Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ*
Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ
Ο χρηματοπιστωτικός τομέας τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε βαθιά κρίση η οποία αποτελεί βασική πτυχή της κρίσης του ελληνικού καπιταλιστικού σχηματισμού...
και «αδύναμο κρίκο» της γενικότερης κρίσης της ευρωζώνης και του νεοφιλελεύθερου μοντέλου διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος. Η κρίση του τραπεζικού συστήματος εκδηλώνεται κυρίως με τα «κόκκινα δάνεια» και τα αλλεπάλληλα μέτρα «σωτηρίας» των τραπεζών με ενέσεις «ζεστού χρήματος» (ανακεφαλαιοποιήσεις) το ύψους των οποίων στο διάστημα 2009-15 υπερβαίνει τα 50 δις, πέρα από τις εγγυήσεις παροχής ρευστότητας. Πρόκειται για τεράστιο οικονομικό βάρος που φορτώθηκε στους ώμους του ελληνικού λαού μέσω των δανειακών συμβάσεων και των μνημονιακών μέτρων λιτότητας.
Ωστόσο με την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση, υπήρξαν σειρά από δεσμεύσεις που επιφέρουν βαθιές αλλαγές τόσο στο ιδιοκτησιακό καθεστώτος των τραπεζών υπέρ των ξένων κεφαλαιούχων, όσο και στην ενίσχυση του ελέγχου των διοικήσεων τους από το ευρωσύστημα, με σοβαρές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες. Παρά τις τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού οι ανακεφαλαιοποιήσεις δεν εξασφάλισαν τη βιωσιμότητα του τραπεζικού συστήματος, αφού τα «κόκκινα δάνεια» συνεχίζουν να αυξάνουν, ενώ η «εκκαθάριση» τους (με πλειστηριασμούς και πώληση σε ξένα funds) δημιουργεί μεγάλα κοινωνικά προβλήματα. Τέλος τα ογκούμενα αδιέξοδα της ευρωζώνης και οι δυσκολίες προώθησης της «ευρωπαϊκής τραπεζικής ενοποίησης» με τα τεράστια «τοξικά» πιστωτικά «ανοίγματα» των μεγάλων τραπεζιών, ιδιαίτερα Ιταλίας, Ισπανίας, Γερμανίας, κά, εντείνουν τις δυσλειτουργίες του εγχώριου τραπεζικού συστήματος.
ΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
Με την 3η ανακεφαλαιοποίηση, άλλαξε σχεδόν ριζικά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των τεσσάρων μεγάλων ελληνικών τραπεζών (Εθνικής, Πειραιώς, Alpha, Eurobank). Ενώ στην πρώτη ανακεφαλαιοποίηση οι τέσσερις τράπεζες είχαν περάσει στον πλήρη έλεγχο του ΤΧΣ (Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) με μέσο ποσοστό ελέγχου γύρω στο 85% (Εθνική 84,38%, Πειραιώς 80,95%, Alpha 81,71%, Eurobank 95,23%), σταδιακά με τη δεύτερη και τρίτη ανακεφαλαιοποίηση, το μέσο ποσοστό ελέγχου έπεσε κάτω από 20% (Εθνική 40.39%, Πειραιώς 26,42%, Alpha 11,01%, Eurobank, 2,38%).
Ειδικότερα με την 3η ανακεφαλαιοποίηση που έγινε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, υπήρξε σκανδαλώδης παραχώρηση τραπεζών σε ξένους και εγχώριους κεφαλαιούχους, με δόλια υποτίμηση των μετοχών τους που κατείχε το ΤΧΣ, ώστε να διευκολυνθούν τα ξένα funds, να αγοράσουν «κοψοχρονιά» τις νέες μετοχές (Εθνικής 0,02 €, Πειραιώς 0,003 €, Alpha 0,4 €, Eurobank 0,01 €) και να αποκτήσουν έτσι τον έλεγχο των τραπεζών. Εφαρμόζοντας πρακτικές «χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας», υποτίμησαν τεχνητά τη χρηματιστηριακή αξία των μετοχών και από 4,88 δις € που ήταν η αξία τους στις 30 Οκτώβρη ’15, μειώθηκε σε 2,22 δις στις 19 Νοέμβρη ’15 (υποτίμηση -54,5%), ενώ απαγόρευσαν τη συμμετοχή του ΤΧΣ στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (ανακεφαλαιοποίηση), με αποτέλεσμα να χάσει την πλειοψηφία των μετοχών και τον ιδιοκτησιακό έλεγχο των τραπεζών. Στις μόνες τράπεζες που το ΤΧΣ διαθέτει ακόμα αξιόλογη συμμετοχή είναι, όπως ήδη αναφέραμε, η Εθνική και η Πειραιώς.
ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ Η ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ
Η απώλεια ιδιοκτησιακού ελέγχου συνεπάγεται αναπόφευκτα και την απώλεια του δικαιώματος καθορισμού των διοικήσεων. Ενώ στις δύο τράπεζες, Alpha και Eurobank, η συμμετοχή εκπροσώπου του ΤΧΣ στη διοίκηση, δεν δίνει πολλά περιθώρια επηρεασμού των αποφάσεων, στις δύο άλλες, Εθνική και Πειραιώς, η συμμετοχή του θα μπορούσε να έχει αποφασιστικό ρόλο στην επιλογή των διοικήσεων. Ωστόσο με τη ψήφιση του νέου νόμου ορισμού των διοικήσεων των τραπεζών (Ν.4346/2015) που έγινε με τις οδηγίες των υπερεθνικών «θεσμών», η συγκεκριμένη δυνατότητα ανατρέπεται και ο έλεγχος των διοικήσεων περνάει στο ευρωσύστημα, ενώ οι μεγαλομέτοχοι ιδιώτες παίζουν αποφασιστικό ρόλο.
Συγκεκριμένα ο «οδικός χάρτης» ελέγχου των διοικήσεων των τραπεζών, ξεκινάει από τον αποφασιστικό ρόλο του «ενιαίου μηχανισμού εποπτείας-ΕΜΕ» της ΕΚΤ (Single Supervisory Mechanism-SSM), συνεχίζει με τον έλεγχο της διοίκησης του ΤΧΣ, ακολουθούν οι περιορισμοί του νόμου στη συμμετοχή ελληνικών στελεχών στις διοικήσεις των τραπεζών και σε κρίσιμες επιτροπές, ενισχύεται με τις απαιτήσεις των ξένων μετόχων στην επιλογή των διοικήσεων και ολοκληρώνεται με την έγκριση των νέων διοικήσεων από τον SSM. Αυτά πρέπει να γίνουν ως το Σεπτέμβρη. Το επόμενο βήμα είναι η έναρξη της διαδικασίας εκκαθάρισης των «κόκκινων δανείων» και της άλωσης μεγάλου μέρους της ελληνικής οικονομίας από ξένα funds. Πρόκειται για «οδικό χάρτη» γεμάτο από ανταγωνισμούς και αντιθέσεις και με οξύτατες κοινωνικές συγκρούσεις αν υπολογίσουμε και τα μέτρα για τα «εργασιακά» εν όψει της νέας αξιολόγησης. Ίσως αυτός να είναι ο λόγος της προβολής σεναρίων για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες το ερχόμενο φθινόπωρο.!
Ειδικότερα η επιλογή των μελών του διοικητικού συμβουλίου σε τράπεζες που συμμετέχουν στην «ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση», τελεί υπό την έγκριση και διαρκή έλεγχο του «ενιαίου μηχανισμού εποπτείας» (SSM) της ΕΚΤ. Σύμφωνα με κατευθύνσεις της «Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών» (EBA) η σύνθεση των Δ.Σ. πρέπει να είναι τέτοια που να εξασφαλίζει στελέχη υψηλής εξειδίκευσης, με πλούσια τραπεζική εμπειρία και γνωστικό υπόβαθρο, σύμφωνα με την οδηγία 2013/36 και τον κανονισμό 575/2013,1 για την «εταιρική διακυβέρνηση». Ο SSM στην Ελλάδα εποπτεύει εκτός τις ελληνικές τράπεζες και το ΤΧΣ. Η διαδικασία του λεγόμενου «αφελληνισμού» άρχισε με το ξήλωμα τον περασμένο μήνα της διοίκησης του ΤΧΣ, με στόχο να ορίσει ξένο επικεφαλής (σύμφωνα με δημοσιεύματα τον πολωνό Μάρεκ Μπέλκα).2 Ο SSM μέσω της «Επιτροπής Αξιολόγησης», ζήτησε την παραίτηση των μελών της «Εκτελεστικής Επιτροπής» του ΤΧΣ και ειδικότερα την παραίτηση των 3 εκτελεστικών μελών (Άρη Ξενόφου, Γιώργου Κουτσού και Αναστάσιου Γαλάνη), καθώς και του προέδρου του Γενικού Συμβουλίου, Γιώργου Μιχελή, αφήνοντας να εννοηθεί, ότι η παραίτηση τους θα προστατεύσει την επαγγελματική τους φήμη από το να τη ζητήσει εγγράφως ο υπουργός Οικονομικών.3 Έτσι ακυρώθηκε η έγκριση που είχε δώσει το ΤΧΣ για διορισμό του Χρίστου Παπαδόπουλου στη θέση του «διευθύνοντος συμβούλου» στην Πειραιώς (Chief Executive Officer - CEO), παρ’ ότι αρχικά είχε συμφωνήσει και ο SSM (προφανώς κατόπιν παρέμβασης του μεγαλομετόχου της Πειραιώς John Paulson, ο οποίος θέλει το δικό του άνθρωπο για την εφαρμογή επιθετικότερης πολιτικής διαχείρισης των «κόκκινων δανείων»).
Το ΤΧΣ, σε επιστολή του προς τις τράπεζες στα μέσα Ιουνίου ’15,4 έδωσε τις κατευθυντήριες γραμμές για την αναδιάρθρωση των Δ.Σ. των τραπεζών. Ο αριθμός των μελών δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 13 άτομα, από τα οποία 3 εκτελεστικά, 3 μη εκτελεστικά, 5 ανεξάρτητα (από τα οποία 3 εμπειρογνώμονες με σημαντικό ρόλο σε επιτροπές), 1 εκπρόσωπος του δημοσίου και 1 εκπρόσωπος του ΤΧΣ. Όλα τα μέλη του Δ.Σ. πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον 10ετή εμπειρία σε ανώτερες διευθυντικές θέσεις τραπεζών, ενώ μπαίνουν μια σειρά περιορισμοί (να μην έχουν προηγούμενη πολιτική παρουσία, να μην είναι επιχειρηματίες, να μην έχουν διατελέσει κυβερνητικά στελέχη ΔΕΚΟ, να μην είναι συνδικαλιστές και εκπρόσωποι των εργαζόμενων, κά), με αποτέλεσμα η τελική επιλογή να φωτογραφίζει σχεδόν αποκλειστικά στελέχη από εξωτερικό.
Ήδη η διαδικασία αξιολόγησης των σημερινών διοικήσεων από την ειδική εταιρία συμβούλων «Spenser Stuart», έχει προχωρήσει και από τα 58 μέλη των Δ.Σ. των συστημικών τραπεζών, προβλέπεται να αντικατασταθούν γύρω στα 18, περίπου 1/3.5 Μεταξύ αυτών είναι και η πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, Λούκα Κατσέλη, η οποία στο παρελθόν είχε διατελέσει υπουργός Οικονομικών (2009) και μετέπειτα αρχηγός της «Κοινωνικής Συμφωνίας» ως τις αρχές 2015. Η Λούκα Κατσέλη εξέφρασε δημόσια τις αντιρρήσεις της για τις διαδικασίες επιλογής των μελών των Δ.Σ. των τραπεζών και ειδικότερα για τον αποκλεισμό ελληνικών επιχειρηματικών και τεχνοκρατικών στελεχών και τη χρησιμοποίηση στην πράξη μόνο στελεχών από το εξωτερικό. Θεωρεί ότι «η κατεύθυνση προς ένα τέτοιο μοντέλο εταιρικής διακυβέρνησης είναι μονοδιάστατο και συγκεντρωτικό και ενέχει σοβαρούς κινδύνους ως προς την απρόσκοπτη και αποτελεσματική υλοποίηση των προκλήσεων που έχουν μπροστά τους οι ελληνικές τράπεζες».6
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γ.Δραγασάκης, αρμόδιος σε θέματα τραπεζών, υποσχέθηκε τροποποίηση του νόμου και την αλλαγή των κριτηρίων επιλογής των διοικήσεων. Ωστόσο το αίτημα, σε σχετική επιστολή που έστειλε με τον υπουργό Οικονομικών Ε.Τσακαλώτο, απορρίφθηκε «μετ’ επαίνων» από το «κουαρτέτο» (ΕΕ, ΕΚΤ, ESM, και ΔΝΤ).7 Οι «θεσμοί» απάντησαν ότι δεν μπορεί να αλλάξει ο τρόπος επιλογής των διοικήσεων, γιατί έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες αξιολόγησης, ενώ το θεσμικό πλαίσιο που ψηφίστηκε το Νοέμβρη ’15, είχε τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης, με το σκεπτικό ότι κόβεται τάχα ο ομφάλιος λώρος μεταξύ τραπεζών με την πολιτική και επιχειρηματική ελίτ. Η αντίδραση της κυβέρνησης εκδηλώθηκε εκ των υστέρων «για την τιμή των όπλων», αφού καρατομήθηκε η διοίκηση του ΤΧΣ και στο Γενικό Συμβούλιο που παίρνει τις αποφάσεις ο συσχετισμός πλέον θα είναι 5 ξένοι και 4 έλληνες.! Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Δ/της της Τράπεζας Ελλάδας, Γιάν. Στουρνάρας, μιλώντας στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, υπεραμύνθηκε της σχετικής ρύθμισης, λέγοντας ότι «δεν συμμερίζομαι τα περί αφελληνισμού. Με την αξιολόγηση θα μπούνε καλύτερα στελέχη. Έτσι θωρακίζεται ο τραπεζικός κλάδος και διευρύνονται τα όρια συνεισφοράς στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας».!8
Αξίζει να σημειωθεί ότι τις κρίσιμες αλλαγές στο ΤΧΣ, που είναι βασικός μέτοχος στην Εθνική και Πειραιώς, ψήφισαν υπέρ και οι δύο έλληνες εκπρόσωποι (Τράπεζας Ελλάδος και υπουργείου Οικονομικών). Ειδικότερα η «Επιτροπή Αξιολόγησης» του SSM, που έκρινε ακατάλληλη τη διοίκηση του ΤΧΣ, συστάθηκε με απόφαση του υπουργού Οικονομικών Ε.Τσακαλώτου στις 15.1.16, κατόπιν σχετικής δέσμευσης στα πλαίσια του Μνημονίου. Η απόφαση απομάκρυνσης πάρθηκε ομόφωνα. Η Επιτροπή αποτελείται από 6 μέλη. Την Φραντζέσκο Παπαδία, πρόεδρο, διορίστηκε από την ΕΚΤ, τη Τζούλια Κιράλι, πρ. υποδιοικητής κεντρικής τράπεζας Ουγγαρίας, διορίστηκε από την ΕΕ, τoν Έρικ Ραχέντρα, σουηδό, διορίστηκε από τον ESM, τον Αιμίλιο Αυγουλέα καθηγητή Παν/μίου Εδιμβούργου διορίστηκε από την Τράπεζα Ελλάδος και Πίτερ Ινγκβε, σουηδό, από τον υπουργό Οικονομικών Ευκ.Τσακαλώτο.9
Η αξιολόγηση των σημερινών διοικήσεων των τραπεζών που έγινε από την εταιρία συμβούλων «Spenser Stuart», κοινοποιήθηκε στις τράπεζες, οι οποίες θα πρέπει να κάνουν τις δικές τους προτάσεις και μέχρι τέλος Σεπτέμβρη ‘16, ώστε να προχωρήσουν οι σχετικές αλλαγές σύμφωνα με τις δεσμεύσεις του Μνημονίου. Το ΤΧΣ έχει δικαίωμα να διατυπώσει προτάσεις βελτίωσης τους. Οι τελικές αλλαγές θα ελεγχθούν από τον «ενιαίο εποπτικό μηχανισμό» (SSM) της ΕΚΤ. Η αξιολόγηση περιλαμβάνει το μέγεθος, τη δομή και κατανομή των αρμοδιοτήτων εντός του Δ.Σ. και στις βασικές Επιτροπές (ελέγχου/Audit, κινδύνου/Risk, προαγωγών/nomination, κά). Στην ουσία τα βασικά κέντρα επιλογής και υλοποίησης των αποφάσεων των τραπεζών, περνούν σε ξένους.
Με βάση τις αξιολογήσεις των διοικήσεων, οι τράπεζες Eurobank και Alpha Bank θεωρούνται ότι διαθέτουν καλύτερο επίπεδο «εταιρικής διακυβέρνησης», ενώ υπάρχουν προβλήματα στην Πειραιώς και Εθνική. Στην ουσία είναι οι δύο τράπεζες που ακόμα «παίζεται» ποιος θα έχει τον έλεγχο. Ήδη από την ηγεσία της Εθνικής αποκλείστηκε η Λούκα Κατσέλη και από την Πειραιώς ο Μιχάλης Σάλλας. Επίσης ο SSM «μπολικάρισε» όπως αναφέραμε το διορισμό του Χρ.Παπαδόπουλου στη θέση του δ/συμβούλου στην Πειραιώς, παρ’ ότι αρχικά είχε λάβει έγκριση από το ΤΧΣ, προφανώς κάτω από τις πιέσεις του John Paulson που εκτός από σημαντικό μερίδιο στην Alpha (γύρω στο 10%), κατέχει το 20-25% των μετοχών της Πειραιώς και θέλει να βάλει στο χέρι, μέσω distress funds, το πλούσιο πανέρι με τα «κόκκινα» επιχειρηματικά της Πειραιώς (ακτοπλοΐα, ξενοδοχεία, αγροτοδιατροφικά κά).10
Η «Επιτροπή Αξιολόγησης» του SSM, με σύμβουλο την ουγγρική εταιρία Korn Ferry, έχει καταρτίσει μια στενή λίστα ονομάτων με ξένα τραπεζικά στελέχη τα οποία σκοπεύει να τοποθετήσει στις διοικήσεις των τραπεζών. Στον κατάλογο διορισμού νέας διοίκησης μπήκε και η Αττικής, παρ’ ότι δεν είναι συστημική, λόγω συμμετοχής του ΤΧΣ στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Από την άλλη ο ρόλος του ΤΧΣ θα περιοριστεί, δεδομένου ότι οι μετοχές στις τέσσερις συστημικές τράπεζες (Εθνική 40%, Πειραιώς 26%, Alpha 11% και Eurobank 2,3%), μέχρι το φθινόπωρο θα πρέπει περάσουν στο νέο υπερ-Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων που είναι υπό συγκρότηση, ενώ η διοίκηση του υπερ-Ταμείου θα ελέγχεται από τους «θεσμούς».
ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ «ΣΑΦΑΡΙ» ΤΩΝ «ΚΟΚΚΙΝΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ» ΞΕΚΙΝΑ
Τα «κόκκινα δάνεια» είναι ο «γόρδιος δεσμός» που έχουν να λύσουν οι ελληνικές τράπεζες, καθώς και πολλές τράπεζες της ευρωζώνης. Το συνολικό ύψος, το πρώτο τρίμηνο του 2016, ανέρχονταν σε 108,6 δις € και το μεγαλύτερο μέρος ήταν επιχειρηματικά δάνεια (πάνω από 60%), από τα οποία ένα μέρος αφορούσε ατομικές επιχειρήσεις, ενώ τα περισσότερα ήταν μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων. Η περίπτωση Μαρινόπουλου δίνει μια εικόνα του τρόπου δημιουργίας των περισσότερων κόκκινων επιχειρηματικών δανείων. Συνολικά 168 όμιλοι με 820 επιχειρήσεις, έχουν προβληματικά δάνεια 15 δις από τα οποία τα 12 δις είναι «κόκκινα».11 Από τα υπόλοιπα γύρω στο 25% είναι στεγαστικά και το 15% καταναλωτικά.
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς των τραπεζών,12 στόχος είναι η μείωση των «κόκκινων ανοιγμάτων» των τραπεζών σε διάστημα 3,5 ετών και ειδικότερα η μείωση των «μη εξυπηρετούμενων δανείων» (NPLs) κατά 41 δις στη διετία 2018-19. Το μίγμα στρατηγικής για τα «επιχειρηματικά», περιλαμβάνει την επαναφορά σε εξυπηρέτηση μέρους των δανείων, τις αναδιαρθρώσεις και πιο ριζικές λύσεις (εκκαθάριση) γύρω στο 12%. Όσον αφορά τα στεγαστικά έχει αρχίσει η διαδικασία πλειστηριασμών, παρ’ ότι τα δάνεια πρώτης κατοικίας μέχρι 140.000 € έχει δοθεί παράταση ως τέλος 2017.
Σημαντική πλευρά της διαδικασίας «επίλυσης» των κόκκινων δανείων είναι η δημιουργία ανάλογου θεσμικού καθεστώτος. Ο έλεγχος των διοικήσεων των τραπεζών και των κρίσιμων επιτροπών από τους δανειστές, αποτελεί το ένα σκέλος της διαδικασίας. Το άλλο σκέλος, πριν ξεκινήσει το μεγάλο «σαφάρι» αρπαγής εγχώριων επιχειρήσεων από ξένα funds, αφορά θεσμικές ρυθμίσεις για τη συγκρότηση ειδικών δικαστηρίων και θεσμοθέτηση του επαγγέλματος του σύνδικου πτώχευσης. Η μελέτη του ΤΧΣ που θα αποτελέσει πιλότο για την αναδιάρθρωση των δανείων, όπως επίσης και οι ρυθμίσεις για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό μεταξύ πιστωτών και υπερχρεωμένων επιχειρήσεων.
Οι νέες θεσμικές ρυθμίσεις θα δίνουν τη δυνατότητα στις τράπεζες να «μετοχοποιούν» τα δάνεια σε επιχειρήσεις, να προβαίνουν σε αλλαγή διοικήσεων χωρίς συμφωνία του βασικού μετόχου, να διαγράφουν μέρος των δανείων, να εκποιούν περιουσιακά τους στοιχεία, κά. Δηλαδή στο άμεσο μέλλον θα βιώσουμε μια βίαιη αναδιάρθρωση της επιχειρηματικής δομής της ελληνικής οικονομίας, στην οποία τον πρώτο λόγο θα έχουν οι τράπεζες υπό τον έλεγχο των δανειστών. Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι τι θα γίνει με τις δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους στις επιχειρήσεις που θα βάλουν λουκέτο. Γιαυτό εκτός από τη διασφάλιση βασικών τους δικαιωμάτων (δεδουλευμένα, αποζημιώσεις), μεγάλη σημασία έχει η απαίτηση για διαχειριστικό έλεγχο βάθους και καταλογισμό ευθυνών, καθώς και την προώθηση συνεργατικών σχημάτων για εξασφάλιση της απασχόλησης σε όσες επιχειρήσεις είναι βιώσιμες.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟΝ «ΑΦΕΛΛΗΝΙΣΜΟ»
Η επιδίωξη ελέγχου των διοικήσεων των τραπεζών και μεγάλου μέρους των εγχωρίων επιχειρήσεων με την εκκαθάριση των «κόκκινων δανείων» από τους δανειστές, χαρακτηρίζεται από δημοσιογραφικούς κύκλους ως «αφελληνισμός». Με την τυπική έννοια του όρου είναι όντως έτσι. Ωστόσο η διαχρονική παρουσία «εκλεκτών» της τραπεζικής ολιγαρχίας και της επιχειρηματικής ελίτ στη διοίκηση των τραπεζών, δεν σηματοδότησε την ορθολογική διαχείριση τους, με βάση τα συμφέροντα του ελληνικού λαού και της χώρας, αλλά ήταν με βάση τα στενά ταξικά τους συμφέροντα και με κύριο χαρακτηριστικό σκανδαλώδεις ρυθμίσεις, θαλασσοδάνεια κά.
Ταυτόχρονα το club των αστικών πολιτικών δυνάμεων που υπερασπίζονται τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, Ένωση Κεντρώων) στις οποίες προσχώρησε και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, ήταν και παραμένουν ένθερμοι υποστηρικτές των Μνημονίων και της «πάση θυσία» παραμονής στην ευρωζώνη. Παράλληλα στηρίζουν το ξεπούλημα των δημοσίων επιχειρήσεων σε ξένους (πραγματικός «αφελληνισμός»), ενώ δεν θέλουν να ακούσουν λέξη για «δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο των τραπεζών», πολύ περισσότερο που ο ελληνικός λαός έχει επωμισθεί τεράστια βάρη χάριν της σωτηρίας τους.
Άρα η ύψωση της σημαίας κατά του «αφελληνισμού», τραπεζών και εγχώριων παραγωγικών μονάδων, δεν έχει μονοσήμαντη ανάγνωση. Ασφαλώς και υπό τις παρούσες συνθήκες είμαστε αντίθετοι στην αρπαγή δημοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων από ξένα funds. Ωστόσο ο αγώνας κατά του «αφελληνισμού» αποκτά πραγματικό νόημα, μόνο στα πλαίσια μιας εναλλακτικής πολιτικής που θέτει σε νέα βάση την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Ειδικότερα με την αποτροπή λεηλασίας της δημόσιας περιουσίας και του πλούτου της χώρας από το πολυεθνικό κεφάλαιο. Την προώθηση της εθνικοποίησης των τραπεζών. Την άμεση αποδέσμευση από ευρωζώνη και τη μετάβαση στο εθνικό νόμισμα. Την επαναφορά των ΔΕΚΟ στο δημόσιο έλεγχο και την επέκταση τους σε στρατηγικούς τομείς. Την αναστολή πληρωμής του χρέους με στόχο τη διαγραφή του. Την προώθηση της παραγωγικής ανασυγκρότησης και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Την κατάργηση της λιτότητας, τη δικαιότερη κατανομή και ανακατανομή πλούτου, την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης μισθών-συντάξεων, τη διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων και γενικά μια πολιτική φιλολαϊκής εξόδου από την κρίση, ώστε να ανασάνει ο λαός από το βραχνά της λιτότητας και να ανοίξουν ελπιδοφόροι ορίζοντες για τη νέα γενιά.
*Διδάκτωρ οικονομικών, μέλος Π.Γ. της ΛΑΕ και υπεύθυνος Οικονομικής Πολιτικής
1. http://www.kathimerini.gr 27.7.16
2 . www.dealnews.gr,
3 . Εφημερίδα των Συντακτών, 1.7.16
4 . Ναυτεμπορική, 15.6.16
5 . Ναυτεμπορική, 14.7.16
6 . Ναυτεμπορική, 1.7.16
7 . Real News, 10.7.16
8 . www.dealnews.gr, 27.7.16
9 . Real News, 10.7.16
10 . Εφημερίδα των Συντακτών, 1.7.16
11 . Real News, 3.7.16
12 . Ναυτεμπορική, 13.7.16
