Πριν από δέκα χρόνια, τον Ιούλιο του 2010, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ λάμβανε μια σπουδαία απόφαση.
Αναγνώριζε, με το ψήφισμα 64/292, “το δικαίωμα σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό και αποχέτευση ως ανθρώπινο δικαίωμα, το οποίο είναι απαραίτητο για την πλήρη απόλαυση της ζωής και όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων”.
Η απόφαση αυτή ήταν και απάντηση, στην προσπάθεια που είχε ξεκινήσει με συστηματικό τρόπο από τη Χιλή του δικτάτορα Πινοσέτ, το 1981, να ιδιωτικοποιηθεί το νερό. Ήταν η περίοδος της Θάτσερ και του Ρέιγκαν που μέσω TINA (There Is No Alternative) και νεοφιλελευθερισμού ιδιωτικοποιούσαν κρίσιμες δημόσιες υποδομές και υπηρεσίες, από την Υγεία ώς τις συγκοινωνίες, με ανυπολόγιστα αρνητικά αποτελέσματα εις βάρος των κοινωνιών και των πολιτών. Η ύδρευση ήταν μία από αυτές.
Όμως σύντομα φάνηκαν τα αρνητικά αποτελέσματα των μαθητευόμενων μάγων της Σχολής του Σικάγο, που αγνόησαν το γεγονός ότι ακόμη και ο Άνταμ Σμιθ είχε εξαιρέσει από την περιβόητη “αόρατη χείρα” της αγοράς την ύδρευση λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της (υψηλό κόστος παγίων, μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής τους, αναγκαιότητά της ως αγαθού): αύξηση της τιμής του νερού, υποβάθμιση της ποιότητάς του, μείωση των αποθεμάτων του.
Η τάση πλέον έχει αλλάξει. Οι μεγαλουπόλεις του κόσμου επιστρέφουν στην επαναδημοτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης. Και ορθά από ιστορική, οικονομική, κοινωνική άποψη. Δεν είναι τυχαίο, ότι το νερό είναι συνυφασμένο με την ανθρωπότητα - οι πόλεις χτίζονταν πάντα κοντά σε πηγές νερού: ποτάμια και λίμνες. Η δε διαχείρισή του σηματοδοτούσε ανέκαθεν τον δημόσιο χαρακτήρα του, ήδη από την εποχή του Σόλωνα και των νόμων του, το 600 π.Χ.! Η παροχή του νερού λογιζόταν πάντα ως δημόσιο αγαθό, που δεν μπορεί να αποτελέσει εμπορεύσιμο είδος.
Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση, σε αντίθεση με 17 χώρες στον κόσμο, δεν έχει ακόμη θεσπίσει το νερό ως μη εμπορεύσιμο (σε αντίθεση με την ανθρώπινη ανάγκη) ανθρώπινο δικαίωμα, προτρέπει ωστόσο τα κράτη - μέλη να μεριμνήσουν, ώστε οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό. Έγκειται πλέον σε κάθε κράτος - μέλος να εφαρμόσει την κατάλληλη κοινωνική πολιτική. Στο πλαίσιο αυτό η Σλοβενία έγινε πριν από τέσσερα χρόνια η πρώτη χώρα της Ευρώπης, που έχει προσθέσει στο σύνταγμά της άρθρο για το “δικαίωμα στο πόσιμο νερό”:
“Όλοι έχουν δικαίωμα σε πόσιμο νερό. Οι υδάτινες πηγές είναι δημόσιο αγαθό, το οποίο διαχειρίζεται το κράτος. Οι υδάτινες πηγές χρησιμοποιούνται κυρίως για τη βιώσιμη παροχή πόσιμου νερού οικιακής χρήσης και σε σχέση με αυτή τη χρήση τους δεν θεωρούνται εμπορεύσιμο προϊόν. Το πόσιμο νερό παρέχεται προς το Δημόσιο και τα νοικοκυριά από το κράτος μέσω των τοπικών κοινοτήτων απευθείας και χωρίς κέρδος”.
Στον αντίποδα όλων αυτών των διεργασιών η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιχειρεί την ιδιωτικοποίηση του νερού διά της πλαγίας οδού, μέσω της εκχώρησης, με ΣΔΙΤ, του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος της ΕΥΔΑΠ! Σε μια περίοδο που το ζητούμενο είναι η διασφάλιση υπό δημόσιο έλεγχο των υδάτινων πόρων, που απειλούνται λόγω των συνεπειών της κλιματικής κρίσης (η Παγκόσμια Τράπεζα έχει ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου σχετικά με τη μείωση του πόσιμου νερού παγκοσμίως έως το 2025), η κυβέρνηση της “αριστείας” ψάχνει τρόπους, για να αρνηθεί όχι απλώς τα διδάγματα της παγκόσμιας ιστορίας, αλλά αυτό που επιβάλλει η ίδια φύση.
Επιβεβαιώνει έτσι ξανά τον χαρακτήρα μιας τοξικής κυβέρνησης που, στον βωμό του δόγματος των ιδιωτικοποιήσεων, αντιστρατεύεται το περιβάλλον αδιαφορώντας για την υγεία των πολιτών.
Της Ρένας Δούρου
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ, τομεάρχης Κλιματικής Αλλαγής, Περιβάλλοντος και Ενέργειας
