του Μενέλαου Γκίβαλου
Τον Ιούλιο του 2019 δεν είχαμε μια αυτονόητη (για τα δημοκρατικά πολιτεύματα) αλλαγή κομμάτων στην εξουσία, αλλά την παλινόρθωση ενός καθεστώτος.
Του ίδιου καθεστώτος που οδήγησε τη χώρα στη χρεωκοπία, που...
εφάρμοσε με ιδιαίτερο ζήλο τα μνημόνια και που στη συνέχεια συγκρότησε το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, μέσω του οποίου ανήλθε στην εξουσία.
Σήμερα κυριαρχεί στη χώρα ένα αυταρχικό καθεστώς, που εφαρμόζει έναν ιδιότυπο πελατειακό νεοφιλελευθερισμό «βαλκανικής κοπής». Ήδη μέσα στους οκτώ πρώτους μήνες το «μοντέλο» αυτό «πέτυχε» όχι απλώς την ανακοπή αλλά την αντιστροφή της θετικής οικονομικής πορείας και την υπονόμευση των εργασιακών σχέσεων και των θεσμών του κοινωνικού κράτους.
Υγειονομική κρίση: εφαλτήριο για το νέο μνημόνιο
Η υγειονομική κρίση όχι μόνο δεν προκάλεσε την ανακοπή αυτής της στρατηγικής, αλλά τουναντίον το κυβερνητικό καθεστώς ενσωμάτωσε την κρίση στην πολιτική του και στη συνέχεια την χρησιμοποίησε ως πολιτικό «εμπόρευμα», με σκοπό να πετύχει δυο κεντρικούς στόχους.
- Να οδηγήσει μέσω της κοινωνικής απομόνωσης στην κοινωνική και εργασιακή ιδιώτευση και να επιδοθεί στον εκφοβισμό και στην τρομοκράτηση των ατόμων–ιδιωτών.Το παρόν είναι αβέβαιο, το μέλλον προβάλλει ζοφερό. Υπάρχουν μόνο σενάρια τρόμου, όπου κυριαρχούν οι πιθανότητες να διαμορφώσει τις κατάλληλες οικονομικές, κοινωνικές και θεσμικές προϋποθέσεις, προκειμένου να οδηγήσει τη χώρα σ’ ένα νέο μνημόνιο (επαχθέστερο των προηγουμένων) και να προωθήσει παράλληλα την καταστροφή ενός τμήματος της παραγωγικής βάσης, ώστε να αναδειχθεί και να ηγεμονεύσει μια ισχυρή άρχουσα επιχειρηματική τάξη με «πυρήνα» τους φορείς της διαπλοκής.
Αν και οι ιστορικές αναγωγές είναι πολλές φορές παραπλανητικές, θα μπορούσαμε παρά ταύτα να ισχυρισθούμε, ότι σήμερα εμφανίζονται δύο βασικά χαρακτηριστικά της περιόδου 2010-2014:
– Το μέτωπο συμφερόντων που συγκροτούσε τότε την αποκληθείσα «τρόικα εσωτερικού» (κομματικοί, διαχειριστές, τραπεζίτες, ΣΕΒ, φορείς της διαπλοκής) πέρασε από το παρασκήνιο στους επίσημους θώκους της κυβερνητικής εξουσίας.
– Οι βασικές (στρατηγικού χαρακτήρα) κοινωνικές – ταξικές αντιθέσεις που παρήγαγαν τότε οι νεοφιλελεύθερες – μνημονιακές πολιτικές ( με κυρίαρχη την αντίθεση Κεφαλαίου – Εργασίας) εμφανίζονται και σήμερα και μάλιστα με μεγαλύτερη ακόμα οξύτητα και έκταση.
Κοινωνική απομόνωση: Το κοινωνικό εργαστήριο της ιδιώτευσης
Το «μένουμε σπίτι» πολιτικοποιείται και μετασχηματίζεται στο «μένουμε μόνοι μας, υποταγμένοι και απελπισμένοι». Το πρότυπο του εγκλεισμού και της συνεχούς προπαγάνδας όχι μόνο δεν είναι συγκυριακό, αλλά συνιστά ένα κοινωνικό «πείραμα», ένα εργαστήριο «κοινωνικής μηχανικής» που προκατασκευάζει ατομικές στάσεις και συμπεριφορές για το μέλλον. Ο ιδιώτης καταργεί τον πολίτη.
Οι κοινωνικές εντάσεις, οι διαμαρτυρίες και οι συγκρούσεις που προβλέπονται να αναπτυχθούν στο άμεσο μέλλον, δεν θα πρέπει (σύμφωνα με την καθεστωτική κυβερνητική «λογική») ούτε να πολιτικοποιηθούν, ούτε να εκφρασθούν μέσα από συλλογικού χαρακτήρα εκδηλώσεις.
Ο «τεμαχισμός», η ατομικοποίηση και προ παντός η ιδιώτευση παρέχουν τη δυνατότητα στο συστημικό μπλοκ, να «ουδετεροποιήσει» τις διαμαρτυρίες και στη συνέχεια να τις διοχετεύσει σε ανώδυνα, απολίτικα, δήθεν ριζοσπαστικά «κανάλια».
Συλλογική – συντονισμένη δράση
Γι’ αυτό και η Εργασία, ως θεμελιώδες πεδίο συγκρότησης και δράσης συλλογικοτήτων, τίθεται ως κεντρικός στόχος της κυβερνητικής – καθεστωτικής επίθεσης.
Η αποδυνάμωση ή και διάλυση των Συλλογικών Συμβάσεων, η ημιαπασχόληση και το δόγμα «μισή εργασία – μισός μισθός» (που κατά τον ΣΕΒ πρέπει να αποτελέσει μόνιμο μέτρο), η πλήρης απελευθέρωση των μαζικών απολύσεων και η «υποκατωτατοποίηση» των μισθών αποτελούν τις βασικές πολιτικές του νέου μνημονιακού τοπίου που ήδη διαμορφώνεται.
Σ’ αυτό το ζοφερό τοπίο, η τηλεργασία από το σπίτι, χωρίς καμιά θεσμική – εργασιακή δέσμευση, χωρίς ωράρια, χωρίς δυνατότητα συλλογικής δράσης καθιστά «αόρατους» τους εργαζόμενους και πλήρως αδιαφανείς τις ίδιες τις κοινωνικές και παραγωγικές σχέσεις.
Απέναντι σ’ αυτή τη στρατηγική της ατομικοποίησης, του «τεμαχισμού» της κοινωνίας σε μικροσυμφέροντα, του κοινωνικού εκφοβισμού και αποπροσανατολισμού, απαιτείται να ανασυγκροτηθεί το ιστορικό υποκείμενο της Εργασίας, να διαμορφωθεί η ευρύτατη κοινωνική–ταξική συμμαχία πάνω σ’ ένα εθνικό- κοινωνικό- παραγωγικό σχέδιο, που θα αντιμετωπίσει την κρίση και θα αποτρέψει τη συνειδητά σχεδιαζόμενη από το κυβερνητικό καθεστώς καταστροφή.
Ένα συνολικό σχέδιο μέσα στο οποίο κάθε εργαζόμενος, κάθε κοινωνική ομάδα που πλήττεται από τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα, από την καταπάτηση των δικαιωμάτων της, από τον αυταρχισμό και τη λαφυραγώγηση του προϊόντος του μόχθου της, θα βρει τη δική της προοπτική, τη δική της θέση και θα δράσει συλλογικά.
Αυτή είναι η ιστορική πρόκληση στην οποία καλείται να απαντήσει ο ΣΥΡΙΖΑ- Προοδευτική Συμμαχία. Και από αυτή την απάντηση θα κριθούν όλα.
Του Μενέλαου Γκίβαλου, καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης του ΕΚΠΑ
Μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου της Κ.Ε.Α. του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία
