Του Γιάννη Πανούση
Ο τόπος αυτός γεννήθηκε μέσα στο φως...
Το σκότος δεν ριζώνει εδώ...
Ποιός ο φόβος λοιπόν που απλώθηκε σαν την πάχνη
πάνω στο λινόσαρκο της πατρίδας το σώμα;
Αντώνης Μακρυδημήτρης, Μέρες 2020
Σ’ αυτή τη χώρα πολύ εύκολα περνάμε από το "ο καθένας για τον άλλον" (εποχή Κορονοϊού) στο "όλοι εναντίον όλων" (μετά-Κορονοϊό εποχή).
Λες και υπάρχει μέσα μας "ένας εσωτερικός εγκλεισμός" (ψευτο-ιδεολογικής ή ψευτο-ηθικής υφής), ο οποίος μας ωθεί να συμ-περι-φερόμαστε ελάχιστα καλύτερα από παρεκκλίνουσες/παραβατικές προσωπικότητες, όσο κι αν επικαλούμαστε την ευθύνη των άλλων ή την κακοτυχία μας.
Αδυνατούμε να ξε-χωρίσουμε το συμβάν από τις συνέπειές του, το βραχυπρόθεσμα ευχάριστο από το μακροπρόθεσμα ωφέλιμο, το γενικό καλό από το ατομικό κέρδος.
Κι όμως για λίγους μήνες λειτουργήσαμε συνετά. Ίσως επειδή για πρώτη φορά ο κίνδυνος σήμαινε τα ίδια πράγματα για όλους τους ανθρώπους (ανεξαρτήτως φύλου, τάξης, θρησκείας, μόρφωσης, πλούτου κλπ). Μολονότι το ρίσκο το αναλαμβάνουμε ενώ τον κίνδυνο τον υφιστάμεθα η υποκειμενική αίσθηση του (αναμενόμενου; επικείμενου;). Κακού υπήρξε παντού κοινή, όσο κι αν μερικοί προσπάθησαν (ανεπιτυχώς) να προσδώσουν στην Πανδημία ιδεολογικά ή θρησκευτικομεταφυσικά χαρακτηριστικά. Παρά το ελάχιστο blame game κάποιων κομματικών στελεχών, το risk management των ειδικών και το risk control της Πολιτείας μετακίνησαν το θέμα στην αποτελεσματικότητα της διακυβέρνησης και στην αξιοπιστία του Κράτους.
Ο θερμοστάτης της πολιτικής, της κοινωνίας, της επιστήμης λειτούργησε όπως έπρεπε σε τέτοιες περιστάσεις. Μπορεί να μην καταφέραμε (ή μήπως δεν θέλαμε;) να μετρήσουμε την κοινωνική ανομία αλλά φαίνεται πως όλοι μαζί μπορέσαμε να μετουσιώσουμε την Κινδυνική, από επιστήμη διαχείρισης κινδύνων, σε διαδικασία ομοψυχίας και ομογνωμίας ενός τόσο ατίθασου, αλλά και τόσο ανθεκτικού απέναντι στις απειλές κατά της επιβίωσής του, λαού.
Κι ύστερα ήρθε ο απεγκλωβισμός, ή –για πολλούς– η απελευθέρωση (sic). Η σωτηρία του κόσμου χαρακτηρίστηκε "πείραμα κοινωνικής ιατρικής" που στόχευε στην πειθαρχιποίηση, ενώ το τρολάρισμα των πρώην ηρώων (γιατρών, νοσοκόμων, αστυνομικών) πήρε και πάλι τις γνωστές διαστάσεις της (ενορχηστρωμένης;) εχθροπάθειας.
Νέες αμοράλ "ετικέτες", νέες τυχοδιωκτικές ιδεοληψίες, νέοι αδαείς παντογνώστες, νέοι προφήτες εμφανίστηκαν για να μας θυμίσουν το "σύνδομο του μεταπολιτευτικού ήθους(;)’’ της αμφισβήτησης και της καχυποψίας. Το δικαίωμα στο ψέμα(;) και η συκοφαντία αναγορεύτηκαν και πάλι σε κύρια εργαλεία πολιτικής προπαγάνδας κατά των αντιπάλων και η αχαριστία απέναντι σε όσους έτρεχαν για να μας βοηθήσουν/σώσουν επενδύθηκε με στοιχεία κριτικής σκέψης (sic).
Αυτή ήταν πάντοτε η Ελλάδα.Τιμωρούσε όσους αγωνίζονταν και τιμούσε όσους λιποτακτούσαν.
Έλεγα όμως μήπως τώρα βάζαμε μυαλό, αλλά έπεσα εκ νέου έξω...
ΥΓ.’’Ο άνθρωπος είναι εκείνο το τρελλό ζώο
που ανακάλυψε τη λογική κι έκτοτε
εδώ και χιλιάδες χρόνια
πιστεύει πως 2+2 κάνουν τέσσερα
κι όχι όσα θέλει ο Θεός’’ (Γ. Ναζλίδης, Ανήλικη Αρχιτεκτονική)
* Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι Καθηγητής Εγκληματολογίας, πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη
