Το ΔΝΤ δείχνει ήδη τον (δύσκολο κι αμφίρροπο) στίβο, στον οποίο θα δοθεί η μάχη με τους δανειστές το 2018, η προοπτική της άμεσης εξόδου του Ταμείου από την Ελλάδα και την Ευρώπη απομακρύνεται μετά το αποτέλεσμα των γερμανικών εκλογών, κι οι Ευκλείδης Τσακαλώτος και Γιώργος Χουλιαράκης καλούνται το Σάββατο στην Ουάσιγκτον...
να κάνουν την πρώτη διερεύνηση των περιθωρίων "ανακωχής" με την Κριστίν Λαγκάρντ.
Το ραντεβού Τσακαλώτου – Χουλιαράκη – Λαγκάρντ στο περιθώριο της ετήσιας συνόδου του Ταμείου αποτελεί τον πρώτο σταθμό στη μακρά διαπραγμάτευση που ξεκινά μεταξύ Αθήνας, Ευρωπαίων και Ουάσιγκτον για τον επαναπροσδιορισμό του ρόλου του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα και τους όρους εξόδου από το Μνημόνιο. Η δε συνάντηση γίνεται σε ένα πλαίσιο αρκούντως ευκρινές για τις νέες προκλήσεις που ανοίγουν. Ένα πλαίσιο, που διαμορφώνουν οι χθεσινές αρνητικές προβλέψεις του Ταμείου για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 (έκθεση fiscal monitor), αλλά και τα νέα δυσμενή πολιτικά δεδομένα σε Βερολίνο και Ευρώπη μετά τις γερμανικές εκλογές.
Τα νέα μέτρα
Με την έκθεση fiscal monitor το ΔΝΤ αφήνει διάπλατα ανοιχτή την προοπτική, να απαιτήσει νέα μέτρα το 2018, καθώς προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,2% έναντι 3,5% που ορίζει η συμφωνία της ελληνικής κυβέρνησης με τους Ευρωπαίους. Η απόκλιση του 1,3% μεταφράζεται σε δημοσιονομικό κενό περί τα 2 με 2,3 δις ευρώ, το οποίο, εάν επιβεβαιωθεί, εκτιμάται από πολλούς πως θα κληθεί (κατά την πάγια τακτική των δανειστών) να το κλείσει η Αθήνα με πρόσθετα μέτρα. Πάντως, το ΔΝΤ, με διαρροή, ισχυρίστηκε, πως δεν ζητά πρόσθετα μέτρα, διευκρινίζοντας πως αν η Ελλάδα πιάσει το πρωτογενές πλεόνασμα 2,2% τότε θα βρίσκεται εντός του πλαισίου της συμφωνίας.
Σε δήλωση «χρησμό» προχώρησε και η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. «Το Ταμείο ζητά να εφαρμοσθούν μόνο τα δημοσιονομικά μέτρα που συμφωνήθηκαν και εμπεριέχονται στο οικονομικό πρόγραμμα και κανένα άλλο» δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου, συμπληρώνοντας πως αυτό που πρέπει να συζητηθεί, είναι το θέμα της ελάφρυνσης του χρέους. Η ίδια αναγνώρισε, ότι ο ελληνικός λαός έχει κάνει μεγάλες προσπάθειες. Όπως είπε, τον περασμένο Ιούλιο το ΔΝΤ και οι ελληνικές αρχές συμφώνησαν σε ένα πρόγραμμα που υπόκειται σε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ένα βήμα που θεωρείται απαραίτητο από το Ταμείο. «Δεν ζητάμε νέα μέτρα, θέλουμε συμμόρφωση με τους όρους που έχουν συμφωνηθεί, και θα προσέχουμε να τηρούνται οι δεσμεύσεις», δήλωσε και πρόσθεσε: «Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με τις αρχές σε Ευρώπη και Ελλάδα στο θέμα της βιωσιμότητας του χρέους, για να δούμε ποια μέτρα μπορεί να είναι αναγκαία για τη διαδικασία».
Σε κάθε περίπτωση και σε πρώτη ανάγνωση, και με δεδομένο το μακρύ ιστορικό του Ταμείο σε απαισιόδοξες και συνήθως λανθασμένες προβλέψεις, η απόκλιση ήταν αναμενόμενη αλλά όχι σε αυτή την έκταση. Τον περασμένο Ιούλιο, μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, η εκπρόσωπος του Ταμείου Ντέλια Βελκουλέσκου είχε ήδη τοποθετήσει την πρόβλεψη για το πλεόνασμα του 2018 στο 2,2%. To τελευταίο διάστημα, ωστόσο, υπήρχαν μηνύματα και προσδοκίες για ενδεχόμενο "ψαλίδισμα" της διαφοράς με τις πληροφορίες να φέρουν το Ταμείο κοντά σε μια εκτίμηση για πλεόνασμα στο 2,6% το 2018. Τα μηνύματα αυτά όμως δεν επιβεβαιώθηκαν τελικώς και το ΔΝΤ παρέμεινε στην συνήθη αρνητική γραμμή, με ότι αυτό συνεπάγεται για την διαπραγμάτευση των επόμενων μηνών.
Στο δε κακό σενάριο, εκείνο της επαλήθευσης των προβλέψεων του Ταμείου, το αναπόφευκτο αποτέλεσμα θα είναι (κατ’ ελάχιστο) η επίσπευση των μέτρων που έχουν ήδη ψηφιστεί για το 2019 και το 2020 και το πάγωμα των «αντίμετρων». Εν ολίγοις, το Ταμείο θα πιέσει, ώστε να έρθει νωρίτερα η μείωση στις συντάξεις σε ποσοστό 1,8% του ΑΕΠ που έχει νομοθετηθεί για το 2019 ή η μείωση στο αφορολόγητο, απόδοσης επίσης 1,8% του ΑΕΠ, η οποία έχει νομοθετηθεί για το 2020.
Οι ευρωπαίοι και οι νέες προκλήσεις
Η κυβερνητική απάντηση βεβαίως είναι, πως οι στόχοι θα επιτευχθούν και δεν θα απαιτηθούν νέα μέτρα, τόσο στο Μαξίμου όμως όσο και στο υπουργείο Οικονομικών γνωρίζουν, ήδη, ότι θα πρόκειται για μια διαπραγμάτευση δύσκολη και με παγίδες. Θεωρούν, ωστόσο, ότι τα πάντα θα κριθούν από τις αποφάσεις και τις επιλογές των Ευρωπαίων ως προς τον ρόλο του Ταμείου στο εξής και από τους εκατέρωθεν συμβιβασμούς που θα υπάρξουν, ή δεν θα υπάρξουν. Κυβερνητικές πηγές, δε, επισημαίνουν πως «το τείχος δεν είναι αναγκαστικά ανυπέρβλητο» υπενθυμίζοντας την υπαναχώρηση του Ταμείου στο θέμα της νέας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μετά την παρέμβαση Ντράγκι και την συμβιβαστική πρόταση για την επίσπευση των stress tests.
Με αυτά τα δεδομένα το ραντεβού του Ευκλείδη Τσακαλώτου και του Γιώργου Χουλιαράκη με την Κριστίν Λαγκάρντ παίρνει αναγνωριστικό χαρακτήρα. Οι Έλληνες υπουργοί αναμένεται να υπερασπιστούν τις προβλέψεις του προϋπολογισμού, που τοποθετούν το πλεόνασμα του 2018 οριακά πάνω από το 3,5%, αλλά και να διερευνήσουν τις προθέσεις ΔΝΤ ως προς το έτερο μείζον ζήτημα, εκείνο της ελάφρυνσης του χρέους. Παράλληλα, προσβλέπουν σε στήριξη από τον ευρωπαϊκό άξονα των δανειστών, καίτοι και εκεί η πιθανή συμμετοχή των Φιλελεύθερων (FDP) στην νέα γερμανική κυβέρνηση απειλεί να κάνει πιο δύσκολους τους χειρισμούς. Ηδη, δεν θεωρείται ενθαρρυντικό σημάδι η υπαναχώρηση της Κομισιόν στο θέμα της πανευρωπαϊκής εγγύησης των καταθέσεων, προκειμένου να καμφθούν οι γερμανικές αντιστάσεις, ενώ κοινοτικές πηγές υπενθυμίζουν, ότι το FDP έχει θέσει ως αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση την παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.
Παρά ταύτα, δεν είναι τυχαίο ότι στην ατζέντα του ταξιδιού των δύο Ελλήνων υπουργών υπάρχει και συνάντηση με τον επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί την Παρασκευή. Από εκεί και πέρα, τα πλέον καθοριστικά μηνύματα δεν θα έρθουν από αυτή καθ’ αυτή την σύνοδο του ΔΝΤ αλλά από τη συζήτηση του ελληνικού ζητήματος σε επίπεδο πολιτικής κορυφής – ήτοι, από τη συνάντησή που θα έχει ο Αλέξης Τσίπρας με τον αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και το πιθανό ραντεβού του και με την Κριστίν Λαγκάρντ την Δευτέρα.
