O Λέοναρντ Κοέν μπορεί να «έφυγε», όμως θα μείνουν πίσω τα τραγούδια του να μας συνοδεύουν στις μεγάλες μας απογοητεύσεις, να μας παρηγορούν για τους έρωτες και τα χρόνια που χάσαμε, να μας συντροφεύουν τα μοναχικά μας βράδια.
Ο Κοέν είναι ένας ποιητής που τραγούδησε τη ζωή και την ομορφιά της. Τα περισσότερα κομμάτια του κρύβουν μια ιστορία. Ίσως γι’ αυτό μιλούν τόσο βαθιά στην καρδιά μας , επειδή πρώτα στιγμάτισαν το δημιουργό τους. Το «Hallelujah», ένα τραγούδι- θρύλος που έμελλε να γίνει ο ύμνος μιας ολόκληρης γενιάς, ο Κοέν πάλεψε πολύ για να το γράψει: «Γέμισα δύο σημειωματάρια», είχε δηλώσει σε βρετανική εφημερίδα το 2008. «Θυμάμαι να κάθομαι στο χαλί με τα εσώρουχα, να χτυπώ το κεφάλι μου στο πάτωμα και να λέω “δεν μπορώ να τελειώσω αυτό το τραγούδι”». Μετά από τρία χρόνια, το 1984, κατάφερε τελικά να το ολοκληρώσει: με 70 και πλέον στίχους, βιβλικές αναφορές και μην τηρώντας κανένα από τα εμπορικά στάνταρ, η δισκογραφική του εταιρεία το απέρριψε. Όμως αυτό το τραγούδι έμελλε να σημαδέψει τελικά την ιστορία της σύγχρονης μουσικής.
Το «Dance me to the end of love» που επίσης γράφτηκε το 1984 και συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ «Various Positions», οι περισσότεροι θεωρούν πώς είναι μια ερωτική μπαλάντα. Κι όμως ο Κοέν το εμπνεύστηκε από το Ολοκαύτωμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι ένα τραγούδι που μιλάει για το χορό της ζωής, έναν χορό που παθιασμένα φτάνει ως το τέλος και το έγραψε ως φόρο τιμής για τα εκατομμύρια ανθρώπων που έζησαν τη φρίκη στα κρεματόρια του ναζισμού. Στα γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, την ώρα που έκαιγαν αιχμαλώτους, διάλεγαν κάποιους κρατούμενους και τους έβαζαν να παίζουν μουσική, για να καλύψουν τις κραυγές.
Αυτοί οι τραγικοί μουσικοί έβλεπαν τους συμπατριώτες τους να πεθαίνουν κι ήξεραν πως θα έχουν το ίδιο τέλος. Συμβολικά το τραγούδι, « μιλάει για το τέλος της ύπαρξης και το στοιχείο του πάθους που διέπει κάθε ολοκλήρωση», όπως ο Κοέν είχε δηλώσει.
Το «Chelsea Hotel» το έγραψε για την Τζάνις Τζόπλιν. Οι δυο τους γνωρίστηκαν στο ομώνυμο ξενοδοχείο, στην αρχή της καριέρας του και πέρασαν ένα βράδυ μαζί. Εκείνη είναι ήδη θρύλος και του είπε πως προτιμούσε τους όμορφους άντρες, αλλά θα έκανε μια εξαίρεση για τον νεαρό καλλιτέχνη, γιατί « οι δυο τους μπορεί να είναι άσχημοι, αλλά έχουν τη μουσική », όπως αναφέρουν και οι στίχοι του τραγουδιού. Μάλιστα λέγεται ότι μερικούς από αυτούς, ο Κοέν τούς έγραψε μετά από το θάνατό της, που του στοίχισε περισσότερο απ’ όσο παραδέχτηκε δημόσια.
Το μοναδικό τραγούδι που έγραψε μια κι έξω, όπως ο ίδιος είχε πει, είναι το « Sisters of mercy». Το εμπνεύστηκε από δυο νεαρά κορίτσια που φιλοξένησε μια νύχτα στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του, επειδή δεν είχαν πού να μείνουν. Η ιστορία αυτή έγινε στο Edmonton μια βραδιά με τρομερή ανεμοθύελλα.Ο συνθέτης είχε πει πως στο δωμάτιο υπήρχε ένα διπλό κρεβάτι και τα κορίτσια έπεσαν αμέσως να κοιμηθούν αποκαμωμένα.
Εκείνος καθόταν στην καρέκλα, κοίταζε το ποτάμι και έγραψε τους στίχους του τραγουδιού, που άρεσε και στη μητέρα του.Ήταν η πρώτη φορά που αβίαστα μπορούσε να γράψει, συνήθως παιδευόταν με τις λέξεις, όπως δήλωνε πάντα.
To «Suzanne» κρύβει μια τραγική ιστορία. Πολλοί πιστεύουν ότι το έγραψε για τη Σουζάν Βέρνταλ, την όμορφη γυναίκα ενός καλλιτέχνη, τον οποίο γνώρισε στο Μόντρεαλ. Η πραγματική Σουζάν τού είχε προσφέρει πορτοκάλια από την Κίνα, όπως συμβαίνει και στο τραγούδι, ενώ φαίνεται πως ο Κοέν είχε συναισθήματα γι’ αυτήν, που έμειναν ανεκπλήρωτα. Η Βέρνταλ με το μποέμικο στυλ της ταξίδεψε στον κόσμο και κατέληξε να εργάζεται ως χορογράφος στην Αμερική. Όμως ένας σοβαρός τραυματισμός την ανάγκασε να τα παρατήσει όλα. Η ίδια είχε δηλώσει πως είχε του βάλει όρια και η σχέση τους δεν προχώρησε , αλλά πάντα ήταν ευγνώμων γι’ αυτό το τραγούδι που τελικά την άφησε στην ιστορία, εφόσον εκείνη δεν κατάφερε να πετύχει όσα ζητούσε.
Το «Famous Blue Raincoat» είναι προφανώς αυτοβιογραφικό κομμάτι. Γραμμένο σε μορφή επιστολής, αφηγείται την ιστορία ενός ερωτικού τριγώνου. Ο Κοέν συνήθιζε να λέει πως δεν μπορεί να θυμηθεί πώς το εμπνεύστηκε, αλλά είχε εξομολογηθεί πως πάντα όταν ήταν με μια γυναίκα θεωρούσε πως υπάρχει ένα άλλο, αόρατο αρσενικό που την αποπλανούσε.
Για το συγκεκριμένο τραγούδι είχε πει συγκεκριμένα: «Είχα πάντα την αίσθηση πως είτε ήμουν εγώ εκείνη η φιγούρα σε σχέση με ένα άλλο ζευγάρι, ή ότι υπήρχε μια τέτοια φιγούρα σε κάποια δική μου σχέση. Δεν θυμάμαι καλά, αλλά όντως είχα αυτή την αίσθηση, ότι πάντοτε υπήρχε ένα τρίτο άτομο. Μερικές φορές το τρίτο πρόσωπο ήμουν εγώ, μερικές φορές ένας άλλος άνδρας, μερικές φορές μια άλλη γυναίκα».
Το «Bird on a Wire» και «So Long, Marianne» είναι μερικά από τα τραγούδια, που αφιέρωσε στην Μαριάννε Ίλεν. Τη Μαριάννε τη γνώρισε στην Ύδρα μέσω κοινών φίλων. Εκείνη ήταν σύντροφος του συγγραφέα και μελετητή Άξελ Γιένσεν, με τον οποίο είχε αποκτήσει και έναν γιο. Ο Άξελ όμως θα την αφήσει για χάρη μιας άλλης γυναίκας, κι εκείνη θα βρεθεί μόνη με νεογέννητο μωρό της στην αγκαλιά. Μια από τις γκρίζες εκείνες μέρες της εγκατάλειψης, η Μαριάννε θα πάει στο μπακάλικο του νησιού. Ένας γοητευτικός άνδρας εμφανίζεται μπροστά της από το πουθενά και της ζητάει να καθίσει μαζί του και με την παρέα του στα λιγοστά τραπεζάκια της αυλής. Αυτή ήταν η αρχή ενός μεγάλου έρωτα. Η Μαριάννε γίνεται η μούσα του και τον ωθεί να αφιερωθεί στο γράψιμο. Η σχέση τους έγινε μέχρι και βιβλίο από τον Χάρι Χεστχάμαρ, με τίτλο «So long Marianne».
Όταν χρόνια μετά το χωρισμό τους, ο Κοέν θα πληροφορηθεί το θάνατό της, θα της γράψει μια συγκινητική αποχαιρετιστήρια επιστολή: «Λοιπόν, Mαριάννε, έφτασε αυτή η ώρα που παραμεγαλώσαμε και τα σώματά μας αρχίζουν να καταρρέουν... Νομίζω πως θα σε ακολουθήσω πολύ σύντομα. Θέλω να ξέρεις πως είμαι σε απόσταση αναπνοής πίσω σου - αν απλώσεις το χέρι σου, νομίζω ότι μπορείς να αγγίξεις το δικό μου! Να ξέρεις ότι πάντα σε αγαπούσα, για την ομορφιά σου και τη σοφία σου, αλλά δεν χρειάζεται να πω περισσότερα, γιατί τα γνωρίζεις καλά. Τώρα όμως, θέλω απλά να σου ευχηθώ να έχεις ένα πολύ καλό ταξίδι. Αντίο, παλιά μου φίλη. Σου στέλνω απέραντη αγάπη. Τα λέμε σύντομα...»
Ποιος ξέρει, ίσως τώρα μπορεί να της τραγουδήσει το αγαπημένο της κομμάτι…
