Φρουρούμενο σε ένα κλιματιζόμενο ιδιωτικό θησαυροφυλάκιο στην Ατλάντα της Τζόρτζια, στις ΗΠΑ, βρίσκεται ένα από τα πιο γνωστά-άγνωστα αντικείμενα της δυτικής κοινωνίας. Ο ιδιοκτήτης του, η εταιρεία που κατασκευάζει το πασίγνωστο αναψυκτικό Coca-Cola, θα μπορούσε να χάσει εκατομμύρια αν κάποιος του έριχνε έστω και μια...
ματιά. Ή τουλάχιστον αυτό μας είχε κάνει να πιστεύουμε ως τώρα η ίδια η Coca-Cola γι' αυτό που αποκαλεί «το μοναδικό αυθεντικό αντίγραφο της άκρως απόρρητης συνταγής του αναψυκτικού» - και φυλάσσεται στα κεντρικά της γραφεία.
Yπάρχει όμως κάποιος που απειλεί να σκίσει αυτό το πέπλο μυστικότητας δημοσιεύοντας τις αμέσως προσεχείς ημέρες ένα αντίγραφο της αυθεντικής συνταγής. Οπως θα αποκαλύπτει, μεταξύ των βασικών συστατικών είναι η ζάχαρη, ο χυμός lime, το μοσχοκάρυδο και το κόλιαντρο. Πρόκειται για τον αμερικανό φιλόλογο και ερευνητή Μαρκ Πέντεργκραστ, συγγραφέα πέντε βιβλίων, ανάμεσά τους και του «For God, country, and Coca-Cola: The definitive history of the great American soft drink and the company that makes it» («Για τον Θεό, την πατρίδα και την Coca-Cola: Η ολοκληρωμένη ιστορία του σπουδαίου αμερικανικού αναψυκτικού και της εταιρείας που το παράγει»), το οποίο εκδόθηκε το 2000. Η αποκάλυψη θα γίνει στην επικείμενη τρίτη έκδοση του βιβλίου του.
Ο Πέντεργκραστ θα δημοσιεύσει αντίγραφο της «μυστικής συνταγής» το οποίο έφθασε στα χέρια του, όπως λέει, μέσω της οικογένειας του Φρανκ Ρόμπινσον, εμπορικού συνεργάτη του χημικού Τζον Πέμπερτον, του πρώτου που παρήγαγε το ρόφημα το καλοκαίρι του 1886. «Είναι η συνταγή που επινόησε ο Πέμπερτον πριν από 127 χρόνια» λέει ο συγγραφέας. Προηγήθηκε ένας δικαστικός «πόλεμος» μεταξύ συγγενών για το ποιος θα έχει στην κατοχή του το πολύτιμο ντοκουμέντο. Ο Πέντεργκραστ ενημερώθηκε σχετικά για πρώτη φορά κατά την έρευνα που έκανε για την πρώτη έκδοση του βιβλίου. Τον ενημέρωσε ο Φρανκ Ρόμπινσον, συνονοματεπώνυμος δισέγγονος του παρασκευαστή του αναψυκτικού.
Τότε ο δισέγγονος είχε αρνηθεί να δείξει τη συνταγή στον συγγραφέα. Υστερα όμως από μια νομική διαμάχη για την κυριότητα της συνταγής κατά τη διάρκεια του διαζυγίου του δισέγγονου Ρόμπινσον, το αντίγραφο δόθηκε τελικά μετά τον θάνατό του στην αδελφή του Λόρα Ρόμπινσον-Φανβάγκνερ, η οποία το παρουσίασε στον ιστορικό. «Τον 19ο αιώνα ο Τζον Πέμπερτον έφερε τη συνταγή στον Φρανκ Ρόμπινσον πατεντάροντας την Coca-Cola. Τον ξεγέλασε διότι είχε διασφαλίσει πως ο Ρόμπινσον δεν θα είχε κανένα δικαίωμα στον τρόπο παρασκευής. Παρ' όλα αυτά ο Ρόμπινσον σκέφθηκε το εμπορικό όνομα του αναψυκτικού, καθώς και το γνωστό διακριτικό (logo) με την πλάγια γραφή» λέει σήμερα ο Πέντεργκραστ. Και υπενθυμίζει ότι αργότερα ο Πέμπερτον έφτιαξε άλλο αντίγραφο της συνταγής σε μια προσπάθεια να προσελκύσει άλλους επενδυτές.
Εχουν γίνει κάποιες μικροαλλαγές από τότε που πρωτοπαρασκευάστηκε η αυθεντική συνταγή. Το 1903 τα ελάχιστα ίχνη κοκαΐνης που υπήρχαν αφαιρέθηκαν, καθώς το ποτό είχε γίνει πλέον ευρέως διαθέσιμο. Προ ημερών ένας άλλος Αμερικανός, ο οποίος υποστηρίζει ότι κατέχει αντίγραφο μιας μετέπειτα εκδοχής της «μυστικής συνταγής» της Coca-Cola, προσπάθησε να το πουλήσει στο Διαδίκτυο αλλά απέτυχε παταγωδώς. Πρόκειται για τον Κλιφ Κλαντζ, έμπορο αντικών από την Τζόρτζια, ο οποίος δήλωσε ότι είχε βρει τυχαία το δικό του αντίγραφο (μια παραλλαγή της μυστικής συνταγής χρονολογημένη το 1943, όπως λέει) σε ένα παλιό κουτί αλληλογραφίας που είχε αγοράσει ως εμπόρευμα για το μαγαζί του.
Ο Κλαντζ έθεσε ως αρχική τιμή της δημοπρασίας στο eBay τα 4 εκατ. ευρώ αλλά «επέτρεψε» σε όποιον ενδιαφερόταν «να την αγοράσει κατευθείαν για 11 εκατ. ευρώ». Εξήγησε ότι αυτή η αστρονομική τιμή είναι σταγόνα στον ωκεανό αν με τη συνταγή επρόκειτο να παραχθεί αυθεντικά η Coca-Cola. Η προσπάθειά του έπεσε στο κενό: στις 14 Μαΐου η δημοπρασία έληξε άδοξα λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος. Η Coca-Cola επισήμως διαψεύδει τους ισχυρισμούς τόσο του Πέντεργκραστ όσο και του Κλαντζ, επιμένοντας ότι υπάρχει ένα και μοναδικό αυθεντικό αντίγραφο της μυστικής συνταγής, το οποίο βρίσκεται ασφαλισμένο στο θησαυροφυλάκιο της Ατλάντα. Ως σήμερα δεν το έχει παρουσιάσει δημοσίως ποτέ, καλλιεργώντας συστηματικά τον σχετικό «μύθο».
