Της Φωτεινής Λαμπρίδη
Η άποψη της κυβέρνησης για τον ζωντανό πολιτισμό μας, φάνηκε από τον πλήρως απαξιωτικό τρόπο με τον οποίο σχολίασαν τις καταγγελίες του Σταύρου Ξαρχάκου οι εκπρόσωποι της...
πολιτείας. Δεν θυμάμαι κανέναν εκπρόσωπο της πολιτείας στα σχεδόν 25 χρόνια που παρακολουθώ το πολιτιστικό ρεπορτάζ, να απαξιώνει τόσο ευθέως έναν πολύ μεγάλο δημιουργό όπως ο Σταύρος Ξαρχάκος.
Ο κος Πέτσας και η κα Μενδώνη, όχι απλά δεν θέλησαν να σχολιάσουν με σοβαρότητα (έστω για τα μάτια του κόσμου) τις καταγγελίες του συνθέτη για την ανυπαρξία σχέδιου από την πλευρά της ΝΔ για τον πολιτισμό, αλλά σχεδόν τον χλεύασαν, απαντώντας ούτε λίγο ούτε πολύ ότι «ο λαός μας ψήφισε και θα μας ξαναψηφίσει» (Πέτσας) και ότι «είναι απαξιωτικό να λέμε τους καλλιτέχνες επαίτες» (η κα Μενδώνη σχεδόν με υψωμένο δάχτυλο). Απέναντι σε ποιον; Στον Ξαρχάκο! Μάλλον ήταν εύστοχος ο χαρακτηρισμός που της απέδωσε ο ίδιος κάνοντας λόγο για «βλαπτική έπαρση».
Θα μπορούσαμε να πούμε εδώ, ότι η αλαζονεία είναι αποτέλεσμα της απώλειας ψυχραιμίας των εκπροσώπων της κυβέρνησης, μετά το κύμα διαμαρτυρίας σύσσωμου του καλλιτεχνικού κόσμου, αριστερών, δεξιών κεντρώων και ανένταχτων, αν δεν χαρακτήριζε γενικότερα την συμπεριφορά των κυβερνητικών αξιωματούχων, ακόμα και σε μια περίοδο τόσο ευαίσθητη.
Αυτά στο μικρό χωριό μας. Γιατί όταν βγαίνουμε από τη χώρα μας και λέμε ότι είμαστε Έλληνες, το πρώτο πράγμα που ακούμε από τα στόματα πολιτών του κόσμου, είναι ονόματα σπουδαίων εκπροσώπων του πολιτισμού μας, από τον Αγγελόπουλο, τον Χατζηδάκι, τον Θεοδωράκη έως τον Λάνθιμο και όχι του κου Πέτσα και της κας Μενδώνη.
Η αλαζονεία φάνηκε ανάγλυφα, κι από την άρνηση της υπουργού να απαντήσει σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με την προικοδότηση με 100 χιλ. ευρώ, στους συνδικαλιστές του «αμαρτωλού» ταμείου του Υπουργείου Πολιτισμού οι οποίοι διώκονται με βαριά κακουργήματα, προκειμένου να πραγματοποιήσουν το συνέδριο τους, την ώρα που χιλιάδες καλλιτέχνες εκλιπαρούν για τη στοιχειώδη κρατική βοήθεια. Η κα Μενδώνη μας παρέπεμψε στον εκκαθαριστή του ταμείου, τον οποίο διόρισε η ίδια!
Η δημιουργική ασάφεια της υπουργού και το κοστολογημένο πρόγραμμα των Art Workers
Ενώ λοιπόν οι καλλιτέχνες εκλιπαρούν μέρες τώρα για την στοιχειώδη τους διάσωση, ώστε να επιβιώσουν με κάποιον τρόπο, οι εκπρόσωποι της πολιτείας μας είπαν ούτε λίγο ούτε πολύ ότι δεν καθυστέρησαν καθόλου να λάβουν μέτρα, καθώς τα πρώτα ανακοινώθηκαν τον Απρίλη άσχετα αν αυτά περιλάμβαναν ελάχιστους από τους πληγέντες. Το θετικό είναι ότι από τον Ιούλιο, κάποιοι καλλιτέχνες θα έχουν θεωρητικά τη δυνατότητα να δραστηριοποιηθούν. Η απάντηση στο ερώτημα αν πραγματικά τους συμφέρει με τους περιορισμούς που υπάρχουν, χάνεται μέσα στη δημιουργική ασάφεια των λεγομένων της υπουργού.
Στη συνέντευξη τύπου επικράτησε ο χορός των αντιφάσεων. Από τη μία ανακοινώνονται επιπλέον μέτρα που συμπεριλαμβάνουν περισσότερους εργαζόμενους στον πολιτισμό κατά την κυρία Μενδώνη, από την άλλη δεν είναι σε θέση να πει πόσους και πόσες θα ανακουφίσουν. H γενική φιλοσοφία της υπουργού είναι: επιδότηση σε κρατικές παραγωγές και ακάλυπτες οι ιδιωτικές παραγωγές που τις αφήνει στην αυτορύθμιση, όπως χαρακτηριστικά είπε.
Από τη μία ανακοινώνεται η δημιουργία μητρώου καλλιτεχνών ώστε να μπορέσουν στοχευμένα να ανακουφίσουν σύμφωνα με τις ανάγκες του κάθε χώρου, από την άλλη στην περίπτωση των δημιουργών που υπάρχει μητρώο στους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης, δεν αξιοποιείται. Το μόνο που ακούσαμε από τα χείλη της υπουργού είναι ένα γενικό... θα καταπολεμήσουμε την πειρατεία. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ, τα έχουν ακούσει πολλές φορές αυτά τα γενικόλογα. Σωστά οι δημιουργοί του σωματείου ΆΣΜΑ σημειώνουν ότι «αυτό που δεν ειπώθηκε από την υπουργό, είναι πως χωρίς στήριξη - επιδότηση ή έστω δανειοδότηση των οργανισμών δικαιωμάτων - θα γίνουν όλα τα Sites, όλα τα κανάλια, όλοι οι σταθμοί πειρατικοί, πολύ απλά γιατί δεν θα υπάρχει κανείς οργανισμός στην αγορά να μας προστατέψει.».
Από τη μία λοιπόν, είναι αχαρτογράφητος ο χώρος για την υπουργό, από την άλλη, δεν γνωρίζουμε αν αξιοποιήθηκε η χαρτογράφηση του 2016 και πώς.
Συνεχίζοντας τον χώρο των αντιθέσεων, από τη μία διαπιστώνεται η αδήλωτη εργασία, από την άλλη το Μητρώο θα φτιαχτεί με βάση τα ένσημα του κάθε καλλιτέχνη, άρα η πολιτεία δεν θα φροντίσει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε να μην καταφεύγουν οι καλλιτέχνες στην αδήλωτη εργασία όπως τόσες άλλες κατηγορίες επαγγελματιών και θα έχουμε ένα Μητρώο που δεν θα συμπεριλαμβάνει το σύνολο των καλλιτεχνών.
Από τη μία ανακοινώνεται η δέσμευση 100 εκ. ευρώ για ενίσχυση στον πολιτισμό από την άλλη αν εξαιρέσουμε τις στοχευμένες επιδοτήσεις σε κρατικούς φορείς, δεν γνωρίζουμε πώς θα διανεμηθούν τα υπόλοιπα.
Χαρακτηριστικό το παράδειγμα των 15 εκ. ευρώ που θα διατεθούν για επένδυση σε παραγωγή ταινιών, ενίσχυση κινηματογράφων και αγορά βιβλίων, χωρίς να μαθαίνουμε ποιους αφορούν, πώς θα διανεμηθούν, ποιοι θα μπορέσουν να τα διεκδικήσουν και πότε;
Ανακοινώνεται η άρση της απαγόρευσης των εκδηλώσεων σε ανοιχτούς χώρους από 15 Ιούλιου, παρά την αρχική δήλωση του πρωθυπουργού ότι παρατείνεται η απαγόρευση, αλλά δεν μας εξηγεί πώς θα είναι βιώσιμες οι παραγωγές αν δεν υπάρχει πρόβλεψη για απαλλαγή από ΦΠΑ και άλλα πάγια έξοδα. Αν υπολογίσουμε ότι η πληρότητα θα είναι στο 40%, αντιλαμβάνεται κανείς τα μειωμένα έσοδα από τα εισιτήρια. Με λίγα λόγια, χωρίς απαλλαγές, οι παραγωγοί και οι καλλιτέχνες που θα εξορμήσουν στις πλατείες, μάλλον θα διακατέχονται από αυτοκτονικές τάσεις.
Ανακοινώνεται ότι θα δοθούν δωρεάν θέατρα των δήμων σε καλλιτέχνες αλλά δεν γνωρίζουμε σε ποιους και υπό ποιες προϋποθέσεις.
Ανακοινώνει η υπουργός ότι θα επεκταθεί ένα εφάπαξ επίδομα, αλλά δεν λέει το ποσό ούτε έως πότε επεκτείνεται και για ποιους.
Ανακοινώνεται ότι παρατείνεται η θεατρική περίοδος αλλά δεν λέει πως αυτό σημαίνει ότι περιλαμβάνουν έξοδα που έχουν ήδη γίνει.
Ανακοινώνεται Πρόγραμμα του Υπουργείου Εργασίας για 10.000 ανθρώπους του Πολιτισμού, ύψους €13.000.000, με κοινωνικά και λοιπά κριτήρια, μετά από μοριοδότησή τους. Μαθαίνουμε ότι οι συμμετέχοντες, θα λάβουν επιταγή κοινωνικής εργασίας, €1.000 με πλήρεις ασφαλιστικές εισφορές για την απασχόλησή τους, για περίοδο 3 μηνών (15.6.2020 έως 15.9.2020) και για 20 ημερομίσθια, ανάλογα με την ειδικότητά τους. Ποιος κατάλαβε ποιους αφορούν, πότε ξεκινούν και περί τίνος πρόκειται; Θα είναι εκπαίδευση μέσω Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης; Και τα κριτήρια που προαναφέρθηκαν ποιος θα τα αξιολογήσει με δεδομένη τη θέση της υπουργού ότι πρόκειται για αχαρτογράφητο τοπίο;
Με λίγα λόγια, κανείς δεν λέει πως το έργο της υπουργού είναι εύκολο και θα ήταν άδικο να της χρεωθούν ελλείψεις για τις οποίες δεν ευθύνεται.
Ωστόσο, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε, ότι η κα Μενδώνη, υπήρξε επί 12 χρόνια γενική γραμματέας του υπουργείου πολιτισμού, άρα δεν μπορεί να συμπεριφέρεται ωσάν να διαπίστωσε σήμερα τις ελλείψεις στον χώρο και να δηλώνει πως ενήργησε εγκαίρως τη στιγμή που σύσσωμος ο καλλιτεχνικός κόσμος είναι εξοργισμένος. Πολύ περισσότερο, να καλλιεργεί μια δημιουργική ασάφεια, τη στιγμή που οι ίδιοι οι καλλιτέχνες οργανώθηκαν και έδωσαν ρεαλιστικό και συγκεκριμένο οδικό χάρτη. Και δημιουργεί εξαιρετικά δυσάρεστη εντύπωση, το γεγονός, ότι ένα αυθόρμητο κίνημα όπως αυτό των Art Workers, έχει καταθέσει πρόγραμμα ρεαλιστικό και αναλυτικά κοστολογημένο, ενώ το υπουργείο καταφεύγει σε γενικόλογα σχέδια, καλύπτοντας μικρές τρύπες και αφήνοντας μεγάλα κενά.
