Υποχωρώντας στην άκαμπτη στάση ορισμένων σκληροπυρηνικών και ξενοφοβικών δυνάμεων της Ε.Ε., η Κομισιόν εγκαταλείπει την ιδέα για υποχρεωτική ποσόστωση των προσφύγων στα κράτη- μέλη, στο νέο της σχέδιο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, που παρουσιάστηκε σήμερα.
Οι πολυαναμενόμενες προτάσεις της Κομισιόν, που ήρθαν με επιπλέον καθυστέρηση λόγω των έκτακτων συνθηκών της πανδημίας, επιτρέπουν στα κράτη - μέλη της Ε.Ε. να επιλέξουν αν θα δεχθούν πρόσφυγες ή αν θα αναλάβουν την ευθύνη για επιστροφές στις χώρες καταγωγής τους όσων απορρίφθηκαν οι αιτήσεις ασύλου.
Η δεύτερη επιλογή ταιριάζει σε χώρες όπως η Αυστρία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σλοβακία, οι οποίες είναι γνωστό πως δεν επιθυμούν να δεχτούν πρόσφυγες και τρέφουν συνεχώς με ξενοφοβική ρητορική τα εσωτερικά τους ακροατήρια.
Ουσιαστικά μιλάμε για κατάρριψη του εδώ και καιρό χιλιοειπωμένου αφηγήματος περί αλληλεγγύης, παρά τη μεγάλη καταστροφή στη Μόρια. Σημαίνει επίσης, πως οι χώρες πρώτης υποδοχής θα συνεχίσουν να κουβαλούν το κύριο βάρος της προσφυγικής κρίσης, αφού θα επαφίεται στην.... καλή θέληση χωρών της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης να φιλοξενήσουν κάποιους από τους χιλιάδες κατατρεγμένους που φτάνουν κυρίως στις ακτές της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας.
Ωστόσο ως «τυράκι» για να δεχθούν πρόσφυγες ή αιτούντες ασυλο, οι χώρες θα λαμβάνουν 10.000 ευρώ για κάθε ενήλικο, από χρήματα του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Καμιά χώρα δεν θα είναι υποχρεωμένη πάντως να προσφέρει άσυλο.
Οι κυβερνήσεις που απορρίπτουν τη μετεγκατάσταση και τις επιστροφές θα μπορούσαν επίσης να επιλέξουν να ξοδέψουν χρήματα για άλλα μέτρα, όπως για παράδειγμα τη χρηματοδότηση κέντρων υποδοχής σε κράτη πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα. «Όλοι πρέπει να αναλάβουν το μερίδιό τους στην αλληλεγγύη», τόνισε ωστόσο η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον. Η Γιόχανσον είπε επίσης ότι ελπίζει πως η ανάληψη ευθύνης για τις επιστροφές θα αποτελέσει μια ελκυστική επιλογή τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. που δεν επιθυμούν να φιλοξενήσουν αιτούντες άσυλο.
Αν μία χώρα υπόκειται σε μεταναστευτική «πίεση» και εκτιμά ότι δεν μπορεί πλέον να αναλάβει την ευθύνη μεταναστών, μπορεί ωστόσο να ζητήσει την ενεργοποίηση ενός «υποχρεωτικού μηχανισμού αλληλεγγύης», ο οποίος πρέπει να αποφασιστεί από την Επιτροπή.
Αλλαγές στην επεξεργασία αιτήσεων ασύλου
Η πρόταση της Κομισιόν αναθεωρεί την αρχή που συνίσταται στο να ανατίθεται στην πρώτη χώρα εισόδου ενός μετανάστη στην ΕΕ η ευθύνη της επεξεργασίας του αιτήματός του για άσυλο.
Στην πρόταση της Επιτροπής, η χώρα που είναι υπεύθυνη για το αίτημα ασύλου θα μπορεί να είναι εκείνη στην οποία ένας μετανάστης έχει αδελφό ή αδελφή, στην οποία έχει εργαστεί ή σπουδάζει. Επίσης η χώρα που έχει χορηγήσει βίζα σε έναν μετανάστη θα είναι εκείνη που θα πρέπει να επιφορτισθεί με την αίτηση ασύλου.
Σε διαφορετική περίπτωση, αυτές οι χώρες πρώτης εισόδου θα παραμείνουν υπεύθυνες για την αίτηση ασύλου.
Η επιτροπή υπόσχεται επίσης ταχύτερες διαδικασίες: θέλει να εισαγάγει έναν κανόνα ότι σε όλους τους αφιχθέντες θα ολοκληρώνονται οι έλεγχοι υγείας και ασφάλειας εντός πέντε ημερών.
Ειδικότερα, η Επιτροπή προτείνει την καθιέρωση μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας συνόρων, η οποία για πρώτη φορά περιλαμβάνει έλεγχο πριν από την είσοδο που καλύπτει τον προσδιορισμό όλων των ατόμων που διασχίζουν τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ χωρίς άδεια ή έχουν αποβιβαστεί μετά από έρευνα και επιχείρηση διάσωσης. Αυτό συνεπάγεται επίσης έλεγχο της υγείας και της ασφάλειας, δακτυλικά αποτυπώματα και εγγραφή στη βάση δεδομένων Eurodac. Μετά τον έλεγχο, τα άτομα μπορούν να προωθούνται στη σωστή διαδικασία, είτε στα σύνορα για ορισμένες κατηγορίες αιτούντων είτε σε μια κανονική διαδικασία ασύλου.
Η ταχύτερη ολοκλήρωση ελέγχου σύμφωνα με την Επιτροπή αφορά περισσότερο εκείνους που έρχονται από χώρες που είχαν ένα θετικό ποσοστό απόκρισης σε αιτήματα ασύλου μικρότερο του 20% όπως η Τυνησία ή το Μαρόκο. Για αυτούς, η επεξεργασία του αιτήματος ασύλου γίνεται στα σύνορα και σε ένα διάστημα 12 εβδομάδων.
Σε περίπτωση μιας παρόμοιας κρίσης με εκείνην του 2015, η επιλογή για μια χώρα περιορίζεται στην ανάληψη της ευθύνης για τη μετεγκατάσταση των προσφύγων ή την επιστροφή των μεταναστών που έχει απορριφθεί η αίτηση ασύλου τους.
Όμως αν μια χώρα της ΕΕ δεν καταφέρει να στείλει μετανάστες στη χώρα προέλευσής τους μέσα σε οκτώ μήνες, οφείλει να τους υποδεχθεί.
«Πρέπει να επικεντρωθούμε περισσότερο στις επιστροφές (…) Υπάρχει στο πακέτο μας σήμερα ένας αριθμός πρωτοβουλιών προκειμένου να φθάσουμε σε μια αυξημένη ικανότητα επιστροφών (…) Ένα κρίσιμο σημείο είναι να έχουμε καλές συμφωνίες επανεισδοχής (των μεταναστών αυτών) στις τρίτες χώρες, και αυτό θα είναι προτεραιότητα», είπε η κ. Γιόχανσον.
Επιπλέον, στο νέο σύμφωνο γίνεται λόγος για βελτίωση της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, αναφέροντας ότ το μόνιμο σώμα της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, που έχει προγραμματιστεί να αναπτυχθεί από την 1η Ιανουαρίου 2021, θα παρέχει αυξημένη υποστήριξη όπου χρειάζεται.
Task force στη Λέσβο
Η Kομισιόν ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει task force για τη βελτίωση της κατάστασης των προσφύγων και των μεταναστών στη Λέσβο.
Ως δράση προτεραιότητας, η task force θα συνεργαστεί στενά με τις ελληνικές αρχές για την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων υποδοχής τους επόμενους μήνες. Στόχος, κατά τα λεγόμενά τους, οι εγκαταστάσεις να είναι ευρωπαϊκού επιπέδου, με ανθεκτικές υποδομές και πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και επαρκή αποχέτευση.
Θα λάβει υπόψη τις ειδικές ανάγκες των γυναικών, των παιδιών και των οικογενειών, και θα απαιτήσει μεγαλύτερη συμμετοχή των οργανισμών της ΕΕ και των διεθνών οργανισμών, όπως η Ύπατη Αρμοστεία και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης.
Επιπλέον, η task force θα επιβλέπει ορισμένες δράσεις:
- Τερματισμό του υπερπληθυσμού μέσω της μεταφοράς όσων ευάλωτων ατόμων απέμειναν στην ηπειρωτική χώρα και συνεχιζόμενη μετεγκατάσταση ασυνόδευτων παιδιών και οικογενειών με παιδιά σε άλλα κράτη-μέλη.
- Γρήγορες, αποτελεσματικές διαδικασίες έτσι ώστε να υπάρχει σαφήνεια και βεβαιότητα στους αιτούντες, αλλά και βελτίωση της σχέσης μεταξύ βασικών διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένου του ασύλου και της επιστροφής ή της ένταξης που υποστηρίζονται από οργανισμούς της ΕΕ-Eυρωπαϊκή Υπηρεσία Στήριξης για το Άσυλο και Frontex.
- Αύξηση των εθελοντικών επιστροφών μέσω της εφαρμογής του συνεχιζόμενου συστήματος υποβοηθούμενης εθελοντικής επιστροφής που είχε προηγουμένως σταματήσει λόγω του κορονοϊού.
- Βελτιωμένη ασφάλεια και προστασία για μετανάστες και αιτούντες άσυλο που υποστηρίζονται πλήρως από τους οργανισμούς της ΕΕ - Frontex και Europol.
Ευχολόγια, παραδοχές και υποσχέσεις
«Το τρέχον σύστημα δεν λειτουργεί πλέον. Και τα τελευταία πέντε χρόνια, η ΕΕ δεν μπόρεσε να το διορθώσει. Η ΕΕ πρέπει να ξεπεράσει το σημερινό αδιέξοδο. Με το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, η Επιτροπή προτείνει κοινές ευρωπαϊκές λύσεις για μια ευρωπαϊκή πρόκληση. Η ΕΕ πρέπει να απομακρυνθεί από ad-hoc λύσεις και να δημιουργήσει ένα προβλέψιμο και αξιόπιστο σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης. Μετά από εκτεταμένες διαβουλεύσεις και μια ειλικρινή και ολιστική αξιολόγηση της κατάστασης, η Επιτροπή προτείνει τη βελτίωση του συνολικού συστήματος. Αυτό περιλαμβάνει την εξέταση τρόπων βελτίωσης της συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, διασφαλίζοντας αποτελεσματικές διαδικασίες, επιτυχημένη ένταξη των προσφύγων και επιστροφή όσων δεν έχουν δικαίωμα διαμονής. Καμία λύση για τη μετανάστευση δεν μπορεί να ικανοποιήσει όλες τις πλευρές, από όλες τις πλευρές -αλλά μέσα από τη συνεργασία, η ΕΕ μπορεί να βρει μια κοινή λύση» τονίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε ότι «η Μόρια είναι μια έντονη υπενθύμιση της ανάγκης εξεύρεσης βιώσιμων λύσεων για τη μετανάστευση. Ενισχύουμε, με τους οργανισμούς μας στην Ε.Ε., την παροχή υποστήριξης στους μετανάστες που έμειναν χωρίς στέγη και στην Ελλάδα. Και περιμένουμε και από τα άλλα κράτη-μέλη ενίσχυση. Μαζί πρέπει να δείξουμε ότι η Ευρώπη διαχειρίζεται τη μετανάστευση με ανθρώπινο και αποτελεσματικό τρόπο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι έτοιμη να συνεισφέρει το μερίδιό της».
«Προτείνουμε σήμερα μία ευρωπαϊκή λύση, για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην ικανότητά μας να διαχειριστούμε τη μετανάστευση ως Ένωση. Η ΕΕ έχει ήδη αποδείξει σε άλλους τομείς ότι μπορεί να λάβει έκτακτα μέτρα για βρεθούν συμβιβασμοί σε αποκλίνουσες προοπτικές. Δημιουργήσαμε μια πολύπλοκη εσωτερική αγορά, ένα κοινό νόμισμα και ένα πρωτοφανές σχέδιο ανάκαμψης για την ανοικοδόμηση των οικονομιών μας. Ήρθε η ώρα να ανταποκριθούμε στην πρόκληση της από κοινού διαχείρισης της μετανάστευσης, με τη σωστή ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και ευθύνης».
Η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, σημείωσε ότι «οι συνθήκες στη Μόρια, τόσο πριν όσο και μετά την πυρκαγιά, ήταν απαράδεκτες. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά σε υπερπλήρεις καταυλισμούς με κακή υγιεινή και λίγη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη. Η ειδική ομάδα συγκεντρώνει τις κεντρικές αρχές του Συμφώνου -δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα για τους αιτούντες και μεγαλύτερη ευθύνη για τα κράτη-μέλη. Δεν αρκεί να πούμε ποτέ ξανά ότι χρειαζόμαστε δράση και όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να διαδραματίσουν το ρόλο τους».
«Αυτό που προτείνουμε σήμερα θα οικοδομήσει μια μακροπρόθεσμη μεταναστευτική πολιτική που μπορεί να μεταφράσει τις ευρωπαϊκές αξίες σε πρακτική διαχείριση. Αυτό το σύνολο προτάσεων θα σημαίνει σαφείς, δίκαιες και γρηγορότερες συνοριακές διαδικασίες, έτσι ώστε οι άνθρωποι να μην χρειάζεται να περιμένουν. Σημαίνει ενισχυμένη συνεργασία με τρίτες χώρες για γρήγορες επιστροφές, περισσότερες νομικές οδούς και ισχυρές δράσεις για την καταπολέμηση των λαθρεμπόρων. Βασικά προστατεύει το δικαίωμα αναζήτησης ασύλου».
«Η Mόρια είναι μια έντονη υπενθύμιση ότι ο χρόνος έχει τελειώσει σχετικά με το πόσο καιρό μπορούμε να ζήσουμε σε ένα σπίτι μισοκτισμένο. Ήρθε η ώρα για μια κοινή ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική» τόνισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, επίτροπος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής Μαργαρίτης Σχοινάς. Σύμφωνα με τον ίδιο «το Σύμφωνο παρέχει τα κομμάτια του παζλ που λείπουν για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στη μετανάστευση». «Κανένα κράτος μέλος δεν αντιμετωπίζει τη μετανάστευση με τον ίδιο τρόπο και οι διαφορετικές και μοναδικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όλοι αξίζουν να εντοπιστούν, να αναγνωριστούν και να αντιμετωπιστούν», υπογράμμισε ο κ. Σχοινάς.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Σε μια πρώτη αντίδραση, η ευρωβουλευτής Leila Chaibi εκ μέρους της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο έγραψε στο τουίτερ ότι το νέο Σύμφωνο «δίνει ικανοποίηση στον # Ορμπάν και τους ξενοφοβικούς φίλους του.
Χωρίς ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, χωρίς αξιοπρεπή πολιτική καλωσορίσματος, συνεχίζουμε με τα στρατόπεδα της ντροπής ...Αυτό το φρούριο Ευρώπη είναι ένα αναποτελεσματικό θέλγητρο που στερεί την ανθρωπιά μας».
Η ΜΚΟ Oxfam κατηγόρησε επίσης την Επιτροπή ότι «υποκύπτει στις αντιμεταναστευτικές κυβερνήσεις».
Γ. Κουμουτσάκος: Μια προσπάθεια συγκερασμού των απόψεις
Με αμηχανία υποδέχτηκε την πρόταση ο Έλληνας αναπληρωτής υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου σχολιάζοντας πως «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέβαλε προσπάθεια να συγκεράσει αποκλίνουσες απόψεις, προερχόμενες από διαφορετικές ομάδες κρατών».
Ο Γιώργος Κουμουτσάκος δήλωσε πως προκειμένου «να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η κοινή μεταναστευτική πρόκληση, σήμερα και στο μέλλον, απαιτείται μια συνεκτική και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή πολιτική. Αυτή η πολιτική αφορά όλα τα κράτη-μέλη, ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει, όμως, για εκείνα τα κράτη που, όπως η Ελλάδα, βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης και αντιμετωπίζουν τις άμεσες συνέπειες του μεταναστευτικού φαινομένου. Γι' αυτό και η χώρα μας ήταν, είναι και θα είναι διαρκώς και ενεργά παρούσα καθ' όλη τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης για το νέο Σύμφωνο με προτάσεις και πρωτοβουλίες».
Σύμφωνα με τον ίδιο, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων που θα ακολουθήσουν η Αθήνα θα υποστηρίξει «ενεργά και αποφασιστικά τις θεμελιώδεις θέσεις» που είναι οι εξής:
Η υποχρεωτική αλληλεγγύη και ο δίκαιος επιμερισμός του βάρους μεταξύ όλων των κρατών-μελών, που θα εξισορροπεί την ευθύνη την οποία επωμίζονται τα κράτη πρώτης υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως μετεγκαταστάσεων.
Η ενίσχυση των επιστροφών στις χώρες καταγωγής και προέλευσης, εκείνων που δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας, μέσω ενός ουσιαστικού κοινού ευρωπαϊκού συστήματος επιστροφών.
Η λειτουργία ενός μηχανισμού αποτελεσματικής αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών και κρίσεων, με ταχεία και έμπρακτη στήριξη των κρατών μελών που καλούνται να τις αντιμετωπίσουν.
ΠΗΓΗ: efsyn.gr
