30 Μαΐ 2021

Τεχνητή Νοημοσύνη: Η πανδημία άνοιξε την πόρτα στη νέα εποχή επιτήρησης


Γιάννης Τσεκούρας

Η τεχνητή νοημοσύνη σαν τεχνολογία, μπορεί θεωρητικά να αποτελέσει μια τρομερά σημαντική βοήθεια για την ανθρωπότητα. 

Άλλωστε, το κάνει ήδη.

Μελλοντικά, έχει τη δυνατότητα να προσφέρει ακόμη περισσότερα οφέλη, όπως η βοήθεια στον εντοπισμό καρκίνου, η παραγωγή εμβολίων, η ακριβής πρόγνωση του καιρού, η προμήθεια των αθλητικών σωματείων με τα κατάλληλα εργαλεία για τη διαμόρφωση της στρατηγικής τους, αλλά και η συμβολή στην αυτοματοποίηση, βαρετών για πολλούς, δραστηριοτήτων, όπως είναι η οδήγηση ή ορισμένες δραστηριότητες γραφείου.

Ωστόσο, υπάρχουν και ορισμένα σκοτεινά σημεία. Ένα από αυτά, είναι η χρησιμοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης ως εργαλείο παρακολούθησης, όπου, σύμφωνα με το Forbes, τέτοιου είδους εφαρμογές χρησιμοποιούν 75 από τις 176 χώρες παγκοσμίως. Σε σχετικό ρεπορτάζ του το Politico, αναφέρει αρχικά, πως οι σχετικές εφαρμογές βασίζονται σε τεράστιες ποσότητες δεδομένων, έτσι ώστε να εκπαιδεύουν αλγόριθμους, για να είναι ικανοί να αναγνωρίζουν μοτίβα και να παίρνουν αποφάσεις. Πολλά από αυτά τα δεδομένα συλλέγονται από τους χρήστες, δίχως αυτοί να το καταλαβαίνουν. Για παράδειγμα, πολλές εταιρείες καταγράφουν τα «κλικ» μας, έτσι ώστε να είναι σε θέση να προβλέψουν τις προτιμήσεις μας, για μια σειρά θεμάτων.

Μάλιστα, η εταιρεία αναγνώρισης προσώπου Clearview ΑΙ, συλλέγει ήδη φωτογραφίες από ιστοσελίδες όπως το Facebook ή το Youtube, προκειμένου να εκπαιδεύσει το μοντέλο της. Το Facebook, ανακοίνωσε πρόσφατα, ότι θα ξεκινήσει κι αυτό με τη σειρά του να εκπαιδεύει μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, χρησιμοποιώντας βίντεο που χρήστες έχουν ανεβάσει δημόσια στη πλατφόρμα.

Με τους προβληματισμούς, όπως φαίνεται, να προϋπάρχουν της πανδημίας, η νέα αυτή συνθήκη άνοιξε τον δρόμο ακόμη περισσότερο για τη συλλογή δεδομένων και την παρακολούθηση, αφού τώρα πια απαιτείται γρήγορη ανάκτηση δεδομένων για την προστασία της δημόσιας υγείας.

Ειδικότερα, κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουν χρησιμοποιήσει πληροφορίες του κινητού τηλεφώνου κάθε πολίτη, για να παρακολουθήσουν την κινητικότητα. Όπως επισημαίνει το Politico, εταιρείες έχουν τοποθετήσει κάμερες στο περιβάλλον τους, έτσι ώστε να παρακολουθούν, αν τηρούνται οι αποστάσεις, ενώ η Γαλλία χρησιμοποίησε την τεχνική αναγνώρισης προσώπων στις δημόσιες συγκοινωνίες, για να εξασφαλίσει, πως οι πολίτες θα φορούν μάσκα. Άλλωστε, σχεδόν κάθε χώρα της Ευρώπης θέτει σε χρήση ήδη κάποια τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου.

Για παράδειγμα, στη Γερμανία, την Ιταλία, την Ιρλανδία, την Αυστρία και την Τσεχία, έχουν αναπτυχθεί εφαρμογές, οι οποίες χρησιμοποιούν Bluetooth, για παρόμοιους λόγους, σχετικούς με την πανδημία.

Προφανώς, τέτοιες τεχνολογίες χρησιμοποιούνται και στον υπόλοιπο κόσμο. Η Κίνα ας πούμε, η οποία μάλιστα προμηθεύει τουλάχιστον 60 χώρες, σύμφωνα με το Forbes, με τεχνολογίες παρακολούθησης βασιζόμενες στην τεχνητή νοημοσύνη, χρησιμοποιεί κράνη, τα οποία μπορούν να μετρούν τη θερμοκρασία, drones για αναγνώριση όσων δεν φορούν μάσκα, αλλά και εφαρμογές κινητών για να παρακολουθούνται τα ταξίδια. Όπως είναι φυσικό, άπειρα δεδομένα πολιτών συλλέγονται καθημερινά.

Επίσης, όπως μας πληροφορεί το ScienceDirect, στη Νότια Κορέα, πολίτες που παραβιάζουν την υποχρεωτική καραντίνα, αναγκάζονται να φορέσουν ηλεκτρονικά βραχιόλια. Έτσι, όταν κάποιος θελήσει να ξεπεράσει τα προβλεπόμενα όρια ή να το βγάλει, ειδοποιούνται οι αρχές. Αν ένας πολίτης κάνει το ίδιο και στην Αργεντινή, υποχρεούται να κατεβάσει μια εφαρμογή στο κινητό του τηλέφωνο, η οποία επιτελεί την ίδια λειτουργία. Το Ισραήλ, χρησιμοποιεί θερμικές κάμερες, για να μετρά την θερμοκρασία του πλήθους, ή αλγόριθμους έτσι ώστε να παρακολουθεί το επίπεδο της μετάδοσης σε πραγματικό χρόνο.

Αυτή η βιομετρική αναγνώριση, ωστόσο, είναι ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο θέμα. Η αναγνώριση προσώπου μέσω των σχετικών εφαρμογών, υποστηρίζουν κάποιοι, μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τις αρχές, στον εντοπισμό εγκληματιών, ή στην φύλαξη των συνόρων.

Από την άλλη, ακτιβιστές σημειώνουν, πως τέτοιου είδους εφαρμογές μπορεί να βλάψουν περιθωριοποιημένες ομάδες. «Είναι αρκετά ξεκάθαρο στα σχέδια που βλέπουμε σε όλη την Ευρώπη, πως η χρήση τέτοιων συστημάτων θεμελιώνει στερεότυπα και ιδέες, που προωθούν τις διακρίσεις, σχετικά με το ποιος είναι πιο πιθανό να είναι εγκληματίας, και με το ποιον δεν  μπορείς να εμπιστευτείς, με ένα τρόπο πραγματικά επικίνδυνο», αναφέρουν στο Politico.

Τι επιφυλάσσει όμως το μέλλον; Ο πρόεδρος της Microsoft, υποστηρίζει, πως, αυτό το «δυστοπικό πανοπτικόν» το οποίο περιγράφει ο Τζορτζ Όργουελ στο διάσημο βιβλίο του «1984», θα μπορούσε να είναι απλώς 3 χρόνια μακριά. Δηλαδή, να γνωρίζει η κυβέρνηση ανά πάσα στιγμή, που βρισκόμαστε και τι κάνουμε.

Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα, στην οποία πήραν μέρος περίπου 9.000 άνθρωποι, επικεφαλής επιχειρήσεων και εργατικό δυναμικό, όσον αφορά τις μελλοντικές επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην εργασία, και συγκεκριμένα στον αριθμό των θέσεων τα επόμενα 3 χρόνια, το 54% απάντησε, πως δεν πιστεύει ότι οι θέσεις θα μειωθούν, αλλά ότι θα αλλάξει η φύση της εργασίας. To 25% θεωρεί πως θα υπάρξει καθαρή μείωση των θέσεων, το 12% αύξηση, ενώ ένα 9% ανέφερε πως δεν θα σημειωθεί καμία αλλαγή.

Ενδιαφέρον ωστόσο έχουν και οι θέσεις που διατυπώνει στο Forbes ο Nikolai Vassev, σύμβουλος τεχνολογικών επιχειρήσεων. Όπως επισημαίνει, υπάρχει ένα φωτεινό και ένα σκοτεινό σημείο σχετικά με το μέλλον της τεχνολογικής νοημοσύνης.

Σύμφωνα με το πρώτο, η τεχνολογική νοημοσύνη μπορεί αρχικά να δώσει τεράστια ώθηση στην ιατρική, με απτά αποτελέσματα στους ασθενείς. Ψηφιακές θεραπευτικές μέθοδοι, φάρμακα κατά ειδική παραγγελία, και καλύτερη διάγνωση, είναι μόνο κάποιοι από τους παράγοντες που μπορούν να κάνουν τη θεραπεία γενικότερα πιο υποφερτή και προσβάσιμη, βοηθώντας τους ανθρώπους να ζήσουν καλύτερα και περισσότερο. Ακόμη, αργά ή γρήγορα θα δημιουργηθούν αυτοκίνητα, τα οποία θα οδηγεί μια εφαρμογή, με καλύτερη αντίληψη από την ανθρώπινη, και άρα με μείωση ατυχημάτων.

Επιπρόσθετα, εικονικοί βοηθοί, όπως η Siri και η Alexa, θα απογειωθούν, ενώ η χρήση των εμφυτευμάτων θα αυξηθεί, βοηθώντας θεωρητικά να επιλυθούν πολλά προβλήματα, όπως το άγχος και ο εθισμός.

Σχετικά με τα σκοτεινά σημεία, η μαζική παρακολούθηση ενδέχεται να αυξηθεί, με το ψηφιακό πιστοποιητικό να αποτελεί για πολλούς την αρχή. Ακόμη, σε έναν ενδεχόμενο πόλεμο, η τεχνητή νοημοσύνη θα παίξει καθοριστικό ρόλο για την τελική έκβαση. Πολλές δουλειές μάλλον θα χαθούν, ενώ, σε ένα δυσοίωνο σενάριο, είναι πιθανό να δημιουργηθεί μια προνομιούχα τεχνολογικά τάξη, η οποία θα δουλεύει για τους αλγόριθμους, εγκαθιστώντας ένα χάσμα μεταξύ μεσαίων και υψηλών ικανοτήτων εργατικού δυναμικού, μεγαλώνοντας ακόμη περισσότερο τις ανισότητες.

Εν κατακλειδι, το σίγουρο είναι, πως η τεχνολογική νοημοσύνη δεν αποτελεί ουδέτερο εργαλείο. Πρόκειται για μύθο. Διαμορφώνεται με βάση τις προκαταλήψεις, τις προτεραιότητες και τις αποφάσεις των δημιουργών της, αλλά και όσων τη χρησιμοποιούν, όπως τονίζει το Politico. Γι’ αυτό, γράφει ο Steve Nouri στο Forbes, «αφού η τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης γίνεται πιο ισχυρή κάθε χρόνο, θα είναι και πιο απαραίτητο να την ελέγχουμε». 


tvxs.gr