Σύγκρουση με «τον πυρήνα των συμφερόντων που έχουν δημιουργήσει την Ελλάδα της κρίσης», ανατροπές στο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των ΜΜΕ, επανεξέταση από μηδενική βάση της αδειοδότησης τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών, περιορισμούς στο χάσμα αμοιβών των εργαζομένων στον Τύπο και
υποχρεωτικές ανακεφαλαιοποιήσεις των ζημιογόνων επιχειρήσεων ΜΜΕ («οι επιχειρηματίες πρέπει να βάλουν το χέρι στην τσέπη», είπε), περιλαμβάνονται στις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τον χώρο του Τύπου, τις οποίες παρουσίασε αργά το απόγευμα της Δευτέρας ο πρόεδρος του, κ. Αλ. Τσίπρας.
Χαρακτήρισε σε αυτό το πλαίσιο τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ καταληψίες των δημοσίων συχνοτήτων και επέμεινε, πως στόχος του είναι αφενός η εφαρμογή της νομιμότητας και αφετέρου η ριζική μεταρρύθμιση του τοπίου.
Τα μέτρα που πρότεινε ο κ. Τσίπρας περιλαμβάνουν:
· Διαδικασία αδειοδότησης από μηδενική βάση.
«Οι δημόσιες συχνότητες δε μπορεί να είναι κλειστό άβατο. Δε μπορεί το μόνο κλειστό επάγγελμα στη χώρα να είναι του καναλάρχη. Οι άδειες θα αποκτώνται για πέντε χρόνια και θα είναι ανακλητές από το ΕΣΡ», είπε.
· Πρόβλεψη για παροχή αδειών τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας και σε μη εμπορικές επιχειρήσεις, όπως κοινωνικές οργανώσεις και φορείς. Οι τελευταίες, θα δοθούν σε κοινωνικές οργανώσεις και φορείς που θα συμμετέχουν σε ειδικό διαγωνισμό. Θα αποκτώνται, επίσης, για πέντε χρόνια και θα είναι ανακλητές από το ΕΣΡ.
· Αντίστοιχη πρόβλεψη και για περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς. «Ο στόχος είναι ο δυισμός μεταξύ κερδοσκοπικής και κοινωνικής τηλεόρασης να διατηρηθεί και εδώ», σημείωσε ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ.
· Αδειοδότηση των ραδιοφωνικών σταθμών. Πρόβλεψη για κοινωνικό ραδιόφωνο με ξεχωριστούς διαγωνισμούς.
· Στα κριτήρια για την απόκτηση της άδειας περιλαμβάνονται προβλέψεις σύμφωνα με τις οποίες αποκλείονται από τους διαγωνισμούς α) όσες επιχειρήσεις δεν έχουν ρυθμίσει τις οφειλές τους σε ασφαλιστικά ταμεία και εργαζόμενους. β) όσες δε τηρούν τα προβλεπόμενα από το νόμο εργασιακά και επαγγελματικά δικαιώματα. γ)όσες δεν τηρούν κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
· Πρόβλεψη στις μεταβατικές διατάξεις για καταβολή των οφειλόμενων τελών από τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς αναδρομικά από το 1995.
· Επανασχεδιασμός του χάρτη ραδιοσυχνοτήτων και πρόβλεψη ώστε ο πάροχος ψηφιακής πλατφόρμας να μη ταυτίζεται με το πάροχο περιεχομένου.
· Νέα ρύθμιση για τη συγκέντρωση στα ΜΜΕ, που να ανταποκρίνεται στα ελληνικά δεδομένα.
Ειδική και επανειλημμένη ήταν εξάλλου η αναφορά του κ. Τσίπρα στην ψηφιακή πλατυφόρμα Digea. «Πώς καταλήχτηκε η συμφωνία με τη Digea; Ποιες είναι οι υποχρεώσεις της; Τις εκπληρώνει; Έχει προχωρήσει στις επενδύσεις που όφειλε; Πώς επιλέχθηκε ως πάροχος ψηφιακής πλατφόρμας; Ερωτήματα κόμβοι που αναδεικνύουν την προχειρότητα και την διαβλητότητα της διαδικασίας όσο δεν απαντώνται αρμοδίως», ανέφερε μεταξύ των άλλων. .
«Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε υπό συνθήκες να συμβιβαστεί με αυτό το σάπιο σύστημα. Να πει δε βαριέσαι, αύριο μπορεί να είμαστε εμείς οι διαχειριστές. Δεν θα το πούμε, όμως, ποτέ αυτό. Φιλοδοξούμε να βάλουμε ένα τέλος σε αυτό το σάπιο σύστημα. Να βάλουμε ένα τέλος στη διαπλοκή», τόνισε στην ομιλία του ο κ.Τσίπρας.
«Εμείς δεν έχουμε κανενός είδους βεντέτα με κανέναν επιχειρηματία ξεχωριστά. Ούτε αγνοούμε τη σημασία των θέσεων εργασίας στο χώρο της ενημέρωσης, ιδίως στις μέρες μας. Αλλά πιστεύουμε ότι μια από τις σημαντικές πληγές για το τόπο και τη δημοκρατία, είναι η διαπλοκή οικονομικής και πολιτικής εξουσίας», τόνισε επίσης ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης και συμπλήρωσε: «Μια από τις σημαντικές πληγές είναι η ασυδοσία, η έλλειψη δημοκρατικού ελέγχου και κανόνων δεοντολογίας και πλουραλισμού στα ΜΜΕ. Και γι' αυτό θεωρούμε ότι η κρίση που ζούμε αποτελεί ταυτόχρονα και μια σημαντική ευκαιρία να σπάσουμε αυτό το γόρδιο δεσμό. Και θα τον σπάσουμε αυτό το δεσμό. Μας αρκούν μόλις λίγα 24ωρα για να το καταφέρουμε, γιατί είμαστε αποφασισμένοι να το καταφέρουμε, αρκεί να έχουμε τη στήριξη του λαού».
Αναφέρθηκε επίσης ο κ. Τσίπρας στις ιδιοκτησίες των «συστημικών ΜΜΕ» και σημείωσε, πως αυτές συνδέονται με εκείνους «που είτε έχουν συμφέρον στη συνέχιση αυτής της πολιτικής που μας οδήγησε στη κρίση, είτε τρέμουν την ιδέα μιας μεγάλης πολιτικής αλλαγής που θα θέσει εν αμφιβόλω τη προνομιακή τους μεταχείριση από τη πλευρά του κράτους. Με δυο λόγια πρόκειται για την οικονομική ολιγαρχία, που όχι μόνο δε μάτωσε από τη κρίση, αλλά έχοντας βγάλει τα κέρδη των προηγούμενων ετών στο εξωτερικό, μας κουνάει σήμερα το δάκτυλο».
Επανέλαβε δε τα όσα είχε αναφέρει επιχειρηματίας, χωρίς να τον κατονομάσει όταν είχε διαμηνύσει στον κ. Τσίπρα «έλα να μας βρεις να μας φορολογήσεις».
Ανακεφαλαιοποιήσεις επιχειρήσεων
Ο κ. Τσίπρας μίλησε για «μία σειρά από όπλα που προσφέρει και το υπάρχον νομικό πλαίσιο αλλά και ιδέες για μεταρρυθμίσεις που θα βάζουν μία τάξη στο χάος». Αναφέρθηκε ειδικότερα σε:
· Ενεργοποίηση διατάξεων που ισχύουν για όλες τις ΑΕ και που προβλέπουν ότι μια ζημιογόνα επιχείρηση δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί επ' αόριστον ,χωρίς να ανακεφαλαιοποιείται. «Οι μεγαλοεπιχειρηματίες οφείλουν επιτέλους να βάλουν το χέρι στην τσέπη. Σε περίπτωση που δεν συμμορφωθούν αυτό θα σημαίνει εφαρμογή του νόμου με ταυτόχρονη μέριμνα για την προστασία των εργαζόμενων στον κλάδο», είπε.
· Δημιουργία πλαισίου που θα επιτρέψει σε συνεργατικά -δημοσιογραφικά εγχειρήματα να αναλάβουν πρωτοβουλίες για να εμπλακούν στο χώρο της ενημέρωσης.
«Αυτό θα δώσει νέα πνοή στο χώρο και θα δημιουργήσει τη δυνατότητα για πραγματική πολυφωνική έγκυρη ενημέρωση μακριά από οικονομικές εξαρτήσεις και εξυπηρετήσεις συμφερόντων», σημείωσε σε αυτό το σημείο ο κ. Τσίπρας.
· Ενεργοποίηση των διατάξεων του νόμου που επιτρέπουν στην Τράπεζα της Ελλάδος να διενεργεί ελέγχους για την προέλευση της χρηματοδότησης των Ομίλων και των επιχειρήσεων ενημέρωσης ώστε να είναι διαφανείς και γνωστές σε όλους οι ροές του χρήματος.
Εκτενής ήταν η αναφορά του επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ στην ΕΡΤ και στις πληροφορίες που φέρυν την κυβέρνηση έτοιμη να κλείσει τα δημόσια κανάλια.
«Το άθλιο σχέδιο της τρικομματικής για την ΕΡΤ, θα μείνει στα χαρτιά. Η δημόσια ραδιοτηλεόραση δε θα γίνει όχημα προπαγάνδας, πολιτιστικής παρακμής και μηχανισμός πελατειακών εξυπηρετήσεων. Δεν θα ανεχτούμε την απαξίωση και τη διάλυσή της. Αντιθέτως, σχεδιάζουμε την αναγέννησή της», είπε και προσέθεσε: «η διαφορά μας, είναι ότι η ΕΡΤ που εμείς οραματιζόμαστε δε θα είναι παράρτημα του γραφείου τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά πραγματικά ανεξάρτητη και αντικειμενική στα πρότυπα μεγάλων έγκυρων και ανεξάρτητων δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών μέσων, όπως το Βρετανικό BBC, που καλό είναι να αντιγράψουμε ως προς το μοντέλο λειτουργίας του.
Αυτή είναι η διαφορά φιλοσοφίας και οράματος που έχουμε με τη κυβέρνηση για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση. Εμείς οραματιζόμαστε ένα μοντέλο κοντά στο BBC, δηλαδή μια δημόσια τηλεόραση που θα ασκεί τεκμηριωμένη κριτική στη κυβέρνηση. Ενώ η εσωτερική τρόικα οραματίζεται ένα μοντέλο σύγχρονης ΥΕΝΕΔ, που θα λιβανίζει τη κυβέρνηση και θα ασκεί λογοκρισία στην αντιπολίτευση».
Ως στόχους του ΣΥΡΙΖΑ για την ΕΡΤ ο κ. Τσίπρας παρέθεσε τα εξής:
· Να απεγκλωβιστεί η ΕΡΤ από τον στενό κυβερνητικό εναγκαλισμό.
· Να αξιοποιηθεί στο έπακρο το υπάρχον δυναμικό αλλά και η τεράστια υλικοτεχνική υποδομή
· Να αυξηθεί η εσωτερική παραγωγή. Σε μια εποχή που ο πολιτισμός θεωρείται πολυτέλεια, η ΕΡΤ έχει το ανθρώπινο δυναμικό και τη τεχνογνωσία να στηρίξει μια νέα αναγκαία πολιτισμική αναγέννηση στο τόπο μας.
· Να αυστηροποιηθούν οι δομές ελέγχου των προμηθειών και των εξωτερικών παραγωγών που αποτελούν πραγματικό αγκάθι για την ΕΡΤ και μηχανισμό εξυπηρέτησης συμφερόντων.
· Να υπάρξει εγγύηση των εργασιακών σχέσεων των εργαζομένων στην ΕΡΤ και να μην υπάρχουν εργαζόμενοι δύο ταχυτήτων.
Β. Μουλόπουλος: «Η τηλεόραση πρόβλημα της Δημοκρατίας»
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο υπεύθυνος του τομέα Ενημέρωσης του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Β. Μουλόπουλος, τόνισε, ότι «η χειραγώγηση της κοινής γνώμης είναι σήμερα η βασική αποστολή των μίντια». Οπως σημείωσε, «στοχεύουν στο να εγκλωβίσουν τα μυαλά των πολιτών στην ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού. Να περάσουν στην συνείδηση των ανθρώπων ότι η πολιτική των μνημονίων ειναι μονόδρομος. Αποτελούν τον ιδεολογικά βραχίονα του ενιαίου κόμματος του μνημονίου. Αποστολή τους είναι να καταστέλλουν τις κοινωνικές συγκρούσεις, να υπονομεύουν τις διεκδικήσεις των εργαζομένων να ποινικοποιούν κάθε αμφισβήτηση να διαμορφώνουν κλίμα συναίνεσης στις αδύναμες τάξεις».
Κατά τον κ. Μουλόπουλο, «αν η πληροφόρηση δεν είναι ένα δομημένο προϊόν όπως όλα τα υπόλοιπα αν όπως λέγεται είναι να από θεμέλια της δημοκρατίας, τότε για να σωθεί ο Τύπος πρέπει να επιστρέψουμε στις θεμελιώδεις αξίες της πληροφόρησης. Γιατί η οικονομική κρίση θα καταστρέψει πολλές αξίες, μαζί με τους φορείς της, μεταξύ των οποίων είναι και η ελευθερία του Τύπου».
Τόνισε, ότι η ελευθερία του Τύπου περιέχει δύο διαφορετικά δικαιώματα, «κανένα από τα οποία δεν συνδέεται με την ιδιοκτησία», και ειδικότερα: «Το ένα είναι η ελευθερία της έκφρασης., το άλλο η ελευθερία της ενημέρωσης. Το πρωτο ανήκει στην σφαίρα των ατομικών δικαιωμάτων: να εκφράζεις ελεύθερα τις απόψεις σου και να τις μεταδίδεις. Το δεύτερο είναι ένα κοινωνικό δικαίωμα: να δέχεσαι πληροφορίες όχι συσκοτισμένες όχι μανιπουλαρισμένες, όχι διαστρεβλωμένες».
«Η συγκέντρωση των media στα χέρια εργολάβων, προμηθευτών του Δημοσίου, εμπόρων όπλων, επιχειρηματικών ομίλων και άλλων ευαγών ιδρυμάτων αλλοιώνει σήμερα αυτά τα δικαιώματα και τείνει να τα καταργήσει», υπογράμμισε ο κ. Μουλόπουλος και συμπλήρωσε ότι «έτσι, από την ελευθερία της ενημέρωσης περνάμε μέσω ενός ολιγοπωλίου των media στην ελευθερία της ιδιοκτησίας».
Χαρακτήρισε την τηλεόραση σήμερα, ως «το κυρίαρχο πρόβλημα της δημοκρατίας» και εξήγησε τον ισχυρισμό του λέγοντας: «Γιατί εκφράζει την αντίθεση μεταξύ αφενός της ελευθεριας του Τύπου, των ιδεών, της πληροφόρησης και αφετέρου του ελέγχου, της χειραγώγησης, της στρεβλωσης αυτής της ελευθερίας από τα ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα. Η τηλεόραση, από μέσο μαζικής επικοινωνίας αναδεικνύεται ο κατ' εξοχήν προνομιούχος χώρος που παράγει εξουσία. Που υπαγορεύει τον χρόνο και τον τρόπο του πολιτικού διαλόγου: «ή παίζει το παιχνίδι μου ή δεν υπάρχεις». Βρισκόμαστε μπροστά σε μία αλλοίωση των θεσμών άκρως επικίνδυνη».
Κομνηνού: Σεισμός από την άφιξη του διαδικτύου
Από την πλευρά της, η καθηγήτηρια ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Μαρία Κομνηνού, έκανε λόγο για μετα-αποικιακό καθεστώς που ακολούθησε την υπογραφή του Μνημονίου: «Η δομή της δημόσιας σφαίρας μεταβλήθηκε άρδην με την υπογραφή το 2009 του μνημονίου και τη μετάβαση της Ελλάδας σε ένα ιδιότυπο μετα-αποικιακό καθεστώς. Προτείνω την υπόθεση ότι η δημόσια σφαίρα διασπάστηκε σε μία μνημονιακή/καθεστωτική και σε αντιθετική/μνημονιακή. Στην πρώτη τοποθετείται η συρρικνούμενη και σπαρασσόμενη ηγεμονική δημόσια σφαίρα της αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, η δημόσια τ/λ, ένα μέρος του Τύπου και το σύνολο των ιδιωτικών καναλιών.) Στις αντιθετικές: η Αριστερά που εκφράστηκε με το κίνημα των πλατιών, με τον φιλικό της Τύπο και την μπλογκόσφαιρα».
Διευκρίνισε δε, πως η άκρα-δεξιά αποτελεί μετάλλαξη της δικτατορικής καθεστωτικής δημόσιας σφαίρας και ως και τούτου δεν την τoποθέτησε στο αντιμνημονιακό πεδίο με τους παραδοσιακούς μηχανισμούς και την διαδικτυακή της κάλυψη.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ επισήμανε, ότι αναδείχτηκε κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης χωρίς την υποστήριξη των παραδοσιακών μέσων, χωρίς τηλεοπτικό κανάλι και με μία εφημερίδα με σχετικά χαμηλή κυκλοφορία όπως η Αυγή.
Η ίδια περιέγραψε το σημερινό τοπίο στα ΜΜΕ ως εξής: «Στο πεδίο της κεντροδεξιάς κυκλοφορούν μια σειρά από εφημερίδες όπως η Καθημερινή και άλλες με χαμηλότερη κυκλοφορία όπως ο Ελεύθερος Τύπος, η Δημοκρατία και τέλος η εβδομαδιαία Real News και το free press που εκδίδει ο Κύρτσος, Free Sunday. Στο χώρο του Κέντρου υπάρχει σαφής μετατόπιση προς την κεντροδεξιά τόσο από τις εφημερίδες του συγκροτήματος, Νέα , Βήμα όσο και από το Έθνος. Αλλά και προς την Αριστερά από την νέα εφημερίδα, Εφημερίδα των Συντακτών. Τέλος στον χώρο της Αριστεράς η κατάσταση παραμένει αμετάβλητη με την Αυγή και την εποχή να υποστηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ».
Ως προς τον ρόλο του διαδικτύου, παρατήρησε, ότι αυτό έχει αποδειχθεί, μέχρι στιγμής, δούρειος ίππος, καθώς έχει ψαλιδίσει τις κυκλοφορίες (και τα έσοδα) των εντύπων και έχει εθίσει το αναγνωστικό κοινό στο δωρεάν περιεχόμενο. Το πλέον ανησυχητικό, όμως, είναι ότι δεν έχει μπορέσει να αντισταθμίσει (αναλογικά) σε επίπεδο διαφημιστικών εσόδων ό,τι έχει χαθεί από τα έντυπα, πρόσθεσε η Μ.Κομνηνού.
Ν. Κλάιν: Αποθαρρυντικός ο ρόλος των mainstream μέσων
Στα «φανταστικά πράγματα» που έχει δει στη μία εβδομάδα που βρίσκεται στην Ελλάδα αναφέρθηκε η Ναόμι Κλάιν, κάνοντας λόγο για συνομιλίες με φανταστικούς ανθρώπους, με πολύ ισχυρή αντίσταση στη λιτότητα και στις ιδιωτικοποιήσεις και την ανάδειξη μιας αλληλέγγυας οικονομίας. Σύμφωνα με την ίδια, «ένα από τα πιο αποθαρρυντικά που έχω δει όμως, είναι ο ρόλος που παίζουν τα mainstream μέσα, αυτά που ανήκουν σε επιχειρηματικούς ομίλους τα οποία διαχέουν και επιβάλλουν συναισθήματα αδυναμίας και απελπισίας στον γενικό πληθυσμό».
Ξέρετε, πως η Μάργκαρετ Θάτσερ πέθανε πριν λίγο καιρό και είχα σκεφτεί τότε, πως η ιδέα ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική λύση» θάφτηκε μαζί της. Και έτσι έπρεπε. Όμως ανακάλυψα πως η ιδέα ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική λύση» ζει και βασιλεύει στην Αθήνα και επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά και ξανά από τα μέσα του κατεστημένου, συνέχισε η γνωστή συγγραφέας.
«Αυτός φαίνεται πως είναι ο τρόπος που αντιλαμβάνονται και πολλοί δημοσιογράφοι το επάγγελμα τους, με το να λένε στον κόσμο πως δεν έχει άλλη επιλογή παρά να αποδεχθεί αυτές τις κτηνώδεις πολιτικές λιτότητας και των ιδιωτικοποιήσεων, πως τελικά η επιλογή του ελληνικού λαού περιορίζεται στο "Λιτότητα ή Βιβλική Αποκάλυψη" και πως δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική», επισήμανε και συνέχισε:
«Αυτό το οποίο είναι τόσο επικίνδυνο είναι πως κάνει τον κόσμο να νιώθει ανήμπορος και όταν ο κόσμος νιώθει ανήμπορος μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνος. Νομίζω πως οι δημοσιογράφοι που σκορπούν αυτά τα μηνύματα - αυτά τα ψέμματα - περί αδυναμίας και περί παντελούς έλλειψης εναλλακτικών έχουν μερίδιο ευθύνης για την ανάδειξη αυτών των επικίνδυνων ιδεών, ακόμη και για την αύξηση των επιθέσεων εναντίον μεταναστών. Γιατί, όταν ο κόσμος νιώθει, πως δεν έχει κανέναν έλεγχο πάνω στην ζωή του - καθώς αυτό είναι το μήνυμα που παίρνουν από τους πολιτικούς και από τις εφημερίδες και από την τηλεόραση - πως "είστε απολύτως ανήμποροι να επηρεάσετε την μοίρα σας", τότε θα βρει έστω και ένα μικρό πεδίο στο οποίο θα νιώθει ένα κάποιο αίσθημα εξουσίας ή μάλλον μια ψευδαίσθηση εξουσίας απέναντι σε κάποιον ακόμη πιο αδύναμο.
Οπότε όλα αυτά συνδέονται, Αυτό σημαίνει, πως χρειαζόμαστε μια επανάσταση στα media, χρειαζόμαστε Μέσα που να είναι υπόλογα στον κόσμο και ικανά να ανοίγουν πεδία για ελπίδα και προοπτική, να ενθαρρύνουν την συζήτηση την σκέψη και τις ιδέες αντί να την κόβουν διαρκώς, γιατί στην Ελλάδα αυτή την στιγμή η συζήτηση κυρίως κόβεται».
