Στο τραπέζι της συζήτησης για τον νέο εκλογικό νόμο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μπαίνει η θέσπιση εκλογικού ορίου εισόδου στα δημοτικά συμβούλια.
Σε υπόμνημα που έδωσε η Ενωση Δημάρχων Αττικής (ΕΝΔΑ)...
στον υπουργό Εσωτερικών, κατά τη συνάντησή τους την περασμένη Πέμπτη, περιέχονται προτάσεις αλλαγής του εκλογικού νόμου, συμπεριλαμβανομένου και εκλογικού ορίου «ποσοστού 3% ή 5%», πτυχή την οποία –σύμφωνα με πληροφορίες– ο Τ. Θεοδωρικάκος άκουσε με ενδιαφέρον.
Το υπόμνημα της ΕΝΔΑ προτείνει εκλογή δημάρχου από τον πρώτο γύρο με 40% «εφόσον έχει διαφορά 5% από τον δεύτερο» και κλιμακούμενο αριθμό εκλεγόμενων δημοτικών συμβούλων ανάλογα με τα ποσοστά του πρώτου γύρου.
Επαναφέρει παράλληλα θέμα ορίου εισόδου στα δημοτικά συμβούλια, οδηγώντας τη συζήτηση για το εκλογικό σύστημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από την απλή αναλογική.
Τι σημαίνει το εκλογικό όριο
Η θέσπιση εκλογικού ορίου είχε συζητηθεί έντονα την περίοδο διαβούλευσης του «Κλεισθένη», ενόψει της εφαρμογής της απλής αναλογικής. Είχε υποστηριχτεί από αιρετούς διάφορων πολιτικών χώρων με το επιχείρημα ότι θα λειτουργούσε ενισχυτικά στην κυβερνησιμότητα των δήμων και των Περιφερειών. Απορρίφθηκε, όμως, καθώς η θέσπιση ορίου εισόδου ερχόταν σε αντίθεση με τη φιλοσοφία αναλογικής εκπροσώπησης του «Κλεισθένη».
Τι θα σήμαινε η θέσπιση ενός εκλογικού ορίου; Δεδομένο είναι ότι θα προκαλούσε αποκλεισμό ενός συνόλου μικρών παρατάξεων από δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια, κυρίως κινήσεων της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που πετυχαίνουν εκπροσώπηση σε πολλά δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Με τις υφιστάμενες συνθήκες, εκτιμάται ότι ένα όριο έως 5% μπορεί να αφήσει εκτός συλλογικών αυτοδιοικητικών οργάνων εναλλακτικές-προοδευτικές φωνές από τη μία, ακροδεξιά μορφώματα ή προσωποπαγείς παρατάξεις με συγκεκριμένες ατζέντες από την άλλη, ακόμα και «αντάρτικα». Χαρακτηριστικό φαινόμενο των δημοτικών εκλογών του 2019 ήταν η πολυδιάσπαση της Ν.Δ. – υπενθυμίζεται ότι συσπείρωση εμφανίστηκε στις τάξεις των δεξιών υποψηφίων μόνο με την ανακοίνωση πρόωρων εθνικών εκλογών.
Μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος της ΕΝΔΑ, Π. Καμάρας, τονίζει ότι το υπόμνημα προτάσεων που κατατέθηκε στον υπουργό αποτελεί προϊόν διεργασιών των φόρουμ της ΕΝΔΑ και κατατίθεται στο τραπέζι ενόψει των συνολικών αλλαγών που επίκεινται. Σχετικά με το όριο εισόδου, αναφέρει ότι είχε τεθεί από πλευράς ΕΝΔΑ και προ απλής αναλογικής και θεωρεί τη θέσπισή του «απολύτως απαραίτητη», προς διευκόλυνση συγκλίσεων πριν από τη διεξαγωγή εκλογών και διαμόρφωσης «ισχυρών σχημάτων που να αντιπροσωπεύουν μεγάλα κομμάτια της κοινωνίας».
Πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο Εσωτερικών «φλερτάρει» με τη θέσπιση ορίου εισόδου στα αυτοδιοικητικά όργανα. Δεν τις επιβεβαιώνουν υπουργικές πηγές. Αναφέρουν ότι δεν υπάρχει «κλείσιμο ματιού» σε κάποια από τις προτάσεις της ΕΝΔΑ και διευκρινίζουν ότι πριν από κάθε αλλαγή στον εκλογικό νόμο θα υπάρξει διαβούλευση με τις αυτοδιοικητικές ενώσεις. Πάντως η θέσπιση ορίου εισόδου βρίσκει σύμφωνους αρκετούς δημάρχους.
«Θεωρώ ότι θα πρέπει να υπάρχει ένα μικρό πλαφόν, το ύψος του οποίου θα πρέπει να συζητήσουμε, γιατί υπάρχουν όντως συνδυασμοί που με πολύ μικρά ποσοστά, στα όρια του εκλογικού μέτρου, καταφέρνουν και εκλέγονται χωρίς απαραίτητα τα κίνητρά τους να είναι προς την εξυπηρέτηση του κοινού καλού, πιθανώς να είναι και λίγο πιο ιδιοτελή, όπως μεταθέσεις ή οτιδήποτε τέτοιο», είναι η προσωπική άποψη του προέδρου της ΚΕΔΕ, Δ. Παπαστεργίου.
Πιθανόν η πρόταση του υπουργείου Εσωτερικών για τον εκλογικό νόμο που θα εφαρμοστεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση το 2023 να κατατεθεί το 2021 και όχι φέτος.
Από τις προγραμματικές του δηλώσεις ο κ. Θεοδωρικάκος έχει εξαγγείλει κατάργηση της απλής αναλογικής. Βάσει των μέχρι σήμερα πληροφοριών, το υπουργείο προσανατολίζεται σε πρόταση με την οποία θα εκλέγεται δήμαρχος ή περιφερειάρχης από την πρώτη Κυριακή, ακόμα και με ποσοστό κατώτερο του 42%.
Και λίστα επικρατείας
Αγνωστο εάν το υπουργείο προσθέσει στην πρότασή του και το όριο εισόδου ή το υιοθετήσει σε συνδυασμό με ένα σύστημα αναλογικότερο της υπερενισχυμένης αναλογικής. Ορισμένοι πολιτικοί παρατηρητές, πάντως, εκτιμούν ότι εάν θεσπιστεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση όριο εισόδου 5%, αυτομάτως ανοίγει κερκόπορτα και για αύξηση του ορίου εισόδου στη Βουλή.
Στο υπόμνημα της ΕΝΔΑ υπάρχει άλλη μία πρόταση με παραλληλισμό στο εθνικό εκλογικό σύστημα: θέσπιση λίστας επικρατείας σε ποσοστό 10% των μελών του δημοτικού συμβουλίου. Προτείνεται, εν ολίγοις, παρουσία στο ψηφοδέλτιο ανθρώπων εγνωσμένου κύρους, που μπορούν να εκλεγούν χωρίς σταυρό στην περίπτωση που δεν είναι «ψηφοσυλλέκτες» ή και να τοποθετηθούν σε μη εκλόγιμη θέση, εκφράζοντας τη στήριξή τους σε έναν συνδυασμό.
Μεταξύ άλλων, η ΕΝΔΑ προτείνει πρόβλεψη για αυξημένη πλειοψηφία στη λήψη αποφάσεων δημοτικών συμβουλίων για θέματα «που είναι μείζονος σημασίας ή έχουν διαχρονικό χαρακτήρα», όπως π.χ. πολεοδομικές παρεμβάσεις, λήψη δανείου κ.ά.
