Οσο κι αν η Ευρώπη - και κυρίως η Γερμανία - προτιμά να στρουθοκαμηλίζει, η Ισπανία φαίνεται να ακολουθεί πιστά τα χνάρια της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας και να στέκεται στο κατώφλι του...
μηχανισμού διάσωσης, ο οποίος όμως είναι προς το παρόν τουλάχιστον πολύ μικρός, για να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της.
Και εκεί που όλοι μιλούσαν για την ελληνική έξοδο από το ευρώ, κυκλοφορούν πλέον σενάρια για ισπανική... υποχώρηση, λόγω του μεγάλου όγκου της ισπανικής οικονομίας, που δύσκολα μπορεί να διασωθεί.
Πολλοί αναλυτές νιώθουν, ότι είναι θεατές στο ίδιο έργο, που παρακολούθησαν έντρομοι πριν από δύο χρόνια: η Ελλάδα υπέκυπτε υπό το βάρος του χρέους της και χρειαζόταν ενέσεις ρευστού από την ΕΕ και το ΔΝΤ.
Τα σήματα που στέλνει σήμερα η Μαδρίτη είναι σχεδόν πανομοιότυπα, ενώ και τα βήματα που ακολουθεί θυμίζουν όλες τις χώρες που η μία μετά την άλλη εισήλθαν σε μηχανισμό στήριξης, με εξαίρεση την Ιταλία, η οποία «γλίτωσε» την τελευταία στιγμή.
Υφεση και λιτότητα
Το κόστος δανεισμού της Ισπανίας έχει εκτοξευτεί πολύ κοντά στο 7%, το όριο δηλαδή που καθιστά τον δανεισμό μιας χώρας πλέον μη βιώσιμο, η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση και έχουν ξεκινήσει συναντήσεις και επαφές με όλες τις πλευρές, προκειμένου να βρεθεί μια λύση που θα κρατήσει τη Μαδρίτη «ζωντανή». Το δημόσιο χρέος, από 68,9% του ΑΕΠ που ήταν πέρυσι, εκτιμάται ότι φέτος, παρά την πολιτική λιτότητας, θα εκτοξευτεί στο 79,8%, ενώ μέσα στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, έφυγαν από τη χώρα κεφάλαια ύψους 100 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή οι περιφέρειες, και κυρίως η Καταλονία, εκπέμπουν SOS καθώς αδυνατούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους.
Προσηλωμένη απαρέγκλιτα στον στόχο της περικοπής δαπανών, παρότι υπάρχουν φωνές που προειδοποιούν ότι μπορεί να στραγγαλίσει μέχρι θανάτου την ισπανική οικονομία, η κυβέρνηση του κεντροδεξιού πρωθυπουργού Μαριάνο Ραχόι, προσπαθεί να αποδείξει, ότι είναι καλός... μαθητής. Την ίδια στιγμή διαψεύδει με κάθε τρόπο, ότι θα ζητήσει βοήθεια και επιμένει, ότι η χώρα του θα καταφέρει μόνη της να βρει το φως στο τούνελ, με λίγη καλή θέληση από τους Ευρωπαίους εταίρους.
Η γνωστή διάψευση
Οπως ίσχυσε τόσο στην περίπτωση της χώρας μας όσο και για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία, όλοι οι εμπλεκόμενοι διέψευδαν κατηγορηματικά την ύπαρξη σχεδίου ή την αδυναμία του κάθε κράτους να εξυπηρετήσει το χρέος του. Οι πρώτες δηλώσεις, δε, ήταν καθησυχαστικές για την «καλή πορεία» των προσπαθειών τους, για να τα διαδεχθεί η γνωστή, πλέον, υπαγωγή στον μηχανισμό και οι προειδοποιήσεις για ανάγκη λήψης ακόμη αυστηρότερων μέτρων. Οπως ήταν, λοιπόν, αναμενόμενο, ο Ραχόι εισπράττει τώρα τα εύσημα από το Βερολίνο, που καλεί τις - διαβόητες πλέον για τη νευρικότητά τους - αγορές, να αναγνωρίσουν τις προσπάθειες της ισπανικής κυβέρνησης και που συμφωνεί με τις Βρυξέλλες ότι η Μαδρίτη χρειάζεται έναν επιπλέον χρόνο, προκειμένου να πετύχει τον εξωπραγματικό, όπως αποδεικνύεται, στόχο της μείωσης του ελλείμματος στο 3%. Ετσι, η Ισπανία θα έχει στη διάθεσή της μέχρι το 2014 να μειώσει το έλλειμμα από 8,9% πέρυσι και 5,3% που είναι ο φετινός στόχος.
Ταυτόχρονα, όμως, η κυβέρνηση της Ανγκελα Μέρκελ αρνείται να συναινέσει στην πρόταση της Κομισιόν και της ΕΚΤ για δημιουργία ευρωπαϊκής ένωσης τραπεζών, η οποία θα έδινε σημαντική ανακούφιση στο ισπανικό τραπεζικό πρόβλημα, το οποίο απειλεί να τινάξει όλη την οικονομία της στον αέρα. Οι παλινωδίες και οι καθυστερήσεις που είχαν παρατηρηθεί στην περίπτωση της Ελλάδας, παραμένουν δηλαδή στην ημερήσια διάταξη.
Οι φήμες ότι η Μαδρίτη είναι κοντά σε ένα σχέδιο διάσωσης πυροδοτήθηκαν με την επίσκεψη της αναπληρώτριας προέδρου της κυβέρνησης στις ΗΠΑ και τις συναντήσεις της με το ΔΝΤ. Τόσο το ΔΝΤ όσο και η Ισπανία διέψευσαν τα σενάρια, ότι επεξεργάζονται κάποιο σχέδιο χρηματοδότησης. Οι αναλυτές, πάντως, εκτιμούν ότι, εάν η Μαδρίτη πρέπει να υπαχθεί σε μηχανισμό, η συνδρομή του ΔΝΤ θα είναι αναγκαία. Επειδή έχει μεγαλύτερο ΑΕΠ συνολικά από ό,τι η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία μαζί, εκτιμάται ότι θα πρέπει να πάρει από το EFSF ή το ESM που ενεργοποιείται τον Ιούλιο δάνειο ύψους 300 δισ. ευρώ, καθώς το χρέος της σε απόλυτους αριθμούς αγγίζει τα 700 δισ. Πρόσφατα είχε ανακοινωθεί, ότι η δύναμη πυρός του ESM θα είναι σχεδόν 1 τρισ., όμως αυτό θα ισχύσει μετά τον Ιούλιο του 2014. Από τα χρήματα που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή και με δεδομένο ότι οι τρεις χώρες παραμένουν στον μηχανισμό στήριξης, τα περιθώρια στενεύουν για μια πραγματική διάσωση της Μαδρίτης.
Εξάλλου, όπως παρατηρούν οι οικονομολόγοι, ακόμη κι αν η ΕΕ καταφέρει να στηρίξει την Ισπανία, είναι απολύτως βέβαιο ότι θα ακολουθήσει η Ιταλία και τότε το τέλος της Ευρωζώνης είναι προδιαγεγραμμένο. Γι' αυτό είχε απόλυτο δίκιο ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών, που δήλωσε, ότι «το μέλλον του ευρώ θα παιχτεί τις επόμενες εβδομάδες σε Ισπανία και Ιταλία».
Ο μεγάλος φόβος
Η «φούσκα» της Bankia απειλεί με έκρηξη το τραπεζικό σύστημα
Το πρόβλημα του τραπεζικού τομέα είναι το πιο πιεστικό που αντιμετωπίζει σήμερα η ισπανική κυβέρνηση, με αιχμή του δόρατος την περίπτωση της Bankia, η οποία έχει υποβάλει αίτημα για κεφάλαια ύψους 19 δισ. ευρώ.
Η Μαδρίτη υποστηρίζει, ότι έχει καιρό μέχρι τον Οκτώβριο για να συγκεντρώσει αυτά τα χρήματα από τις αγορές, σε μια χρονική στιγμή που εκείνη θα κρίνει ευνοϊκή, ώστε να αποφύγει το ΔΝΤ. Ωστόσο, η κατάσταση φαίνεται ότι επείγει. Η Bankia είναι η τράπεζα που είχε εκτεθεί περισσότερο από όλες στην περιβόητη «φούσκα» των ακινήτων, ενώ εκτιμάται πως έχει περίπου 32 δισ. ευρώ σε «τοξικά» δάνεια με αποτέλεσμα η Standard & Poor's να έχει υποβαθμίσει το αξιόχρεό της στην κατηγορία των «σκουπιδιών». Την προηγούμενη δεκαετία, η έκρηξη στην αγορά ακινήτων οδήγησε τις τράπεζες να χορηγούν ανεξέλεγκτα στεγαστικά δάνεια, με αποτέλεσμα να συσσωρευθεί ένα ιδιωτικό χρέος ύψους 1,8 τρισ. ευρώ. Η κυβέρνηση Ραχόι υπολόγιζε, ότι θα χρειαστεί συνολικά 15 δισ. ευρώ για να βοηθήσει όλες τις προβληματικές τράπεζες και βρέθηκε ξαφνικά προ απροόπτου.
Μη μπορώντας να σηκώσει το βάρος στήριξης των αδύναμων τραπεζών (το ταμείο στήριξης που διαθέτει η Ισπανία για τις τράπεζές της είναι μόλις 12 δισ.) στράφηκε για βοήθεια σε Κομισιόν και ΔΝΤ. Και οι δύο πλευρές είδαν θετικά τις ισπανικές τράπεζες να μπορούν να έχουν απευθείας πρόσβαση σε κονδύλια, χωρίς την παρέμβαση των κυβερνήσεών τους και χωρίς προϋποθέσεις, κάτι στο οποίο συμφώνησε και ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Τίμοθι Γκάιτνερ.
Η Μαδρίτη άσκησε έντονες πιέσεις προκειμένου ο ESM να λειτουργήσει ως απευθείας βοήθεια για τις τράπεζες που πλήττονται από την κρίση της Ευρωζώνης, αντί να διοχετεύονται κεφάλαια στις τράπεζες μέσω κυβερνήσεων, οι οποίες ήδη έχουν επιβαρυνθεί με τεράστια χρέη.
Σε αυτά της τα σχέδια βρήκε απέναντί της το Βερολίνο, που επιμένει ότι οι κυβερνήσεις πρέπει να είναι υπεύθυνες για τα χρήματα που δανείζονται είτε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) είτε από το ESM.
Ναυάγιο
Ενα ακόμη σχέδιο που είχε καταρτίσει η ισπανική κυβέρνηση φαίνεται ότι επίσης ναυάγησε.
Σύμφωνα με τους Finan-cial Times, η Ισπανία ήθελε να χρηματοδοτήσει την ανακεφαλαιοποίηση της Bankia έμμεσα από την ΕΚΤ. Συγκεκριμένα, σκόπευε να δοθούν 19 δισ. ευρώ με ομόλογα του ισπανικού Δημοσίου στη μητρική εταιρεία της Bankia, τα οποία στη συνέχεια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για άντληση χρηματοδότησης από την ΕΚΤ μέσω των τριμηνιαίων δημοπρασιών της.
Η ΕΚΤ, ωστόσο, φέρεται να είπε στη Μαδρίτη, ότι το σχέδιο αυτό κινδυνεύει να παραβιάσει την ευρωπαϊκή απαγόρευση «νομισματικής χρηματοδότησης», δηλαδή της χρηματοδότησης των κυβερνήσεων από την ΕΚΤ.
Οι αναλυτές
Μια έξοδος από την Ευρωζώνη θα είναι σωτήρια για τη χώρα
Μια πιθανή έξοδος της Ισπανίας από το ευρώ είναι ένα σενάριο το οποίο παραμένει ταμπού για τις Βρυξέλλες, ωστόσο για τους αναλυτές ίσως ήταν η πραγματική λύση για τη διάσωση της ισπανικής οικονομίας. Οπως προτείνει δε ο Μάθιου Λιν από το Ινστιτούτο Strategy Economics, η Μαδρίτη ενδέχεται να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη νωρίτερα από την Ελλάδα, και μάλιστα θα είναι προς όφελός της. Βάσει των επιχειρημάτων του Λιν, η Ευρωζώνη μπορεί να συντηρήσει την Ελλάδα, έστω και στην εντατική, προκειμένου να διατηρήσει ανέπαφη τη νομισματική ένωση. Η Ισπανία θεωρείται διαφορετική περίπτωση για έξι λόγους: καταρχάς είναι πολύ μεγάλη για να διασωθεί. Κατά δεύτερον, οι κοινωνικές αναταραχές ήταν έντονες στη Μαδρίτη πριν καν εφαρμοστούν προγράμματα λιτότητας.
Επιπλέον, έχει έναν επιτυχημένο κλάδο εξαγωγών, άρα δεν φοβάται να βρεθεί εκτός ευρώ. Ακόμη, η Ισπανία δεν έχει επιτακτικούς πολιτικούς λόγους να παραμείνει στην Ευρώπη, όπως οι υπόλοιπες χώρες, ενώ μπορεί να συνεργαστεί άριστα με τα κράτη της Λατινικής Αμερικής, η οικονομία των οποίων ανθεί. Τέλος, πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν, ότι το βασικό πρόβλημα της ισπανικής οικονομίας ήταν το ίδιο το ευρώ και τα πολύ χαμηλά επιτόκια δανεισμού που της προσέφερε πριν από μερικά χρόνια. Οπότε η αποκατάσταση της οικονομίας της χώρας θα είναι ζήτημα ενός μικρού χρονικού διαστήματος, εφόσον αποφασίσει -ή αναγκαστεί- να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη.
ΠΗΓΗ: ethnos.gr
