Μία ανασκαφή μέσα στη μεξικανική ζούγκλα, κοντά στο χωριό Ονάβας, απέδωσε ευρήματα που άφησαν αρχαιολόγους και ιστορικούς, αλλά και τους απλούς εργάτες, κυριολεκτικά σε κατάσταση σοκ.
Σε ένα χώρο ταφής που χρονολογείται 1.000 χρόνια πριν, βρέθηκαν συνολικά 25 υπολείματα ανθρώπων, οι περισσότεροι από τους οποίους... δείχνουν κάθε άλλο παρά φυσιολογικοί. Οι 13 από αυτούς έχουν παραμορφωμένα κρανία και πέντε έχουν επίσης παραμορφωμένες οδοντοστοιχίες.
Ο βαθμός της αλλοίωσης σε σχέση με το κανονικό ανθρώπινο κρανίο είναι τέτοιος, ώστε ένας θεατής, που δεν γνωρίζει τις ακραίες παραδόσεις των αρχαίων λαών (και όχι μόνο), να πιστέψει, ότι δεν μπορεί να πρόκειται για ανθρώπινα όντα.
Το πλέον χαρακτηριστικό από αυτά, μοιάζει περισσότερο με το δημιούργημα του Ridley Scott στο Alien, την ταινία που δημιούργησε το δικό της μύθο στην επιστημονική φαντασία.
«Μακροκέφαλοι» φαίνεται ότι υπήρχαν ακόμη και στην Μεσόγειο στα αρχαία χρόνια, καθώς φέρεται να αναφέρεται σε αυτούς μέχρι και ο Ιπποκράτης.
Η εσκεμμένη παραμόρφωση του κρανίου, με εφαρμογή ναρθήκων στα κεφάλια των παιδιών, είναι γνωστή πρακτική στους λαούς της Κεντρικής Αμερικής και χρησιμοποιείτο για τον διαχωρισμό σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Η τεχνική ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη και στις περισσότερες περιπτώσεις οδηγούσε σε πρόωρο θάνατο.
Αντίθετα, η παραμόρφωση στην οδοντοστοιχία εκτιμάται, ότι μάλλον σχετίζεται με την τελετουργία της ενηλικίωσης.
