκε χθες ακριβώς για το ενδεχόμενο κυρώσεων, ο εκπρόσωπος της καγκελαρίας Στέφαν Ζάιμπερτ περιορίστηκε να πει, ότι δεν μπορούν να γίνονται «εικασίες». Αντιθέτως, ήταν πέραν του δέοντος φλύαρος, όταν είπε, πως η Τουρκία πρέπει να απόσχει από έρευνες σε «αμφισβητούμενη περιοχή».
Η, κατά Ζάιμπερτ, «αμφισβητούμενη περιοχή» είναι η περιοχή ανοιχτά του Καστελόριζου όπου η Ελλάδα, βάσει της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, έχει κάθε δικαίωμα να επεκτείνει μονομερώς τα χωρικά της ύδατα. Και η συνέχεια προφανώς περιλαμβάνεται στην νέα «διαμεσολαβητική» πρόταση, που κομίζει σήμερα στην Αθήνα ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας...
ΠΗΓΗ: tvxs.gr
