Του Πέτρου Θ. Θωμαϊδη
22 Απριλίου 1928.
Κυριακή, παραμονή του Αγίου Γεωργίου.
Στις 8:20 το βράδυ σημειώνεται η πρώτη δόνηση.
Σε δύο ακριβώς ώρες, στις 10:20, ο κύριος σεισμός μεταβάλλει την Κόρινθο σ’ ένα σωρό ερειπίων.
«Ολίγαι στιγμαί ήρκεσαν δια να εξαφανίσουν την ευημερία, την οποία η φιλεργία...
Σε δύο ακριβώς ώρες, στις 10:20, ο κύριος σεισμός μεταβάλλει την Κόρινθο σ’ ένα σωρό ερειπίων.
«Ολίγαι στιγμαί ήρκεσαν δια να εξαφανίσουν την ευημερία, την οποία η φιλεργία...
των κατοίκων και μακραί προσπάθειαι και κόποι είχον δημιουργήσει. Η απόγνωσις έχει πλημμυρίσει τας καρδίας όλων και το αίσθημα της φρίκης συμπληρώνει την απελπισία των. Είδον τας οικίας των κατερειπωμένας• εγνώρισαν την ερημίαν• ήκουσαν την υποχθόνιον απειλήν του θανάτου• και τώρα ακόμη έχουν χάσει το αίσθημα της ασφαλείας και αι ψυχαί των είναι πλήρεις απελπισίας. Ενώπιον των εντρόμων οφθαλμών των σείεται διαρκώς – προειδοποίησις ακαταπαύστων κινδύνων – το ερωτηματικόν της Αύριον» [*απόσπασμα από την έκκληση του Δαμασκηνού προς τα απανταχού της γης τέκνα της Ελλάδος για την ανοικοδόμηση της Κορίνθου].
Για την Κόρινθο ήταν η πιο κρίσιμη ώρα.
Ιστορία 30 αιώνων απειλείτο από ένα ακούσιο, τραγικό όσο και άδοξο τέλος.
Στις 23 Απριλίου 1928, οι πάντες ήταν έτοιμοι να εγκαταλείψουν την πόλη και η Αποστολική Εκκλησία της Κορίνθου κινδύνευε να απορφανιστεί.
Για την Κόρινθο ήταν η πιο κρίσιμη ώρα.
Ιστορία 30 αιώνων απειλείτο από ένα ακούσιο, τραγικό όσο και άδοξο τέλος.
Στις 23 Απριλίου 1928, οι πάντες ήταν έτοιμοι να εγκαταλείψουν την πόλη και η Αποστολική Εκκλησία της Κορίνθου κινδύνευε να απορφανιστεί.
«Αλλόφρονες οι Κορίνθιοι είχαν συγκεντρωθή στην πλατεία της πόλεως. Κρατούσαν στα χέρια τους βαλίτσες και δέματα με λίγα πράγματα, όσα μπορούσαν να πάρουν από τα ερειπωμένα σπίτια τους, με κίνδυνο της ζωής τους. Ήσαν έτοιμοι να βρούν τρόπο να φύγουν και να διασκορπιστούν στα πέρατα της Ελλάδος, εκεί όπου ο καθένας είχε συγγενείς ή φίλους και γνωρίμους. Ο τρόμος τους είχε κάνει να πιστέψουν ότι το παν απώλετο πλέον. Η Κόρινθος δεν υπήρχε πια γι’ αυτούς».
Μόλις κατέφθασε στην πόλη ο Μητροπολίτης Δαμασκηνός και είδε τον κόσμο στην πλατεία με τις βαλίτσες έτοιμο να φύγει έκανε τα ράσα του ασπίδα ελπίδας ακαταμάχητης και φτερούγες προστασίας των δοκιμαζόμενων πνευματικών του παιδιών. «Μεγάλη η συμφορά, ανυπολόγιστη η καταστροφή», τους είπε. «Βλέπω ότι είσθε όλοι έτοιμοι να εγκαταλείψετε την πόλη μας και να φύγετε, με την πεποίθηση ότι το παν κατεστράφη και εχάθηκε πλέον. Αλλ’ αυτό που σκεφθήκατε και αποφασίσατε δεν θα γίνη. Ζητώ απ’ όλους σας να μη φύγει κανείς. Η δοκιμασία μεγάλη και τρομερή, αλλά θα την ξεπεράσουμε γρήγορα με πίστη στον Θεό και με υπομονή. Μείνετε στην πόλη μας, έχετε πίστη στον Θεό και στη χάρη του Πολιούχου μας Αποστόλου Παύλου και η Κόρινθός μας θα ανοικοδομηθεί γρήγορα και θα γίνει ωραιότερη και καλύτερη και απρόσβλητη από τους σεισμούς».
«Και ο αντάξιος των περιστάσεων εκείνων Ιεράρχης, περιγράφει αυτόπτης μάρτυρας, περιβληθείς προθύμως και αγογγύστως τον ακάνθινον στέφανον του μαρτυρίου ερρίφθη πλήρης αγάπης, στοργής και καλωσύνης εις την εξυπηρέτησιν του προσφιλούς του ποιμνίου».
«Από την πρώτη μέρα της καταστροφής βρέθηκε μέσω των Κορινθίων ο Μητροπολίτης Δαμασκηνός, διαβάζουμε στην εφημερίδα “Το Ελεύθερο Βήμα”. Ο Δαμασκηνός όταν τα πάντα κατέλυε η αναπάντεχη συμφορά των σεισμών, δεν εκάθησε να θρηνήση στους ερειπωμένους τοίχους. Αντίθετα, ύψωσε την πίστη και την ελπίδα, έγινε ο παραμυθητής της δυστυχίας. Ημέρα και νύκτα εργάζεται. Αεικίνητος, πανταχού παρών, με το στρατηγείο του σ’ ένα βαγονάκι του κατεστραμμένου σιδηροδρομικού σταθμού, δίνει τα σωτήρια παραγγέλματα της βοηθείας και περιθάλψεως. Ο κρίκος, που συνεκράτησε τη διαρροή του πληθυσμού. Στο απελπιστικό κήρυγμα να εγκαταλειφθεί η σεισμόπληκτη πόλις αντιτάσσει το δόγμα της κοινωνικής ενότητος και της συνεχίσεως της ιστορίας της Κορίνθου. Δαμασκηνός, ο ήρωας της κορινθιακής τραγωδίας».
Μια σύντομη ανταπόκριση του Robert Umilta για την εφημερίδα «Le Figaro», που δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 12ης Μαΐου 1928, αποδίδει με χαρακτηριστική ενάργεια τον τρόπο με τον οποίο ενήργησε ο Μητροπολίτης Δαμασκηνός.
«Συγκεντρώνων όλας τας διαχύτους θελήσεις, εμψυχών τας αποτεθαρρημένας καρδίας, συντονίζων τας προσπαθείας, κατευθύνων τας παρεχομένας βοηθείας – ένας άνθρωπος δεσπόζει εν όλω τω μεγαλείω του εν τω μέσω της συντετριμμένης μυρμηγκιάς των σεισμοπλήκτων. Ο Μητροπολίτης Κορίνθου, ο Σεβασμιώτατος Δαμασκηνός. Ευρίσκεται εν τη υπηρεσία όλων και εν παντί, Ιεράρχης εξελιχθείς εις κυβερνήτην, εκτελεί το επίμοχθον έργον του ηρέμως και χωρίς επιδείξεις, επιβοηθών το κυβερνητικόν έργον και καθοδηγών την βοήθεια των ξένων πολεμικών».
Στην Κόρινθο μπορεί να είχαν γκρεμιστεί όλα και μαζί με τα άψυχα και οι ελπίδες των ανθρώπων. Είχε μείνει όμως όρθιος ο Δαμασκηνός.
«Το είδα ιστάμενον ορθόν, τον γίγαντα τούτον σωματικώς και ψυχικώς Κληρικόν, να κυκλοφορεί εις το μικροσκοπικόν αυτό καταφύγιον (δηλαδή εις το βαγόνι του τραίνου που είχε εγκατασταθεί), εν μέσω διαφόρων επιτροπών σεισμοπαθών, δημοσιογράφων, αντιπροσώπων εταιρειών, υποβαλλουσών προτάσεις περί ανοικοδομήσεως της πόλεως, αντιπροσώπων διαφόρων Οργανώσεων Αθηνών και Πειραιώς, αι οποίαι έσπευσαν να παράσχουν την αρωγή των εις τους σεισμοπλήκτους κατοίκους. Εις έκαστον τούτων έδιδε την κατάλληλον απάντησιν, οδηγίαν, πληροφορίαν ή παραμυθίαν ο εκ Θείας Προνοίας ευρεθείς εν μέσω τοιαύτης καταστροφής εμπνευσμένος ούτος Ιεράρχης, λύων δια της ευθυκρισίας, της αντιλήψεως, της θεληματικότητος, της συμβιβαστικότητος, της ευπροσηγορίας, της δημιουργικότητος, όλα τα περίπλοκα προβλήματα, τα οποία κάθε ώραν και στιγμήν παρουσιάζοντο, προς εξοικονόμησιν και διεκπεραίωσιν», έγραφε σε άρθρο του στην «ΚΑΙΝΗΝ ΚΤΙΣΙΝ» της 20ης Μαΐου 1928 ο Νομάρχης Παρασκευόπουλος.
Μετά την προπαρασκευαστική εργασία δια της συστάσεως της «Επιτροπής Σεισμοπαθών» και του «Αυτονόμου Οργανισμού Αποκαταστάσεως Σεισμοπαθών Κορίνθου», η προεδρεία του οποίου του ανατέθηκε εν λευκώ, ο Δαμασκηνός αναχώρησε για την Αμερική προκειμένου με εράνους και δάνεια από την χρηματαγορά της Νέας Υόρκης να εξασφαλίσει τα πρώτο οικονομικά εφόδια για την πραγματοποίηση του άθλου της επανίδρυσης της Κορίνθου και της επούλωσης των τραυμάτων ολόκληρης της πληγείσας από το σεισμό Κορινθίας. Προηγουμένως ο Δαμασκηνός είχε καλέσει και δημόσια παρακαλέσει τα απανταχού της γης τέκνα της Ελλάδος να συνδράμουν στην προσπάθεια να μην σβηστεί η Κόρινθος από τον χάρτη. Η φωνή του μέσα από τα ερτζιανά με συγκίνηση αλλά και σταθερότητα έλεγε:
«Έλληνες,
Στρέψατε την σκέψιν σας μίαν στιγμήν προς την Κόρινθον και την κατεστραμμένην Κορινθιακήν περιφέρειαν. Ανοίξατε διάπλατα τας θύρας των καρδιών σας εις την αγάπην προς τους πάσχοντας αδελφούς. Εις την αγάπην εκείνην που απετέλεσε πάντοτε το ιδιαίτερον γνώρισμα του Έλληνος οπουδήποτε και αν ευρίσκεται, είτε εις τους κόλπους της μητρός Ελλάδος είτε μακράν αυτής εις την ξένην.
Σκεφθείτε ακόμη. Όταν η Κορινθιακή γη στηριχθή και πάλιν εις τας σαλευθείσας βάσεις της και παύσουν οι υποχθόνιοι κρότοι, που αποτελούν τον απαίσιον της καταστροφής συριγμόν, θα πρέπει η πόλις και τα χωρία να ανοικοδομηθούν και πάλι και οι άστεγοι να εύρουν μόνιμον στέγην.
Ούτε υπό σκηνάς ούτε εις ξύλινα παραπήγματα δύναται να παραμείνουν επ’ άπειρον. Δεν επιτρέπεται, δεν το επιτρέπει η φιλοτιμία του Έλληνος, να υπάρχει περιφέρεια σκηνιτών και νομάδων εις την καρδίαν της Ελλάδος.
Έλληνες,
Εάν η Κόρινθος κατάκειται εις θλιβερά ερείπια, εάν αι περικαλλείς οικοδομαί της δεν υπάρχουν πλέον, σώζεται όμως ακεραία η ψυχή της πόλεως και οι φίλεργοι κάτοικοι μοχθούν και πάλιν δια την ανόρθωσιν της κατερειπωθείσης πόλεως. Αλλά το έργον της αποκαταστάσεως της Κορίνθου και της Κορινθίας είναι πολύπλοκον και δαπανηρόν.
Ιστορία τριάκοντα αιώνων, όση είναι η ιστορία της Κορίνθου ατενίζει εναγωνίως εις τα τέκνα της Ελλάδος, της αδιαιρέτου και αθανάτου Ελληνικής Πατρίδος, αναμένει δε να πράξουν το καθήκον των.
Ευχέτης Πάντων Υμών
Ο Κορινθίας Δαμασκηνός»
Το έργο της ανοικοδομήσεως της Κορίνθου και της ευρύτερης περιοχής ήταν πράγματι πολύ δύσκολο. Αλλά εκτός από τις δυσκολίες εξευρέσεως χρημάτων, δεν έλειψαν, δυστυχώς, οι ιδιοτελείς και ζηλόφθονες αμφισβητήσεις του Μητροπολίτη Δαμασκηνού, ο οποίος υπέβαλε δύο φορές την παραίτησή του από την προεδρεία του Οργανισμού Αποκαταστάσεως Σεισμοπαθών Κορίνθου, για να την αποσύρει εν συνεχεία κατόπιν επιμόνων παρακλήσεων των Αρχών και των Οργανώσεων της Κορινθίας αλλά και του απλού κόσμου. Το ιστορικό των κατά του Δαμασκηνού επιθέσεων εκθέτει ο ίδιος σε λόγο τον οποίο εκφώνησε την 15η Αυγούστου 1929: «….Εις την απόφασιν της παραιτήσεώς μου ήχθην ένεκα ασκηθείσης πολιτικής ήτις εστράφη πλέον κατ’ εμού και ήτις έθιξε το όριον της θεμιτής ευπρεπείας. Εσκέφθην σοβαρώς : μήπως οι σεισμοπαθείς έχουν υπ’ όψιν των άλλον καλύτερον τρόπον διαχειρίσεως της υποθέσεώς των και άλλους άνδρας ικανωτέρους εμού δια την συνέχισιν του αναληφθέντος υπό του Οργανισμού έργου; Υπό το Κράτος των σκέψεων αυτών απηύθυνα την γνωστήν επιστολήν μου προς την Κυβέρνησιν και ήμην έτοιμος να παραχωρήσω την θέσιν μου εις το υποδειχθησόμενον διάδοχον. Ενόμισα τούτο ως καθήκόν μου. Αντί όμως της υποδείξεως του διαδόχου μου, την οποίαν ανέμενον, ευρέθην ενώπιον ομαδικών εκδηλώσεων αφοσιώσεως και εμπιστοσύνης και προς το έργον του Οργανισμού ομαδικώς και εμού συγκεκριμένως. Όλοι με εξώρκιζον να παραμείνω εις την θέσιν μου, τινές δε μάλιστα και με καθίστων υπεύθυνον δια την ματαίωσιν της μεγάλης προσπαθείας εν περιπτώσει επιμονής μου εις την απόφασιν της αποχωρήσεως. Η Κυβέρνησις της χώρας δια του κ. Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και οι τρεις βουλευταί της επαρχίας μας, πολλοί πολιτευταί αυτής, αι ωργανομέναι τάξεις της πόλεως και των περιχώρων, άτομα και ομάδες, πάντες μια λέξει οι παράγοντες εν συμφωνία συγκινητική ηξίουν επιτακτικώς την παραμονήν μου εις την Προεδρίαν του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού. Θα προσφέρω τον εαυτόν μου θυσίαν εις τον βωμόν της ιστορικής πόλεως, εάν η ανόρθωσίς της έχη όντως ανάγκην τοιαύτης θυσίας».
«Και ο αντάξιος των περιστάσεων εκείνων Ιεράρχης, περιγράφει αυτόπτης μάρτυρας, περιβληθείς προθύμως και αγογγύστως τον ακάνθινον στέφανον του μαρτυρίου ερρίφθη πλήρης αγάπης, στοργής και καλωσύνης εις την εξυπηρέτησιν του προσφιλούς του ποιμνίου».
«Από την πρώτη μέρα της καταστροφής βρέθηκε μέσω των Κορινθίων ο Μητροπολίτης Δαμασκηνός, διαβάζουμε στην εφημερίδα “Το Ελεύθερο Βήμα”. Ο Δαμασκηνός όταν τα πάντα κατέλυε η αναπάντεχη συμφορά των σεισμών, δεν εκάθησε να θρηνήση στους ερειπωμένους τοίχους. Αντίθετα, ύψωσε την πίστη και την ελπίδα, έγινε ο παραμυθητής της δυστυχίας. Ημέρα και νύκτα εργάζεται. Αεικίνητος, πανταχού παρών, με το στρατηγείο του σ’ ένα βαγονάκι του κατεστραμμένου σιδηροδρομικού σταθμού, δίνει τα σωτήρια παραγγέλματα της βοηθείας και περιθάλψεως. Ο κρίκος, που συνεκράτησε τη διαρροή του πληθυσμού. Στο απελπιστικό κήρυγμα να εγκαταλειφθεί η σεισμόπληκτη πόλις αντιτάσσει το δόγμα της κοινωνικής ενότητος και της συνεχίσεως της ιστορίας της Κορίνθου. Δαμασκηνός, ο ήρωας της κορινθιακής τραγωδίας».
Μια σύντομη ανταπόκριση του Robert Umilta για την εφημερίδα «Le Figaro», που δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 12ης Μαΐου 1928, αποδίδει με χαρακτηριστική ενάργεια τον τρόπο με τον οποίο ενήργησε ο Μητροπολίτης Δαμασκηνός.
«Συγκεντρώνων όλας τας διαχύτους θελήσεις, εμψυχών τας αποτεθαρρημένας καρδίας, συντονίζων τας προσπαθείας, κατευθύνων τας παρεχομένας βοηθείας – ένας άνθρωπος δεσπόζει εν όλω τω μεγαλείω του εν τω μέσω της συντετριμμένης μυρμηγκιάς των σεισμοπλήκτων. Ο Μητροπολίτης Κορίνθου, ο Σεβασμιώτατος Δαμασκηνός. Ευρίσκεται εν τη υπηρεσία όλων και εν παντί, Ιεράρχης εξελιχθείς εις κυβερνήτην, εκτελεί το επίμοχθον έργον του ηρέμως και χωρίς επιδείξεις, επιβοηθών το κυβερνητικόν έργον και καθοδηγών την βοήθεια των ξένων πολεμικών».
Στην Κόρινθο μπορεί να είχαν γκρεμιστεί όλα και μαζί με τα άψυχα και οι ελπίδες των ανθρώπων. Είχε μείνει όμως όρθιος ο Δαμασκηνός.
«Το είδα ιστάμενον ορθόν, τον γίγαντα τούτον σωματικώς και ψυχικώς Κληρικόν, να κυκλοφορεί εις το μικροσκοπικόν αυτό καταφύγιον (δηλαδή εις το βαγόνι του τραίνου που είχε εγκατασταθεί), εν μέσω διαφόρων επιτροπών σεισμοπαθών, δημοσιογράφων, αντιπροσώπων εταιρειών, υποβαλλουσών προτάσεις περί ανοικοδομήσεως της πόλεως, αντιπροσώπων διαφόρων Οργανώσεων Αθηνών και Πειραιώς, αι οποίαι έσπευσαν να παράσχουν την αρωγή των εις τους σεισμοπλήκτους κατοίκους. Εις έκαστον τούτων έδιδε την κατάλληλον απάντησιν, οδηγίαν, πληροφορίαν ή παραμυθίαν ο εκ Θείας Προνοίας ευρεθείς εν μέσω τοιαύτης καταστροφής εμπνευσμένος ούτος Ιεράρχης, λύων δια της ευθυκρισίας, της αντιλήψεως, της θεληματικότητος, της συμβιβαστικότητος, της ευπροσηγορίας, της δημιουργικότητος, όλα τα περίπλοκα προβλήματα, τα οποία κάθε ώραν και στιγμήν παρουσιάζοντο, προς εξοικονόμησιν και διεκπεραίωσιν», έγραφε σε άρθρο του στην «ΚΑΙΝΗΝ ΚΤΙΣΙΝ» της 20ης Μαΐου 1928 ο Νομάρχης Παρασκευόπουλος.
Μετά την προπαρασκευαστική εργασία δια της συστάσεως της «Επιτροπής Σεισμοπαθών» και του «Αυτονόμου Οργανισμού Αποκαταστάσεως Σεισμοπαθών Κορίνθου», η προεδρεία του οποίου του ανατέθηκε εν λευκώ, ο Δαμασκηνός αναχώρησε για την Αμερική προκειμένου με εράνους και δάνεια από την χρηματαγορά της Νέας Υόρκης να εξασφαλίσει τα πρώτο οικονομικά εφόδια για την πραγματοποίηση του άθλου της επανίδρυσης της Κορίνθου και της επούλωσης των τραυμάτων ολόκληρης της πληγείσας από το σεισμό Κορινθίας. Προηγουμένως ο Δαμασκηνός είχε καλέσει και δημόσια παρακαλέσει τα απανταχού της γης τέκνα της Ελλάδος να συνδράμουν στην προσπάθεια να μην σβηστεί η Κόρινθος από τον χάρτη. Η φωνή του μέσα από τα ερτζιανά με συγκίνηση αλλά και σταθερότητα έλεγε:
«Έλληνες,
Στρέψατε την σκέψιν σας μίαν στιγμήν προς την Κόρινθον και την κατεστραμμένην Κορινθιακήν περιφέρειαν. Ανοίξατε διάπλατα τας θύρας των καρδιών σας εις την αγάπην προς τους πάσχοντας αδελφούς. Εις την αγάπην εκείνην που απετέλεσε πάντοτε το ιδιαίτερον γνώρισμα του Έλληνος οπουδήποτε και αν ευρίσκεται, είτε εις τους κόλπους της μητρός Ελλάδος είτε μακράν αυτής εις την ξένην.
Σκεφθείτε ακόμη. Όταν η Κορινθιακή γη στηριχθή και πάλιν εις τας σαλευθείσας βάσεις της και παύσουν οι υποχθόνιοι κρότοι, που αποτελούν τον απαίσιον της καταστροφής συριγμόν, θα πρέπει η πόλις και τα χωρία να ανοικοδομηθούν και πάλι και οι άστεγοι να εύρουν μόνιμον στέγην.
Ούτε υπό σκηνάς ούτε εις ξύλινα παραπήγματα δύναται να παραμείνουν επ’ άπειρον. Δεν επιτρέπεται, δεν το επιτρέπει η φιλοτιμία του Έλληνος, να υπάρχει περιφέρεια σκηνιτών και νομάδων εις την καρδίαν της Ελλάδος.
Έλληνες,
Εάν η Κόρινθος κατάκειται εις θλιβερά ερείπια, εάν αι περικαλλείς οικοδομαί της δεν υπάρχουν πλέον, σώζεται όμως ακεραία η ψυχή της πόλεως και οι φίλεργοι κάτοικοι μοχθούν και πάλιν δια την ανόρθωσιν της κατερειπωθείσης πόλεως. Αλλά το έργον της αποκαταστάσεως της Κορίνθου και της Κορινθίας είναι πολύπλοκον και δαπανηρόν.
Ιστορία τριάκοντα αιώνων, όση είναι η ιστορία της Κορίνθου ατενίζει εναγωνίως εις τα τέκνα της Ελλάδος, της αδιαιρέτου και αθανάτου Ελληνικής Πατρίδος, αναμένει δε να πράξουν το καθήκον των.
Ευχέτης Πάντων Υμών
Ο Κορινθίας Δαμασκηνός»
Το έργο της ανοικοδομήσεως της Κορίνθου και της ευρύτερης περιοχής ήταν πράγματι πολύ δύσκολο. Αλλά εκτός από τις δυσκολίες εξευρέσεως χρημάτων, δεν έλειψαν, δυστυχώς, οι ιδιοτελείς και ζηλόφθονες αμφισβητήσεις του Μητροπολίτη Δαμασκηνού, ο οποίος υπέβαλε δύο φορές την παραίτησή του από την προεδρεία του Οργανισμού Αποκαταστάσεως Σεισμοπαθών Κορίνθου, για να την αποσύρει εν συνεχεία κατόπιν επιμόνων παρακλήσεων των Αρχών και των Οργανώσεων της Κορινθίας αλλά και του απλού κόσμου. Το ιστορικό των κατά του Δαμασκηνού επιθέσεων εκθέτει ο ίδιος σε λόγο τον οποίο εκφώνησε την 15η Αυγούστου 1929: «….Εις την απόφασιν της παραιτήσεώς μου ήχθην ένεκα ασκηθείσης πολιτικής ήτις εστράφη πλέον κατ’ εμού και ήτις έθιξε το όριον της θεμιτής ευπρεπείας. Εσκέφθην σοβαρώς : μήπως οι σεισμοπαθείς έχουν υπ’ όψιν των άλλον καλύτερον τρόπον διαχειρίσεως της υποθέσεώς των και άλλους άνδρας ικανωτέρους εμού δια την συνέχισιν του αναληφθέντος υπό του Οργανισμού έργου; Υπό το Κράτος των σκέψεων αυτών απηύθυνα την γνωστήν επιστολήν μου προς την Κυβέρνησιν και ήμην έτοιμος να παραχωρήσω την θέσιν μου εις το υποδειχθησόμενον διάδοχον. Ενόμισα τούτο ως καθήκόν μου. Αντί όμως της υποδείξεως του διαδόχου μου, την οποίαν ανέμενον, ευρέθην ενώπιον ομαδικών εκδηλώσεων αφοσιώσεως και εμπιστοσύνης και προς το έργον του Οργανισμού ομαδικώς και εμού συγκεκριμένως. Όλοι με εξώρκιζον να παραμείνω εις την θέσιν μου, τινές δε μάλιστα και με καθίστων υπεύθυνον δια την ματαίωσιν της μεγάλης προσπαθείας εν περιπτώσει επιμονής μου εις την απόφασιν της αποχωρήσεως. Η Κυβέρνησις της χώρας δια του κ. Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και οι τρεις βουλευταί της επαρχίας μας, πολλοί πολιτευταί αυτής, αι ωργανομέναι τάξεις της πόλεως και των περιχώρων, άτομα και ομάδες, πάντες μια λέξει οι παράγοντες εν συμφωνία συγκινητική ηξίουν επιτακτικώς την παραμονήν μου εις την Προεδρίαν του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού. Θα προσφέρω τον εαυτόν μου θυσίαν εις τον βωμόν της ιστορικής πόλεως, εάν η ανόρθωσίς της έχη όντως ανάγκην τοιαύτης θυσίας».
Ο θεμέλιος λίθος της πρώτης αντισεισμικής οικοδομής ετέθη την 27η Οκτωβρίου 1929, απ' όπου και η φωτογραφία, παρουσία του τότε Αρχιεπισκόπου Αθηνών και του Πρωθυπουργού της χώρας Ελευθερίου Βενιζέλου.
Ο Δαμασκηνός είχε δικαιωθεί. Από τα σπλάχνα της Κορινθιακής γης ελπιδοφόρα αύγαζε η ανατολή της ανορθώσεως. Ο άθλος είχε επιτελεστεί και η συμπλήρωση του έργου ήταν πια μόνο ζήτημα χρόνου και υπομονής.
Σήμερα, 92 χρόνια από τον καταστρεπτικό σεισμό, δεν είναι μόνο ο Καθεδρικός Ναός του Αποστόλου Παύλου, το Μητροπολιτικό Μέγαρο, η Κροκίδειος αίθουσα και η Ιερατική Σχολή, όπου η έδρα της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας (πρώην Νομαρχίας), που μαρτυρούν για την προσφορά του Δαμασκηνού ως Μητροπολίτη Κορίνθου. Όλη η πόλη είναι στην πραγματικότητα μια ζωντανή μαρτυρία του γεγονότος ότι χωρίς τον Δαμασκηνό η Κόρινθος θα ήταν μια ιστορική ανάμνηση και εμείς δεν θα είχαμε ποτέ πολιτογραφηθεί Κορίνθιοι.
Και όπως σημειώνει κάποιος για λογαριασμό όλων μας: «Και αν ο μοχθηρός χρόνος εν τη αενάω και διηνεκεί ροή του σκορπίζει τον πέπλον της λήθης επί των πάσης φύσεως γεγονότων, οι Κορίνθιοι δεν θα λησμονήσουν ποτέ τον στοργικόν των Πατέρα και τον εκλεκτόν Ιεράρχη των. Και πολύ δικαίως».
